Theo đánh giá của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, so với hoạt động thương mại truyền thống thương mại điện tử phát triển với những tính năng vượt trội, đa lợi ích như: Nhanh chóng, dễ tiếp cận thông tin, so sánh giá cả và sản phẩm, tiết kiệm thời gian so với mua sắm trực tiếp. Doanh nghiệp tăng cơ hội kinh doanh vì có thể tiếp cận khách hàng trên toàn thế giới, mở rộng quy mô mà không phải đầu tư lớn vào hạ tầng, nhân viên bán hàng và các chi phí cố định khác… Nhận thấy những lợi ích này, nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng tại Bắc Ninh chuyển hướng sản xuất, kinh doanh, mua sắm để bắt nhịp cùng xu hướng kinh tế số.
Chủ cơ sở sản xuất bánh Tiến Lợi, đường Thánh Thiên, phường Bắc Giang chốt đơn hàng qua trang Website bán hàng.
Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Bắc Giang (doanh nghiệp trực tiếp sản xuất các sản phẩm giấy) là một ví dụ. Ông Hà Ngọc Hoa, Phó Giám đốc Công ty cho biết: “Để bắt nhịp với xu thế của thời đại công nghệ 4.0, từ năm 2023 đến nay, doanh nghiệp đã mạnh dạn tiếp cận với việc bán hàng trên các sàn giao dịch thương mại điện tử như Shopee và Tikok. Doanh số bán hàng đạt được từ các sàn giao dịch này năm 2023 là 2,8 tỷ đồng, năm 2024 đạt hơn 30 tỷ đồng, kế hoạch năm 2025 dự kiến đạt 100 tỷ đồng”.
Theo Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh, hiện Bắc Ninh có khoảng 2 triệu người tham gia mua sắm trực tuyến. Có được kết quả này là do Việt Nam nói chung và Bắc Ninh nói riêng có dân số trẻ, tỷ lệ người sử dụng Internet cao (khoảng 75%) và tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh. Để thương mại điện tử ngày càng phát triển, từ năm 2013, Bộ Công Thương đã chỉ đạo ngành Công Thương các tỉnh tổ chức “Tuần lễ thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday” (năm nay, Tuần lễ diễn ra từ ngày 13/11 đến hết 17/11). Mục tiêu nhằm thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số. Bao gồm đưa sản phẩm lên môi trường số; trang bị kỹ năng số cho người dân, thanh niên khởi nghiệp, cung cấp các tiện ích để giao dịch trên môi trường số…, hỗ trợ phát triển thương mại điện tử, thúc đẩy kinh tế số, chuyển đổi số.
Hưởng ứng Tuần lễ thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday năm nay, Sở Công Thương Bắc Ninh tổ chức truyền thông và quảng bá bằng xe ô tô lưu động tại các xã, phường; trên các trang thông tin điện tử. Phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, thương nhân thực hiện các thủ tục hành chính và thực hiện các hoạt động khuyến mại tại địa phương. Đồng thời hỗ trợ việc đưa sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số thông qua “Lễ khai mạc - Kick off Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam năm 2025” và trưng bày quảng bá, bán sản phẩm trên các gian hàng tại “Không gian trải nghiệm, triển lãm sản phẩm chính hãng và giải pháp chuyển đổi số của doanh nghiệp Việt Nam tại thành phố Hà Nội”. Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước khu vực XII, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân thực hiện giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt nhằm hỗ trợ người dân giao dịch trên môi trường số hiệu quả.
Tại Việt Nam, thương mại điện tử ghi nhận tốc độ tăng trưởng hơn 25%/năm, với quy mô đạt 20,5 tỷ USD trong năm 2023, chiếm xấp xỉ 8% tổng mức bán lẻ hàng hóa. Quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam sẽ đạt 63 tỷ USD vào năm 2030. Hiện Bắc Ninh có khoảng 2 triệu người tham gia mua sắm trực tuyến.
Ông Nguyễn Văn Xuất, Chủ tịch Lâm thời Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh Bắc Ninh chia sẻ, thông qua Tuần lễ thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday giúp người dân, doanh nghiệp hiểu rõ hơn tầm quan trọng của thương mại điện tử trong xu hướng phát triển thương mại hiện nay. Đồng thời là dịp để chính quyền các cấp và ngành chức năng tổ chức các đợt cao điểm tuyên truyền về phòng tránh rủi ro, bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, doanh nghiệp, hợp tác xã khi mua sắm trực tuyến, thúc đẩy thương mại điện tử phát triển đúng hướng, hiệu quả.
Thương mại điện tử mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn khá nhiều rủi ro cho người mua hàng. Cụ thể như: Nguy cơ lộ thông tin; gian lận thương mại; rủi ro từ sản phẩm và dịch vụ (các mạng xã hội, sàn thương mại điện tử không kiểm soát được hết các sản phẩm, thậm trí quy trình sản xuất, dẫn đến bán hàng giả, hàng kém chất lượng)...
Để thương mại điện tử phát triển lành mạnh, giúp người tiêu dùng tránh bị lừa đảo, theo Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an tỉnh, các cơ quan quản lý nhà nước cần nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho lực lượng thực thi nhiệm vụ. Đầu tư trang thiết bị kỹ thuật hiện đại đáp ứng yêu cầu công tác trong tình hình mới. Siết chặt công tác quản lý nhà nước, nâng cao năng lực hệ thống đối với các sàn thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội để hạn chế điều kiện làm phát sinh tội phạm trong tình hình hiện nay. Phát huy vai trò của hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nên đưa ra những quy định cụ thể để các sàn thương mại điện tử có thể kiểm chứng thông tin do khách hàng cung cấp nhằm bảo đảm tính chính danh cho các gian hàng điện tử. Nâng cao chất lượng công tác phối hợp trong việc cung cấp thông tin, tài liệu của các nền tảng mạng xã hội, đơn vị cung cấp dịch vụ viễn thông để đáp ứng yêu cầu xác minh, điều tra. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về quy định pháp luật, hệ quả mà các hoạt động vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thương mại điện tử gây ra.
Đối với người tiêu dùng, cần nâng cao ý thức bảo vệ thông tin cá nhân; lựa chọn nền tảng mua sắm uy tín; kiểm tra kỹ hàng hóa trước khi nhận và thanh toán; khiếu nại khi có vấn đề phát sinh (báo cáo các trường hợp lừa đảo đến cơ quan chức năng hoặc sàn thương mại điện tử, trang bị kiến thức, kỹ năng để phòng tránh rủi ro).
Bài, ảnh: Thế Đại