Bàn giải pháp 'về đích' mục tiêu phát triển nhà ở xã hội

4 giờ trướcBài gốc

Đến hết năm 2025, phấn đấu cả nước hoàn thành đầu tư xây dựng trên 100.000 căn NƠXH. Ảnh minh họa

Theo Bộ Xây dựng, về nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP, đến nay đã có 36/63 địa phương công bố dự án đủ điều kiện vay vốn ưu đãi trên Cổng thông tin điện tử. Cụ thể, có 16 dự án đã được cho vay với tổng mức cam kết cấp tín dụng là 4.200 tỷ đồng, dư nợ là 1.727 tỷ đồng.

Phát triển nhà ở xã hội chưa đạt kế hoạch đề ra

Mục tiêu phát triển NƠXH luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm nhằm giải quyết nhu cầu an sinh xã hội cho các đối tượng chính sách, người thu nhập thấp, tuy nhiên, từ trước đến nay, nguồn cung NƠXH đều trong trạng thái không đáp ứng đủ nhu cầu, không đạt được các chỉ tiêu, kế hoạch đặt ra. Đơn cử, tại Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030", mục tiêu đến năm 2025 cả nước sẽ hoàn thành 428.000 căn NƠXH. Tuy nhiên, số liệu Bộ Xây dựng tổng hợp cho thấy, từ năm 2021 đến hết năm 2024, cả nước mới chỉ có 57.652 căn NƠXH hoàn thành tại 96 dự án và 115.630 căn tại 135 dự án đang triển khai, tức là mới đạt khoảng 40% mục tiêu đề ra tại Đề án, nếu tính cả dự án đang triển khai. Riêng năm 2024, ngành xây dựng đặt mục tiêu phát triển 130.000 căn NƠXH, nhưng cả nước chỉ hoàn thành 21.000 căn, tương ứng khoảng 16% so với kế hoạch đề ra.

Việc các mục tiêu phát triển NƠXH trong thời gian qua luôn bị “lỡ” kế hoạch được giới chuyên gia nhìn nhận chủ yếu là do chính sách hiện nay chưa khuyến khích, thu hút nhà đầu tư tham gia phát triển NƠXH. Hình thức ưu đãi được nhiều địa phương áp dụng nhất là miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) và dành 20% diện tích đất, 20% diện tích sàn để kinh doanh thương mại. Những ưu đãi dành cho dự án NƠXH được đánh giá là “không thấm vào đâu” khi chủ đầu tư làm NƠXH vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, rắc rối trong quá trình làm thủ tục đến đầu tư, xây dựng và phân phối sản phẩm.

Chia sẻ từ góc nhìn DN từng phát triển nhiều dự án NƠXH, ông Lê Hữu Nghĩa - Giám đốc Công ty Xây dựng Thương mại Lê Thành - cho biết, lợi nhuận khi làm NƠXH bị giới hạn ở mức không quá 10% là không đủ hấp dẫn. Nhất là khi, thời gian triển khai một dự án có thể kéo dài đến 5 năm, nếu tính toán chia ra thì lợi nhuận hằng năm chưa đến 2%. Con số này còn thấp hơn cả lãi suất tiền gửi ngân hàng, khiến DN thiếu động lực tham gia phát triển NƠXH. Trong khi đó, cũng với khoảng thời gian 5 năm, DN có thể bỏ lỡ những cơ hội đầu tư vào các dự án nhà ở thương mại mang lại lợi nhuận cao hơn đến 35%. “Có vẻ như, các chính sách phát triển NƠXH hiện nay đã xem nhẹ yếu tố lợi nhuận của DN - điều tạo nên sự hấp dẫn trong hoạt động kinh doanh, mà chỉ đề cao yếu tố trách nhiệm xã hội” - ông Nghĩa chia sẻ; đồng thời cho biết thêm, trên thực tế, dù việc xây dựng NƠXH mang ý nghĩa đóng góp cho cộng đồng, nhưng các DN vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn trong quá trình đầu tư xây dựng, thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm và thậm chí cả việc phê duyệt giá bán sản phẩm.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh - cũng cho hay, lợi nhuận thấp, rủi ro cao và quy trình thủ tục pháp lý rườm rà đang khiến nhiều DN e ngại “dấn thân” vào phân khúc NƠXH. Sự nản lòng của DN cho thấy việc phát triển NƠXH không thể chỉ là câu chuyện thực hiện trách nhiệm xã hội một cách tự nguyện của DN. Nếu DN không có động lực rõ ràng, không tìm được lời giải cho bài toán hiệu quả kinh doanh thì họ sẽ khó có thể quyết định tham gia vào thị trường.

