Bác sĩ A.Yersin và những dấu ấn không quên tại Khánh Hòa

8 giờ trướcBài gốc

Alexandre Yersin (1863 - 1943) là người Pháp, gốc Thụy Sĩ, từng có hơn nửa thế kỷ sống và làm việc tại Việt Nam, nhất là ở Khánh Hòa. Cuộc đời ông là một tấm gương sáng chói về cách sống tận hiến cho đến hơi thở cuối cùng. Vì thế, ngưỡng mộ, tôn vinh và làm theo tấm gương A.Yersin là phương châm của Hội Những người ái mộ bác sĩ A.Yersin tỉnh.

Dấu ấn A.Yersin tại Khánh Hòa

Lúc còn ở Paris (Pháp), bác sĩ A.Yersin đã rất nổi tiếng với nhiều công trình, thành tựu y khoa, nổi bật là cộng tác với Emile Roux tìm ra trực khuẩn bạch hầu. Thay vì theo đuổi vinh quang tại Viện Hàn lâm Y khoa và Viện Pasteur Paris, ông giã từ kinh đô ánh sáng để làm bác sĩ trên một con tàu biển, vì muốn được khám phá những chân trời mới mẻ.

Năm 1891, lần đầu tiên A.Yersin đặt chân lên bờ biển Nha Trang và sửng sốt vì vẻ đẹp rực rỡ của thực vật và những đỉnh núi mây mù nơi đây. Trong thư gửi mẹ, ông luôn gọi Nha Trang là thiên đường.

Hội Những người ái mộ bác sĩ A.Yersin trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học giỏi. Ảnh: Nhân Tâm

Tại ngôi nhà ở xóm Cồn, ông đã mở một phòng khám, khám bệnh lấy tiền đối với người đủ điều kiện chi trả, lấy số tiền đó phục vụ khám và chữa bệnh miễn phí cho những người dân nghèo. Ngôi nhà còn là nơi tránh bão của dân làng chài, nơi vui chơi, xem phim của trẻ em trong làng. Vì thế, người dân xóm Cồn gọi ông một cách tôn kính nhưng thân thiết là “bác sĩ Năm” hoặc “Ông Năm”.

Sau thành tựu vang dội khám phá ra trực khuẩn dịch hạch và điều chế thành công huyết thanh, vắc xin chống bệnh dịch hạch, thay vì ở lại Paris để trở thành một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này thì A.Yersin nhanh chóng quay về Nha Trang để được tiếp tục sống tại làng chài nhỏ, nhìn ra vịnh biển ngập tràn ánh nắng lung linh.

Trở lại Nha Trang, bác sĩ A.Yersin thành lập Viện Pasteur Nha Trang rồi được chỉ định làm Viện trưởng. Ông lập một đồn điền tại Suối Giao (nay là Suối Dầu) để phát triển trồng trọt và chăn nuôi. Loại cây mang lại kinh tế chính cho viện là cây cao su. Kể từ lần đầu tiên nhìn thấy cây cao su ở Madagasca, A.Yersin đã tiến hành nghiên cứu rất kỹ về nó, rồi ông di thực cây cao su về đồn điền và nhanh chóng được mệnh danh là “vua cao su”, đem lại thu nhập khổng lồ hàng năm cho viện.

Từ Suối Giao, A.Yersin tìm đường vào núi và phát hiện ra đỉnh Hòn Bà cao 1.578m. A.Yersin tự xây dựng trên Hòn Bà một căn nhà gỗ kiểu Thụy Sĩ. Ông sưu tầm hoa lan, nghiên cứu điểu học và nghề làm vườn, ước mơ phủ hoa khắp đỉnh núi, nghiên cứu về thiên văn, khí tượng, điện tín…

Năm 1917, khi Đông Dương thiếu hụt trầm trọng thuốc ký ninh trị bệnh sốt rét do hậu quả của thế chiến 1, bác sĩ A.Yersin nghĩ đến việc di thực cây canhkina (dùng đề chiết xuất chất ký ninh) lên đỉnh Hòn Bà. Ông đặt mua hạt giống và cây canhkina con, tiến hành ươm và trồng thử nghiệm tại Hòn Bà, nhưng sau đó phải chuyển về D’ran (tỉnh Lâm Đồng) cho phù hợp tập tính sinh trưởng của nó. Thuốc ký ninh của ông đủ cung cấp cho khắp thuộc địa của Pháp tại Đông Dương.

