Bé gái mắc bệnh hiếm gặp, bác sĩ Nhi đồng 1 lần đầu gặp

2 giờ trướcBài gốc

ThS.BS Đặng Khải Minh, khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP.HCM), cho biết vẹo cột sống vô căn thường khởi phát ở tuổi thiếu niên và âm thầm tiến triển. Khi độ cong vượt 40-45 độ, phẫu thuật gần như là lựa chọn duy nhất để tránh liệt hoặc suy hô hấp.

Tuy nhiên, hai bệnh nhi C.L. (12 tuổi) và Y.T. (13 tuổi) đều đã vượt xa mức nguy hiểm và kèm theo nhiều bệnh lý khiến bất kỳ cuộc gây mê nào cũng trở thành thách thức.

Hai ca bệnh từng bị xem là “không thể phẫu thuật”

Trong các ca từng tiếp nhận, bác sĩ Minh đánh giá trường hợp của em L. hiếm gặp khi vừa bị nhược cơ, vừa mang đột biến gene liên quan sốt cao ác tính, biến chứng có thể gây ngưng tim, rối loạn đông máu và tử vong ngay trên bàn mổ. Nhiều bệnh viện đã từ chối phẫu thuật vì rủi ro gây mê vượt ngưỡng an toàn.

Chỉ trong 7 tháng chờ đợi phẫu thuật, độ vẹo của L. tăng nhanh từ 78 độ lên 104 độ, kéo theo đường cong thứ hai 80 độ ở vùng thắt lưng. Trước mổ, bé không thể nằm thẳng và thường xuyên gặp các bệnh lý về hô hấp.

Cột sống của Y.T. cong 128 độ và gù 108 độ, thuộc nhóm vẹo nặng hiếm gặp ở trẻ em. Ảnh: BVCC.

Khác với bé L., thách thức của bé Y.T. đến từ thể trạng quá yếu. Bé chỉ nặng 28 kg do suy dinh dưỡng nặng, mắc hội chứng hạn chế hô hấp, cột sống cong đến 128 độ và gù 108 độ khiến lồng ngực bị chèn ép liên tục.

Bất kỳ thao tác nắn chỉnh nào cũng tiềm ẩn nguy cơ liệt hoặc phải thở máy kéo dài. Trẻ cũng không thể nằm thẳng và bị thức giấc nhiều lần trong đêm vì khó thở.

Không chỉ chịu đau đớn thể chất, cả hai bé đều bị bạn bè trêu chọc vì hình dạng lưng cong, khiến các em dần thu mình và mất tự tin.

Độ vẹo của bé L. tiến triển nhanh, từ 78 lên 104 độ chỉ trong vòng 7 tháng. Ảnh: BVCC.

Trước các biến số lớn, ê-kíp quyết định thực hiện phẫu thuật hai thì kết hợp kéo Halo, phương án được ví như cách “chia nhỏ rủi ro”. Ở thì đầu, bác sĩ chỉ cắt mấu khớp và đặt vít chân cung để làm mềm cột sống. Sau đó, trẻ được kéo Halo liên tục 2-4 tuần để giãn dần trục cột sống trước khi tiến tới ca mổ chính.

Riêng với em L., khi tín hiệu theo dõi thần kinh bất ngờ suy giảm trong quá trình nắn chỉnh, ê-kíp phải dừng ngay để tránh tổn thương tủy, chuyển sang kéo Halo sớm hơn dự kiến. Chỉ khi tín hiệu ổn định trở lại, bé mới được thực hiện thì hai với đặt thanh dọc và hàn xương cố định.

Cả hai ca thành công nhờ quy trình ERAS (Chương trình chăm sóc phục hồi sớm sau phẫu thuật) mà Bệnh viện Nhi Đồng 1 triển khai. Trước mổ, các bé được tối ưu dinh dưỡng, cải thiện hô hấp, điều chỉnh thiếu máu và hỗ trợ tâm lý. Y.T. phải điều trị dinh dưỡng ba tháng để tăng thêm 3 kg là điều kiện tối thiểu để có thể gây mê.

Trong mổ, ê-kíp gây mê luôn trong trạng thái cảnh giác cao độ, đặc biệt với em L. khi nguy cơ sốt cao ác tính đòi hỏi chuẩn bị đầy đủ thuốc đặc hiệu. Sau mổ, cả hai bé được rút nội khí quản sớm, ăn uống trong vài giờ và tập vật lý trị liệu ngay ngày đầu.

Tự tin đứng thẳng

Nhờ chuẩn bị kỹ lưỡng và phối hợp nhịp nhàng giữa nhiều chuyên khoa, hai bé phục hồi tốt hơn mong đợi. Em L. có thể đứng và tập đi chỉ sau ba ngày, chiều cao tăng từ 140 cm lên 148 cm, tình trạng khó thở biến mất hoàn toàn.

Với Y.T., việc được rút nội khí quản ngay tại phòng mổ, điều trước đó gần như bất khả thi là kết quả mà ê-kíp đánh giá “ngoài mong đợi”. Em T. thở dễ dàng hơn khi lồng ngực không còn bị ép chặt.

Sau phẫu thuật, cả hai đều trở nên tự tin hơn. Việc được đứng thẳng, đi lại bình thường giúp các em thoát khỏi mặc cảm ngoại hình và sự trêu chọc kéo dài trước đó.

Bé L. vui vẻ trò chuyện cùng bác sĩ Đặng Khải Minh (ở giữa) sau khi hồi phục từ phẫu thuật vẹo cột sống nặng. Ảnh: Lê Huyên.

PGS.TS.BS Võ Quang Đình Nam và ThS.BS Đặng Khải Minh là hai thành viên chủ chốt của ê-kíp phẫu thuật. Theo bác sĩ Minh, thành công của hai ca đặc biệt này là bước đệm để Bệnh viện Nhi Đồng 1 hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm phẫu thuật cột sống nhi của TP.HCM, đủ năng lực xử lý từ vẹo cột sống vô căn đơn giản đến các dị tật phức tạp từng bị xem là “không thể phẫu thuật”.

Từ hai ca bệnh, bác sĩ Minh khuyên phụ huynh nên đưa trẻ đi khám khi phát hiện vai lệch, lưng không đối xứng hoặc biến dạng bất thường. Vẹo cột sống dù tiến triển âm thầm nhưng có thể can thiệp hiệu quả nếu phát hiện sớm, tránh để đường cong vượt giới hạn an toàn và buộc phải chọn giải pháp nhiều rủi ro như phẫu thuật.

Lê Huyên

Nguồn Znews : https://znews.vn/be-gai-mac-benh-hiem-gap-bac-si-nhi-dong-1-lan-dau-gap-post1607869.html