Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh: Media Quốc hội.
Ngày 2/12, Quốc hội tập trung góp ý dự thảo nghị quyết liên quan các cơ chế, chính sách đột phá nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đồng thời xem xét chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển.
Kết thúc phiên, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan thay mặt Chính phủ giải trình và làm rõ một số nội dung đại biểu quan tâm.
Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, việc xây dựng Nghị quyết đặc thù để triển khai Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị và Chương trình mục tiêu quốc gia được thực hiện trên tinh thần xác định công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân là nhiệm vụ chính trị hàng đầu.
"Để giải quyết những vướng mắc lớn thời gian qua, ngành y tế xác định cần thực hiện song hành các nhiệm vụ thường xuyên và các giải pháp mang tính đột phá, đồng thời đảm bảo không trùng lắp với các chương trình đầu tư công hay dự án khác," Bộ trưởng nêu.
Đối với các cơ chế đặc thù, trước ý kiến đại biểu về vấn đề khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc, Bộ trưởng cho biết nội dung này đã được tiếp thu và đưa vào dự án Luật Phòng bệnh, văn bản pháp lý có tính dài hạn và cao nhất dự kiến được thông qua tại kỳ họp này. Chính phủ sẽ có văn bản hướng dẫn cụ thể về đối tượng và lộ trình thực hiện.
Bên cạnh đó, các quy định nhằm đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế và các chính sách ưu đãi về đất đai, thuế để thu hút hợp tác công tư cũng đã được Bộ Y tế thống nhất với Bộ Tài chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo để đưa vào dự thảo nghị quyết.
Về chính sách miễn viện phí và đa dạng hóa gói bảo hiểm y tế, Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã giao Bộ Y tế xây dựng đề án theo chương trình hành động 282. Bộ đã tổ chức hội thảo đầu tiên để lấy ý kiến từ các bộ, ngành và địa phương. Nội dung sẽ được xây dựng theo nguyên tắc chung, tránh quy định quá chi tiết về đối tượng hay lộ trình nhằm bảo đảm tính linh hoạt khi có thay đổi về nguồn lực hoặc điều kiện thực hiện.
Để triển khai các chính sách này một cách bền vững, Bộ trưởng nhấn mạnh yêu cầu giữ vững tỷ lệ bảo hiểm y tế toàn dân và bảo đảm cân đối quỹ. Bộ Y tế sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu, thể hiện trong nghị quyết và từng bước đưa vào quá trình sửa đổi các quy định pháp luật liên quan đến chính sách bảo hiểm y tế.
"Nội dung này liên quan đến việc cân đối quỹ và triển khai các chính sách thực hiện bảo hiểm y tế. Chúng tôi xin phép được tiếp thu và thể hiện một phần trong nghị quyết cũng như trong quá trình sửa đổi các quy định pháp luật liên quan đến chính sách bảo hiểm y tế," Bộ trưởng chia sẻ.
Về các chính sách về tiền lương, phụ cấp, Bộ trưởng cho biết, đang được triển khai theo Nghị quyết 72, với việc lựa chọn đối tượng và điều chỉnh mức hưởng theo lộ trình tăng dần.
"Song song đó, Bộ Y tế đang trình Chính phủ ban hành nghị định về chế độ đặc thù, gồm phụ cấp trực và nhiều chế độ khác dành cho nhân viên y tế, thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ," Tư lệnh ngành Y tế cho hay.
Đối với bộ tiêu chí y tế cấp xã, hiện ngành y tế đang áp dụng bộ tiêu chí ban hành năm 2023, song chưa phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Vì vậy, Bộ Y tế đang rà soát, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã theo mô hình mới, dự kiến ban hành bộ tiêu chí mới từ năm 2026, bảo đảm linh hoạt trong lộ trình sắp xếp kéo dài 5 năm. Nội dung này sẽ được tiếp thu và thể hiện rõ hơn trong dự thảo.
Về cơ chế phân bổ ngân sách, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Tài chính trên nguyên tắc ngân sách Trung ương hỗ trợ 27 tỉnh; một tỉnh không nhận hỗ trợ và không điều tiết về Trung ương; 6 tỉnh tự cân đối ngân sách, song một số nhiệm vụ ưu tiên vẫn sẽ do ngân sách Trung ương đảm bảo.
Trung ương phân bổ tổng vốn chương trình và giao địa phương triển khai theo Luật Ngân sách Nhà nước; Thủ tướng giao dự toán cho các Bộ, ngành và địa phương. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định và phân cấp cho cấp xã triển khai nhiệm vụ tại địa bàn.
Đang rà soát, sắp xếp lại mạng lưới y tế cơ sở
Về mạng lưới y tế cơ sở, tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ Y tế đang rà soát, sắp xếp lại để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Dự kiến đến năm 2026, Bộ sẽ ban hành bộ tiêu chí mới cho trạm y tế cấp xã, đảm bảo tính linh hoạt và lộ trình phù hợp trong vòng 5 năm tới.
Cơ chế phân bổ ngân sách của chương trình cũng được thiết kế theo hướng tăng cường phân cấp. Trung ương sẽ phân bổ tổng vốn và giao dự toán, trong khi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh sẽ quyết định chi tiết việc triển khai trên địa bàn.
Về các chương trình dân số, Bộ trưởng cho biết Bộ Y tế đã tiếp thu nhiều ý kiến tại thảo luận tổ và thể hiện trong dự thảo, báo cáo giải trình.
Chương trình mục tiêu quốc gia gồm 5 dự án và nhiều tiểu dự án, được cân đối giữa nhiệm vụ và nguồn lực. Riêng dự án số 3 về dân số và phát triển có tổng kinh phí 29.668 tỷ đồng, chiếm 23,6% tổng nguồn lực chương trình.
Bên cạnh đó, các dự án khác cũng phục vụ trực tiếp cho đối tượng dân số, như tiểu dự án truyền thông về dân số trong dự án số 5 với kinh phí khoảng 1.500 tỷ đồng. Vì vậy, nhận định tỷ lệ dành cho lĩnh vực dân số còn thấp là chưa chính xác.
Kiều Chinh