Đâu là “lời giải”…?

Tại Chương trình hành động của ngành xây dựng về thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2025, ngành xây dựng đặt mục tiêu đến hết năm 2025, cả nước hoàn thành đầu tư xây dựng khoảng trên 100.000 căn NƠXH. Từ thực tế việc phát triển NƠXH trong năm 2024 chỉ đạt ở mức rất thấp so với mục tiêu đề ra cho thấy đây là một thách thức không nhỏ, mà nếu không có những giải pháp hiệu quả thì có thể sẽ lại tiếp tục “lỡ hẹn” kế hoạch phát triển NƠXH trong năm 2025.

Đưa khuyến nghị để giải “bài toán” này, các chuyên gia cho rằng, để thúc đẩy nguồn cung, NƠXH cần thực sự trở thành một “cơ hội kinh doanh khả thi” và điều này đòi hỏi sự thay đổi tích cực trong chính sách và quản lý, đảm bảo hài hòa giữa lợi nhuận và trách nhiệm xã hội của DN, từ đó, tạo động lực thôi thúc DN tham gia phát triển dự án. Trong đó, yếu tố biên lợi nhuận là một trong những điều kiện quan trọng để đảm bảo thu hút DN vào phân khúc này.

Đề xuất cụ thể về vấn đề lợi nhuận, ông Lê Hữu Nghĩa nêu quan điểm, với mức lợi nhuận 10% hiện tại, nhiều DN vẫn còn e ngại và xem đây là hoạt động “lấy công làm lãi”. Để thu hút thêm nguồn lực từ các DN, việc tăng lợi nhuận lên khoảng 15 - 20% sẽ tạo động lực hấp dẫn hơn. Đặc biệt, thay vì tập trung vào giảm giá NƠXH thông qua siết lợi nhuận của chủ đầu tư, cần tạo điều kiện để DN rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục pháp lý, để có thời gian tập trung vào việc tìm hiểu, nghiên cứu ứng dụng những công nghệ mới trong ngành xây dựng nhằm tạo ra những sản phẩm NƠXH có chất lượng cao với giá thành hợp lý. Khi có cơ chế vận hành tốt giữa cung - cầu - lợi nhuận, các DN sẽ quan tâm và tập trung phát triển sản phẩm này.

Về phía cơ quan quản lý, Bộ Xây dựng đã đề nghị các địa phương quan tâm rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, ưu tiên bố trí quỹ đất xây dựng NƠXH phù hợp với chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở và phải xác định rõ diện tích đất xây dựng NƠXH trong quy hoạch. Các địa phương cũng cần bố trí ngân sách thỏa đáng để đầu tư xây dựng NƠXH, đầu tư hạ tầng kỹ thuật ngoài dự án NƠXH; ban hành các cơ chế hỗ trợ thực hiện dự án đầu tư xây dựng NƠXH theo thẩm quyền, cải cách thủ tục hành chính, cắt ngắn quy trình, thủ tục triển khai dự án NƠXH./.

TUẤN MINH

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/ban-giai-phap-ve-dich-muc-tieu-phat-trien-nha-o-xa-hoi-38454.html