Mới đây, một bức ảnh chụp trong phòng của cậu bé tuổi dậy thì ở Trung Quốc đã khiến cộng đồng mạng tranh cãi dữ dội khi người cha cho rằng đó là minh chứng cho "gia đình hạnh phúc", còn dân mạng lại nhìn thấy sự nghẹt thở phía sau.
Theo chia sẻ trên Đời sống & Pháp luật, người cha này luôn tự tin mình có phương pháp giáo dục hiệu quả. Ông chụp lại căn phòng của con trai để làm "minh chứng". Trong bức ảnh được chia sẻ, có thể thấy căn phòng của cậu bé rất gọn gàng ngăn nắp, còn bản thân cậu bé thì ngồi nghiêm chỉnh bên bàn học, cánh cửa phòng mở toang như biểu tượng cho sự tin tưởng, gần gũi.
Người cha khoe việc con trai chẳng bao giờ đóng cửa phòng nhưng bất ngờ nhận về phản ứng trái chiều từ cộng đồng mạng
Người cha viết: "Ai cũng nói con ở tuổi dậy thì như một hòn đảo cô lập, suốt ngày đóng cửa không nói chuyện. Nhưng con trai tôi khác, nó luôn mở cửa, luôn để cha mẹ nhìn thấy mình học hành chăm chỉ. Thói quen này duy trì nhiều năm rồi".
Thậm chí, ông còn chia sẻ bí quyết dạy con là luôn tôn trọng cá tính, bình đẳng giao tiếp, đồng hành học tập cùng con.
Trái ngược với sự tự hào của người cha, cư dân mạng lại cảm thấy u ám khi nhìn vào bức ảnh. Họ nói chỉ cần nhìn thôi cũng thấy áp lực đè nặng.
Trong ảnh, phía sau cậu bé là một bức tường dán kín các tờ giấy khen chi chít, không chừa lấy một khoảng trống. Phía dưới, cặp sách nằm vạ dưới đất, sách vở rải rác. Ánh sáng trong ảnh thì yếu ớt, sắc vàng mờ khiến tổng thể càng thêm bí bách.
Nhiều người cho biết mình cảm thấy "khó thở" khi nhìn vào bức ảnh
Nhiều người nhận xét: "Giống như cậu bé đang bị giám sát liên tục, kể cả khi học bài cũng không có không gian riêng".
Có người nói: "Nhìn bức tường đầy giấy khen mà thấy sợ, như thể thành tích đã trở thành bức tường ngăn cách cha mẹ với con cái".
Thậm chí, một số bình luận còn cho rằng góc chụp của phụ huynh trông như đang "lén chụp" hơn là "ghi lại kỷ niệm", càng khiến bức ảnh toát lên cảm giác lạnh lẽo.
Dù nhận về phản ứng trái chiều, người cha tỏ ra khá ngạc nhiên, không hiểu vì sao mình lại bị "ném đá". "Tôi chỉ thấy đây là khung cảnh học tập ấm áp thôi mà. Sao mọi người lại nghĩ quá nhiều?", ông trả lời sau khi đọc được những bình luận tiêu cực.
Không rõ hoàn cảnh thực tế của gia đình trên ra sao, tuy nhiên, có lẽ vì ai cũng từng trải qua tuổi dậy thì, cái thời nhạy cảm, áp lực, dễ bị tổn thương nên khi nhìn vào bức ảnh, họ phần nào tỏ ra nhạy cảm khi cho rằng thấy lại chính mình trong đó.
Góc nhìn từ các chuyên gia giáo dục
Một cánh cửa phòng tưởng chừng đơn giản, nhưng lại trở thành ranh giới mỏng manh giữa niềm tin và kiểm soát, giữa tình thương và sự xâm phạm. Không ít cha mẹ cho rằng: “Con tôi còn nhỏ, phòng của nó thì tôi có quyền vào lúc nào cũng được.” Nhưng khi con bước vào tuổi dậy thì, suy nghĩ ấy bắt đầu gây ra mâu thuẫn, thậm chí là những vết nứt trong mối quan hệ cha mẹ - con cái.
