Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các Phó Chủ tịch Quốc hội chủ trì, điều hành phiên họp. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)
Bảo đảm công lý, củng cố niềm tin của nhân dân
Buổi sáng, thảo luận tại hội trường, đa số đại biểu thống nhất việc sửa đổi toàn diện Luật Giám định tư pháp hiện hành. Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) kiến nghị ban soạn thảo và Quốc hội bổ sung các quy định mang tính mở, cho phép phối hợp liên ngành với lĩnh vực khoa học-công nghệ và đầu tư mạnh cho hạ tầng dữ liệu điện tử để luật khi ban hành thật sự đi vào đời sống, tạo niềm tin, lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp), việc mở rộng phạm vi điều chỉnh giám định tư pháp đối với lĩnh vực ADN và tài liệu kỹ thuật số điện tử và dấu vết đường vân nên giao cơ quan kỹ thuật hình sự của cơ quan công an tổ chức thực hiện. Bởi các nội dung này liên quan quyền con người; nếu giao văn phòng giám định pháp lý tư nhân thực hiện sẽ không bảo đảm khách quan.
Đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn thành phố Hải Phòng) cho rằng, cần quan tâm hơn về phạm vi và lộ trình xã hội hóa do còn một số lĩnh vực tiềm năng khác như môi trường, an toàn thực phẩm, dược phẩm, công nghệ thông tin, truyền thông, động vật nguy cấp, quý hiếm chưa được quy định rõ trong dự thảo. Ngoài việc mở rộng lộ trình, phạm vi xã hội hóa theo yêu cầu thực tế và xu hướng phát triển của từng lĩnh vực cần bổ sung các quy định thuận lợi, cởi trói cho hoạt động của các văn phòng giám định tư pháp.
Giải trình vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc mở rộng xã hội hóa luôn phải bảo đảm hai nguyên tắc: Tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực tư nhân tham gia vào những việc mà họ có thể đảm nhiệm được, nhưng cũng phải bảo đảm công tác quản lý nhà nước và những điều kiện để tránh việc lạm dụng. Một số đại biểu đề nghị mở rộng thêm một số lĩnh vực chuyên ngành mà xã hội đang có nhu cầu, như môi trường, thông tin và truyền thông, khoa học-công nghệ, dược, mỹ phẩm, an toàn thực phẩm, nông, lâm, thủy sản, động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm… Bộ Tư pháp thấy rằng, việc mở rộng xã hội hóa các lĩnh vực này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, quy định chặt chẽ và thực hiện từng bước theo lộ trình, gắn với hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước.
Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), các đại biểu đề nghị hoàn thiện toàn diện dự thảo theo hướng tăng tính khả thi, phân định rõ trách nhiệm, thẩm quyền giữa các cấp. Nhiều ý kiến cho biết thi hành án dân sự được xem là mắt xích cuối cùng nhưng có ý nghĩa quyết định trong chuỗi hoạt động tư pháp. Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động này vẫn còn nhiều bất cập, chồng chéo, kéo dài. Do đó, việc làm rõ trách nhiệm, tăng tính chủ động và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan thi hành án với chính quyền địa phương và lực lượng chức năng là điều kiện tiên quyết để vận hành hiệu quả, tránh đùn đẩy, chồng chéo trách nhiệm.
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đoàn Đắk Lắk) nhấn mạnh: Dự thảo luật chưa phân định rõ vai trò, quyền hạn của từng cấp chính quyền, dẫn đến tình trạng “đẩy-né-chờ” khi tổ chức cưỡng chế. Đại biểu đề nghị quy định rõ trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ và giám sát của ủy ban nhân dân các cấp, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp bắt buộc giữa cơ quan thi hành án, công an, viện kiểm sát và các cơ quan liên quan. Đại biểu Cao Thị Xuân (Đoàn Thanh Hóa) cũng cho rằng, cần mở rộng thẩm quyền cho cơ quan thi hành án đồng thời đề nghị lực lượng công an hỗ trợ cưỡng chế vì khi sự việc xảy ra mới yêu cầu phối hợp thường đã muộn và khó bảo đảm an toàn...
Áp dụng giám sát điện tử đối với người cai nghiện tự nguyện
Buổi chiều, góp ý vào dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), các đại biểu đánh giá cao việc sửa đổi Luật, bảo đảm hài hòa giữa xử lý nghiêm, kịp thời hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và quyền học tập, tạo cơ hội tái hòa nhập cộng đồng của người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy là trẻ em, học sinh, sinh viên. Đại biểu đề nghị cần tăng vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc; đẩy mạnh mô hình cai nghiện tại cộng đồng; áp dụng giám sát điện tử trong cai nghiện ma túy tại cộng đồng để tăng hiệu quả. Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn Cần Thơ) cho rằng, cần bổ sung quy định cụ thể việc ứng dụng công nghệ, dữ liệu số trong quản lý người nghiện và kiểm soát ma túy tổng hợp mới. Trong thực tiễn, việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, quản lý người sau cai nghiện còn gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều đối tượng không chấp hành quy định cai nghiện, vi phạm pháp luật chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng chưa có cơ chế, chế tài xử lý phù hợp dẫn đến hiệu quả quản lý cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, quản lý người sau cai nghiện còn thấp.
Theo đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (Đoàn Cần Thơ), cần sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về người nghiện ma túy, tội phạm ma túy, cơ chế tích hợp kết nối chia sẻ thông tin dữ liệu trên các nền tảng giữa các ngành, nhất là thông tin công tác quản lý nhà nước về ma túy, công tác quản lý người nghiện ma túy, thông tin về người nghiện từ toàn diện đầu vào cho đến đầu ra. Cần nghiên cứu thêm về mô hình cai nghiện cộng đồng, có quy định tiêu chí phù hợp.
Đóng góp ý kiến dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), các đại biểu đánh giá cao sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Đầu tư hiện hành nhằm giải quyết các vướng mắc, hạn chế hiện nay, lần sửa đổi này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ nhiều rào cản pháp lý, thúc đẩy đầu tư, kinh doanh. Đồng thời, tạo động lực tăng trưởng mới trong giai đoạn nước ta chuyển mình sang mô hình phát triển bền vững và sáng tạo hơn.