Tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ
Hiện nay, tại nước ta tồn tại nhiều loại hình chợ truyền thống như chợ đầu mối, chợ dân sinh, chợ tổng hợp,… đang góp phần đẩy mạnh sản xuất, trao đổi các thông tin về giá cả, giao lưu hàng hóa; xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế-xã hội; thể hiện bản sắc văn hóa riêng của mỗi vùng, miền.
Đồng thời, đây là nơi có lưu lượng hàng hóa lớn, số người tập trung đông và cơ sở hạ tầng phức tạp, đặc biệt là các đường dây dẫn điện và việc sử dụng các loại khí đốt, điện dùng cho việc nấu nướng, kinh doanh các sản phẩm liên quan đến ẩm thực. Do đó, tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn về cháy nổ tương đối lớn. Thời gian gần đây, chúng ta đã chứng kiến nhiều sự cố cháy nổ nghiêm trọng tại các khu chợ truyền thống như: Cháy chợ Mỹ Đức ở huyện Châu Phú (An Giang), hoặc vụ cháy chợ Trung Môn (Tuyên Quang) mới xảy ra gần đây, dù không gây thiệt hại về người nhưng hàng loạt kiốt bị thiêu rụi, nhiều tiểu thương mất trắng tài sản.
Đối với các vụ chát nổ này đang đặt ra nhiều nguy cơ và vấn đề về phòng chống cháy nổ cần được xem xét giải quyết một cách toàn diện.
Còn nhiều bất cập trong công tác quản lý vận hành chợ truyền thống. (Ảnh: Cháy chợ Trung Môn, (Yên Sơn, Tuyên Quang - CACC)
Trước những vụ cháy nổ nghiêm trọng như đã nêu trên, ngày 25/2, Công an tỉnh Tuyên Quang phát đi thông tin liên quan tới vụ cháy chợ Trung Môn. Qua xác minh ban đầu, cơ quan công an cho biết vụ cháy xuất phát từ sự cố chập điện tại một ki-ốt kinh doanh giày dép. Do ki-ốt có nhiều vật liệu dễ bắt lửa nên khi xảy ra hỏa hoạn đã nhanh chóng lan rộng ra các gian hàng quần áo, giày dép xung quanh.
Bên cạnh đó, tất cả trần của các gian hàng đều khá thấp, được lợp bằng mái tôn và xốp, khi xốp cháy rơi xuống đất tiếp tục tạo thành vô số mồi lửa bắt vào hàng hóa khiến đám cháy lan nhanh.
Đồng thời, tại một số ki-ốt có sử dụng bình gas để đun nấu. Qua kiểm tra, hầu hết các bình gas đều không được khóa van sau khi sử dụng. Khi ngọn lửa bén làm cháy dây dẫn gas, các bình gas bốc cháy, tạo thành nguồn lửa phun mạnh trong phạm vi bán kính rộng càng khiến đám cháy bùng phát nhanh. Đây là những nguyên nhân chính khiến đám cháy chỉ trong một thời gian ngắn đã lan nhanh, bùng phát mạnh, tạo ra lượng lớn khói và khí độc.
Đối mặt với những thách thức này, cần thiết phải có sự chung tay của nhiều bên, từ các cấp quản lý đến cá nhân người dân trong việc ngăn chặn và giảm thiểu các vụ cháy nổ tiềm ẩn.
Tăng cường tuyên truyền
Đặc thù của các chợ truyền thống là hàng hóa nhiều, xếp lộn xộn, lấn chiếm xuống cả lối đi. Ngoài ra, hệ thống điện không được kiểm tra bảo dưỡng thường xuyên, xuống cấp, các hạng mục về PCCC không đảm bảo. Thêm vào đó, tại các khu chợ truyền thống hiện tập trung rất nhiều loại hàng hóa dễ cháy, một khi đã cháy sẽ lây lan rất nhanh, gây thiệt hại nghiêm trọng. Đặc biệt, tại các chợ truyền thống thường có tình trạng thờ thần tài, thắp hương ngay tại khu vực kinh doanh. Lực lượng phòng cháy chữa cháy cảnh báo đây là nguy cơ lớn gây cháy do bất cẩn.
Cháy lớn tại chợ Trung Môn (Yên Sơn, Tuyên Quang) khiến nhiều tiểu thương mất trắng tài sản. (CACC)
Tiếp xúc với một số tiểu thương, mọi bức xúc của họ hầu như đều dồn về những bất cập của công tác quy hoạch chợ và việc cơi nới lấn chiếm mặt bằng trái phép của một số quầy, quán kinh doanh. Rút ra bài học kinh nghiệm từ vụ cháy chợ ở Tuyên Quang rõ ràng là việc cần thiết nhưng để làm tốt công tác phòng cháy chữa cháy rất cần có sự tham gia và nâng cao ý thức của toàn dân.