Khi cha mẹ sợ mất kiểm soát
Nỗi lo của cha mẹ là thật. Thời đại số khiến chỉ một chiếc điện thoại, một cú click chuột cũng có thể kéo con vào những nguy cơ: game, clip độc hại, mối quan hệ ảo, hay hành vi lệch chuẩn. Vì vậy, việc cha mẹ muốn giám sát con, không cho con khóa cửa phòng riêng, xuất phát từ tình thương và trách nhiệm. Nhưng tình thương – nếu không được thể hiện đúng cách – đôi khi lại biến thành kiểm soát quá mức, khiến đứa trẻ cảm thấy mình không được tin tưởng. Và khi không được tin tưởng, chúng cũng sẽ không muốn chia sẻ.
Khi con cần được tôn trọng
Tuổi dậy thì là giai đoạn con bắt đầu tìm kiếm “cái tôi”, muốn có không gian riêng để suy nghĩ, để mơ mộng, để trưởng thành. Phòng riêng – với người lớn có thể chỉ là bốn bức tường, nhưng với con – đó là lãnh địa tự do đầu tiên trong đời. Khi cha mẹ ép buộc “phải mở cửa”, “không được khóa”, đứa trẻ có thể hiểu đó là sự xâm phạm, không phải quan tâm. Và khi cảm xúc tổn thương, chúng sẽ phản ứng: im lặng, cáu gắt, hoặc xa cách dần dần.
Giữa giám sát và đồng hành – ranh giới rất mong manh
Giám sát con không sai, nhưng cách giám sát mới là điều quan trọng. Nếu cha mẹ chỉ dùng quyền lực để ra lệnh, trẻ sẽ học cách che giấu. Ngược lại, nếu cha mẹ đối thoại, giải thích, cùng đặt ra quy ước rõ ràng, trẻ sẽ hiểu và tự giác hợp tác. Ví dụ: thay vì yêu cầu “không được khóa cửa phòng”, cha mẹ có thể nói: "Bố mẹ tôn trọng con có không gian riêng, nhưng nếu cửa khóa, bố mẹ sẽ lo. Vậy con có thể khóa khi cần yên tĩnh, nhưng nhớ mở cửa khi có người gọi nhé". Đó là cách biến mệnh lệnh thành thỏa thuận, và thỏa thuận sẽ nuôi dưỡng niềm tin.
Khi niềm tin là chiếc chìa khóa thật sự
Thực tế, không có ổ khóa nào mạnh bằng lòng tin. Nếu con cảm thấy an toàn và tin tưởng, con sẽ tự chia sẻ mọi điều với cha mẹ – kể cả những điều khó nói nhất. Ngược lại, khi cha mẹ luôn nghi ngờ, con sẽ học cách giấu giếm. Một cánh cửa phòng mở, nhưng lòng con khép lại, thì cha mẹ vẫn chẳng biết con mình đang nghĩ gì.
Niềm tin không phải là “thả lỏng”, mà là xây dựng dần dần qua sự lắng nghe, tôn trọng và đồng hành. Giám sát bằng tình yêu chứ không bằng quyền lực – đó mới là nghệ thuật của làm cha mẹ trong thời đại này.
Học cách gõ cửa trước khi bước vào
Đôi khi, một hành động nhỏ như gõ cửa trước khi bước vào phòng con lại là bài học lớn về tôn trọng. Khi cha mẹ làm điều đó, con sẽ hiểu rằng: “À, bố mẹ coi mình là một cá thể độc lập, mình có giá trị.” Và chính sự tôn trọng ấy sẽ khiến con cởi mở hơn, muốn nói nhiều hơn, muốn chia sẻ nhiều hơn – chứ không phải khép lại trong im lặng và phản kháng.
Phương Nghi (t/h)