Nhóm dự án này nằm trong danh sách gần 300 dự án đầu tư ngoài ngân sách mà Lâm Đồng vừa thành lập tổ công tác liên ngành để rà soát, gỡ vướng bao gồm cả các trường hợp thuộc địa bàn ba tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông trước khi sáp nhập.
Phần lớn dự án trong danh sách này bị đình trệ suốt thời gian dài do vướng mắc về thủ tục đất đai, quy hoạch titan và hình thức giao – cho thuê đất, khiến nhiều dự án du lịch, đô thị ven biển và vùng đồi cao nguyên không thể triển khai.
Một ví dụ điển hình là dự án lấn biển và chỉnh trang đô thị phường Đức Long – tên thương mại Hamubay Phan Thiết (thuộc địa bàn Bình Thuận cũ), quy mô khoảng 122ha do Công ty Trường Phúc Hải làm chủ đầu tư từ năm 2017, dự kiến tiến độ hoàn thành tháng 4/2022, với giá trị 950 tỷ đồng. Ba năm trước, dự án này từng bị Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận có 11 tồn tại, đến nay mới khắc phục được 9 nội dung. Dù đã được điều chỉnh hình thức thuê mặt nước gần 27ha từ năm 2022, nhưng dự án vẫn chưa được hoàn tất giao – thuê đất do chưa cập nhật nội dung “lấn biển” trong mục tiêu đầu tư, khiến cơ sở pháp lý chưa đầy đủ.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại hàng loạt dự án nghỉ dưỡng dọc tuyến ven biển như quần thể du lịch nghỉ dưỡng, dân cư cao cấp và thể thao biển 227ha tại xã Tân Thành của liên doanh Công ty TNHH Sản xuất thương mại Tân Á và Công ty CP Tập đoàn Đầu tư xây dựng Cường Thịnh Thi; khu nghỉ dưỡng Rừng Dương của Công ty Vịnh La Gàn; khu công viên du lịch Biển Hồ và khu nghỉ dưỡng cao cấp Sơn Mỹ của Trung Thủy Group.
Phần lớn các dự án này chưa hoàn tất bồi thường, chưa được thuê đất hoặc bị “treo” do nằm trong khu vực có quy hoạch khoáng sản titan dự trữ quốc gia – những khu vực mà việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất phải có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ.
Sự chồng chéo giữa các lớp quy hoạch – đặc biệt giữa quy hoạch khoáng sản và quy hoạch du lịch, đô thị đã trở thành “điểm nghẽn” kéo dài hơn một thập kỷ tại Lâm Đồng, khiến hàng trăm ha đất ven biển và đồi dốc không thể đưa vào sử dụng.
Một trường hợp phức tạp là dự án khu tổ hợp khách sạn cao cấp Utisys của Công ty TNHH Utisys Việt Nam, từng được chấp thuận chủ trương từ năm 2011. Sau nhiều lần cập nhật quy hoạch titan, diện tích 38,7ha của dự án lại bị xác định chồng lấn một phần với ranh giới quy hoạch thăm dò titan quốc gia. Nguyên nhân được chỉ ra là do sai lệch hệ tọa độ giữa hai bộ quy hoạch – một sử dụng hệ VN-2000 kinh tuyến trục 111°, một sử dụng 105°. Tỉnh Bình Thuận (trước khi sáp nhập) đã hai lần có công văn kiến nghị Bộ Công thương và Bộ Tài nguyên môi trường điều chỉnh để cắt trừ phần diện tích dự án Utisys ra khỏi khu vực titan, tạo cơ sở pháp lý cho nhà đầu tư tiếp tục triển khai.
Hay như dự án Resort & Hotel Lamuine 1 tại Mũi Né (trước đây là khu du lịch Việt Hùng) cũng nằm trong diện rà soát, có hơn 26.000m2 đất trùng khu vực khai thác titan của Công ty CP Đầu tư tổng hợp Long Sơn, khiến nhiều năm không thể hoàn thiện thủ tục giao đất và cấp phép xây dựng.
Bộ Nông nghiệp và môi trường hiện là cơ quan được giao rà soát, hiệu chỉnh quy hoạch khoáng sản giai đoạn 2021–2030, để xử lý các chồng lấn tương tự, đảm bảo thống nhất hệ tọa độ và ranh giới pháp lý.
Nút thắt cũ, cơ chế mới
Theo Nghị quyết 170/2024/QH15, các địa phương được phép đề xuất loại trừ khu vực dự án khỏi quy hoạch khoáng sản quốc gia nếu chứng minh được không ảnh hưởng đến trữ lượng tài nguyên, an toàn môi trường và an ninh năng lượng.
Đây được xem là cơ chế “mở” quan trọng, trao quyền chủ động cho địa phương trong xử lý tồn đọng, thay vì phải chờ phê duyệt lại toàn bộ quy hoạch khoáng sản.
Tại Lâm Đồng, ngoài nhóm dự án dọc quốc lộ 28 và khu vực giáp Bình Thuận cũ, nhiều dự án đô thị, du lịch sinh thái tại Bảo Lộc, Lạc Dương, Đức Trọng cũng đang được rà soát để khôi phục tiến độ. Một số nhà đầu tư lớn như T&T Group, Him Lam đã có văn bản làm việc với địa phương, đề nghị được hướng dẫn hoàn thiện pháp lý theo tinh thần “gỡ vướng, không hợp thức sai phạm”.
Có thể thấy, việc thực thi Kết luận 77 và Nghị quyết 170 là phép thử cho năng lực phối hợp giữa các bộ ngành và địa phương. Nếu được triển khai đồng bộ, các tỉnh khu vực Nam Trung Bộ – Tây Nguyên hứa hẹn được khơi thông hàng tỷ USD vốn tư nhân đang bị “đóng băng” trong quỹ đất quy hoạch dang dở.
Trong bối cảnh thị trường bất động sản du lịch còn nhiều khó khăn, việc hàng loạt dự án tại Lâm Đồng và khu vực lân cận được rà soát, tháo gỡ cơ chế được kỳ vọng sẽ tạo ra luồng sinh khí mới cho khu vực này, đồng thời củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết cải thiện môi trường đầu tư của chính quyền địa phương.
Thái Bình