Không phải đến bây giờ, khi xảy ra hỏa hoạn tại chợ Tuyên Quang, chúng ta mới giật mình nhìn lại công tác phòng cháy chữa cháy, một lĩnh vực vốn được đặc biệt quan tâm. Nhiều vấn đề, nguyên nhân sẽ được phân tích sau mỗi vụ cháy chợ xảy ra. Nhưng trên hết, vấn đề lại nằm ở chỗ ý thức của người dân, đặc biệt là ý thức của các tiểu thương tại các chợ hiện nay chưa cao. Khi chưa xảy ra cháy chúng ta đã nhìn thấy bất cập. Mặc dù đã được chính quyền cùng các cơ quan chức năng, báo đài tuyên truyền. Nhưng có lẽ đâu đó vẫn có những suy nghĩ: “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Khi xảy ra cháy rồi thì người thiệt hại là chính bản thân những tiểu thương của chợ nơi đó.
Hơn nữa, không ít người vẫn cho rằng phòng chống cháy nổ là việc của cơ quan quản lý, của lực lượng cảnh sát phòng cháy chữa cháy chứ không phải của mình. Đó là suy nghĩ chưa đúng đắn, cần phải được thay đổi bằng công tác tuyên truyền, giáo dục và thậm chí có những biện pháp quyết liệt để khắc phục.
Để chủ động phòng ngừa xảy ra cháy tại các chợ truyền thống, các ban, tổ quản lý tại các chợ cần phải tăng cường tuyên truyền, vận động các tiểu thương tự giác, chủ động các biện pháp đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy. Cụ thể, tại các chợ truyền thống, hệ thống đường điện cần tách thành điện phục vụ kinh doanh, khi lắp đặt cần tính toán kỹ tới công suất, dòng điện tiêu thụ để tránh quá tải. Thường xuyên kiểm tra hệ thống điện, sửa chữa, nâng cấp, thay thế khi có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng. Khi đóng cửa, các hộ kinh doanh cần kiểm tra kỹ lưỡng nguồn điện, ngắt nguồn điện trong khu vực, chỉ để lại nguồn điện để phục vụ cho công tác bảo vệ. Các hộ kinh doanh tuyệt đối không tự ý câu kéo điện. Bên cạnh đó, Ban quản lý các chợ cũng cần đốc thúc các hộ kinh doanh bố trí, sắp xếp hàng hóa hợp lý, khoa học, không lấn chiếm lối đi. Những hộ kinh doanh các sản phẩm có nguy cơ cháy nổ cao cần có biện pháp đảm bảo an toàn PCCC.
Chủ kinh doanh cần tuân thủ nghiêm quy định về việc kinh doanh, tàng trữ và sử dụng các chất nguy hiểm như xăng, dầu, cồn, ga trong khu vực chợ để giảm nguy cơ cháy nổ. Tuyệt đối không được thực hiện các hoạt động như thắp hương, đốt nến, thờ cúng, hoặc nấu nướng tại khu vực buôn bán.
Ngoài ra, ki-ốt trong các khu chợ cần chú ý đến việc sắp xếp hàng hóa một cách gọn gàng với khoảng cách tối thiểu là 0,5m so với nguồn nhiệt. Tránh sử dụng vật liệu dễ cháy để trang trí nội thất hoặc làm vách ngăn để hận chế nguy cơ bắt lửa lan rộng.
Hết giờ, các tiểu thương cần ngắt nguồn điện tại khu vực của mình, chỉ để lại nguồn điện phục vụ cho các công tác bảo vệ. Tuyệt đối không nên tự ý mắc đường dây dẫn điện cho các thiết bị như: Quạt, đèn, bếp điện,…
Việc thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn phòng cháy không chỉ giúp giảm nguy cơ về cháy nổ mà còn tạo ra một môi trường mua bán, trao đổi hàng hóa an toàn cho người dân. Nhận thức rõ ràng – Đồng lòng hành động – Phối hợp chặt chẽ. Quá trình này ngoài những nỗ lực của các cơ quan chức năng thì còn cần ý thức chủ động của cả cộng đồng.
Thực tế cho thấy, đã có nhiều vụ cháy chợ lớn, thiệt hại vật chất rất nghiêm trọng nhưng xử lý trách nhiệm vấn đề này thời gian qua vẫn chỉ là báo cáo, cơ quan nào cũng nói kiểm tra tốt, tuyên truyền tốt nhưng khi xảy ra cháy mới truy trách nhiệm, lúc ấy có khi lại đổ lỗi cho nhau. Chính vì vậy, để hạn chế hỏa hoạn, đảm bảo tính mạng và tài sản cho người dân, phương thức hiệu quả nhất vẫn là kiên trì thực hiện mục tiêu phòng cháy hơn chữa cháy.
Đức Lâm