Một giờ sáng 1-3-1943, bác sĩ A.Yersin đã thanh thản trút hơi thở cuối cùng tại xóm Cồn Nha Trang. Trong di chúc, ông muốn được chôn cất tại Suối Giao theo nghi lễ An Nam. Từ đó, khu mộ tạo thành một tam giác vững chãi Nha Trang - Suối Dầu - Hòn Bà gắn với danh tiếng vĩ nhân A.Yersin.

Lan tỏa tinh thần A.Yersin

Hội Những người ái mộ bác sĩ A.Yersin tỉnh Khánh Hòa được thành lập năm 1992, xuất phát từ nguyện vọng của các cán bộ lão thành, nhân sĩ, trí thức trong tỉnh muốn lan tỏa giá trị của những cống hiến, hoạt động nhân ái cao cả của bác sĩ A.Yersin. Sau 33 năm xây dựng và phát triển, hội đã kết nối những tấm lòng ngưỡng mộ bác sĩ A.Yersin trên khắp cả nước và nhiều quốc gia trên thế giới.

Hai hoạt động chính và thường xuyên của hội là hoạt động nhân đạo và truyền thông, quảng bá để tưởng niệm, tôn vinh nhà bác học A.Yersin. Phòng khám bệnh từ thiện A.Yersin được thành lập từ năm 1993 đến nay vẫn hoạt động hiệu quả, ngày càng thu hút sự quan tâm của cả bệnh nhân lẫn mạnh thường quân. Hội luôn chú trọng công tác cứu trợ những vùng bị thiên tai, lũ lụt, chăm lo sức khỏe và hỗ trợ người dân nghèo trên mọi địa bàn, nhất là những vùng sâu, vùng xa, tặng quà cho các cơ sở nuôi dạy trẻ mồ côi. Hội còn tham gia bảo trợ trẻ em khuyết tật, tổ chức dạy nghề miễn phí cho trẻ khiếm thính và người có hoàn cảnh khó khăn. Hội luôn hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn của hai ngôi trường vinh dự được mang tên Yersin trên địa bàn tỉnh…

Học sinh xem giới thiệu tem về bác sĩ A.Yersin. Ảnh: Nhân Tâm

Hội Những người ái mộ bác sĩ A.Yersin luôn làm tốt công tác truyền thông, thường xuyên tổ chức các hoạt động kỷ niệm ngày sinh, ngày mất của bác sĩ A.Yersin; tổ chức các hội thảo, chiếu phim tài liệu, công bố các công trình khoa học, bài báo về A.Yersin. Không chỉ triển lãm tại Khánh Hòa, hội còn kết nối với Đà Lạt và Hà Nội để trưng bày nhiều hình ảnh, tư liệu quý về cuộc đời và cống hiến của Yersin. Hội đã liên kết với Câu lạc bộ Tem thiết kế bộ sưu tập tem về bác sĩ A.Yersin rất giá trị. Ông Đống Lương Sơn - Chủ tịch hội - đã tặng cây tra của A.Yersin mà ông sưu tầm được cho Bệnh viện Đa khoa Yersin Nha Trang. Một số hội viên tổ chức đi tìm lại cây canhkina. Hội giữ gìn tập tục dâng hương mộ ông vào mùng 2 Tết Nguyên đán để các thế hệ tiếp nối nhau phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc…

CHẾ DIỄM TRÂM

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/xa-hoi/202502/bac-si-ayersin-va-nhung-dau-an-khong-quentai-khanh-hoa-a0071a0/