Học sinh Trường trung học cơ sở Hoàng Hoa Thám, Hà Nội, trong lễ khai giảng năm học mới. (Ảnh minh họa: THÀNH ĐẠT)
Bảo vệ trẻ em trên không gian mạng
Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (Đồng Tháp) cho rằng, bạo lực học đường đang trở thành vấn nạn, không chỉ dừng ở bạo lực thể chất mà còn bao gồm cả bạo lực tinh thần và bắt nạt trên môi trường mạng với xu hướng trẻ hóa, gây hậu quả nghiêm trọng cho thể chất và tâm lý học sinh.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ tháng 9/2021 đến tháng 11/2023, cả nước xảy ra 699 vụ bạo lực học đường liên quan 2.016 học sinh, trung bình cứ khoảng 50 cơ sở giáo dục lại xảy ra 1 vụ bạo lực.
Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (Đồng Tháp) phát biểu trước Quốc hội. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)
Đại biểu chỉ rõ, nguyên nhân của tình trạng này không chỉ đến từ mâu thuẫn học sinh mà còn từ áp lực gia đình, nhà trường và xã hội.
“Cha mẹ ít có thời gian quan tâm, lắng nghe con cái, trong khi cách ứng xử bạo lực trong gia đình khiến trẻ dễ học theo. Nhà trường còn nặng về thành tích, thiếu chuyên gia tâm lý học đường, khiến việc phát hiện và can thiệp sớm gặp khó khăn”, đại biểu nói.
Bà Nguyễn Thanh Cầm đề nghị, để ngăn chặn bạo lực học đường, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình, nhà trường và xã hội; cha mẹ cần là hình mẫu ứng xử ôn hòa; ngành giáo dục cần triển khai các biện pháp hỗ trợ học sinh bị bạo lực, xây dựng “trường học hạnh phúc”; xã hội cần thực hiện nghiêm Chỉ thị số 02 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phối hợp phòng, chống bạo lực học đường.
Đại biểu Châu Quỳnh Dao (An Giang) bày tỏ quan ngại về tình trạng trẻ em, thanh thiếu niên nghiện mạng xã hội, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Dẫn kết quả khảo sát của UNICEF năm 2022, đại biểu nêu: 82% trẻ 12-13 tuổi và 93% trẻ 14-15 tuổi sử dụng Internet mỗi ngày, trung bình 5-7 giờ/ngày.
Đại biểu Châu Quỳnh Dao (An Giang) phát biểu. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)
Theo đại biểu, nếu dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, các em sẽ bị suy giảm hệ miễn dịch do mất ngủ triền miên, thiếu vận động, mắc bệnh về mắt, cột sống và cả rối loạn tâm lý.
Đại biểu cho rằng, hệ thống pháp luật hiện nay tuy đã quan tâm đến bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng nhưng còn thiếu quy định cụ thể về độ tuổi và thời gian được phép truy cập mạng xã hội.
“Chúng ta có thể tham khảo kinh nghiệm của một số quốc gia như Australia cấm trẻ dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, Hà Lan dưới 15 tuổi chỉ được truy cập tối đa 3 giờ mỗi ngày”, đại biểu nêu thí dụ.
Đại biểu Châu Quỳnh Dao kiến nghị Quốc hội và Chính phủ rà soát, bổ sung quy định rõ ràng về độ tuổi, giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội của trẻ em; khuyến khích nghiên cứu về tác động tiêu cực của mạng xã hội; đẩy mạnh tổ chức các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh giảm phụ thuộc vào thiết bị điện tử; đồng thời đề cao vai trò của gia đình trong giám sát, tạo môi trường giáo dưỡng lành mạnh.
Bảo đảm kỷ cương và nhân văn trong xử lý bạo lực học đường
Đại biểu Nguyễn Thị Hà (Bắc Ninh). (Ảnh: DUY LINH)
Đại biểu Nguyễn Thị Hà (Bắc Ninh) cho rằng, bạo lực học đường hiện không chỉ xảy ra giữa học sinh mà còn có trường hợp giáo viên trở thành nạn nhân, học sinh là người gây bạo lực, đặc biệt trên không gian mạng.
“Một nền giáo dục không thể hạnh phúc nếu người dạy bị xúc phạm, người học bị bạo hành và cả hai cùng chịu tổn thương về thể chất và tinh thần”, đại biểu nhấn mạnh.
Theo đại biểu, Thông tư số 19 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (có hiệu lực từ ngày 31/10) với tinh thần nhân văn, hướng đến giáo dục phục hồi thay vì trừng phạt là đáng trân trọng, song chỉ có thể phát huy hiệu quả khi được bảo đảm bằng hệ thống tư vấn tâm lý học đường chuyên nghiệp.
Đại biểu Nguyễn Thị Hà kiến nghị quy định trách nhiệm liên đới với phụ huynh khi con em vi phạm bạo lực nghiêm trọng; coi giáo dục kỹ năng làm cha mẹ là nội dung bắt buộc trong sinh hoạt cộng đồng; tăng cường đội ngũ tư vấn tâm lý tại các trường học; yêu cầu các nền tảng mạng xã hội có trách nhiệm kiểm soát nội dung bạo lực.
Đại biểu cũng đề xuất bổ sung các hình thức kỷ luật mang tính phục hồi nhưng đủ sức răn đe như lao động cộng đồng, tham gia tư vấn bắt buộc hoặc xin lỗi công khai dưới sự hướng dẫn của nhà trường.
Cũng đề cập Thông tư số 19 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đó bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học nhằm bảo đảm quyền học tập của học sinh, song đại biểu Siu Hương (Gia Lai) nêu thực tế nhiều cử tri lo ngại biện pháp kỷ luật mới “chưa đủ tính răn đe”.
Đại biểu kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu bổ sung cơ chế xử lý mang tính giáo dục và uốn nắn hành vi, như tư vấn tâm lý bắt buộc, lao động công ích tại trường hoặc tham gia các lớp kỹ năng sống, vừa bảo đảm tính răn đe, vừa giúp học sinh nhận thức, sửa sai và phát triển tích cực hơn.
TRUNG HƯNG