Bước vào kỷ nguyên mới, có còn tình trạng thiếu thuốc?

8 giờ trướcBài gốc

Quy định của pháp luật về đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế đã được ban hành đầy đủ, thống nhất, đồng bộ, nhiều giải pháp được nêu rõ để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc đấu thầu, mua sắm thuốc, hóa chất, vật tư, thiết bị y tế. Dư luận đặt câu hỏi, bước vào kỷ nguyên mới với nhiều giải pháp được đưa ra, tình trạng thiếu thuốc có còn?

PV Tri thức và Cuộc sống đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, đại biểu Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội xung quanh nội dung trên.

Hàng loạt các quy định mới được ban hành nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trước mắt về mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư, thiết bị y tế, giá dịch vụ y tế. Đại biểu nhìn nhận sao về điều này?

- Tôi cho rằng, những văn bản mới ban hành nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trước mắt về mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư, thiết bị y tế, giá dịch vụ y tế là cần thiết, nhưng hiện vẫn chỉ giải quyết được phần ngọn. Những văn bản mới ban hành là gỡ chính những vướng mắc mà ngày trước chúng ta tự trói buộc.

Ví dụ, trước đây, đâu có ai cấm điều chuyển thuốc. Bệnh viện này thiếu, nhưng bệnh viện khác vẫn còn, ngay cả trong các khoa dược bệnh viện cũng có một sự liên kết với nhau để thông báo khi cần điều chuyển thuốc gấp. Tuy nhiên, chính mình cũng tự làm khó mình, khi bên bảo hiểm từ chối thanh toán. Nhiều khi mượn thuốc trước của các công ty dược cũng được nhưng sau không đấu thầu, họ lại bảo cố tình mượn của công ty này, công ty kia. Tôi rất hoan nghênh việc tháo gỡ điều chuyển thuốc, nhưng thực sự vẫn chưa giải quyết được cái gốc.

Để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, vật tư ở bệnh viện, ngoài cơ chế, chính sách, điều quan trọng chính là việc tổ chức thực hiện ở các bệnh viện?

- Bộ Y tế cho rằng, cơ chế, chính sách về đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế đã đầy đủ, do bệnh viện, cơ sở y tế tự tổ chức đấu thầu, nếu thiếu thuốc thì trách nhiệm của bệnh viện.

Theo tôi, cơ chế chính sách và việc tổ chức của bệnh viện, cái nào cũng quan trọng nên không thể nói một bên chịu trách nhiệm được. Trên nguyên tắc cơ bản của đấu thầu, vướng từ mục tiêu là muốn có thuốc đủ, thuốc tốt cho bệnh nhân hay là muốn tiết kiệm cho quỹ bảo hiểm y tế? Hơn nữa cũng chưa nêu bật được tính tự chủ của các bệnh viện. Đấu thầu, bản chất là chọn giá rẻ nhất, khi ta chọn giá rẻ nhất, thuốc rẻ thì không thể tốt nhất được. Bởi vì khi sản xuất thuốc phải đầu tư từ hệ thống quản lý chất lượng, nguồn nguyên liệu...

Nếu cứ đấu giá, phá giá nhau, tác hại người bệnh phải chịu. Nếu không được dùng thuốc tốt, ngày nằm viện sẽ tăng lên, chi phí khám chữa bệnh cũng sẽ tăng, do đó chưa chắc cái nào rẻ hơn cái nào.

Thứ hai, đấu giá kiểu này gián tiếp làm hại công nghiệp dược khi chỉ chạy theo để làm thuốc rẻ, không có sáng chế. Bởi nếu đầu tư nhiều, làm thuốc chất lượng cao hơn, giá thành đội lên và không bao giờ trúng thầu trong bệnh viện.

Do đó, chúng ta cần phân tích lại tình hình, chuyện cơ chế, chính sách phải được tính cùng trách nhiệm với đơn vị tổ chức thực hiện.

Tôi cho rằng, đấu thầu không phải con đường tốt nhất khi chỉ chọn giá rẻ. Chính đấu thầu mới tiêu cực khi cứ mập mờ, túi hồ sơ 1, 2 vòng này vòng kia, nếu họ bắt tay nhau vẫn đẩy được lên, thông thầu được.

Chung quy lại, chúng ta luôn sợ vỡ quỹ bảo hiểm nên đâu để ý chất lượng, chỉ mong thuốc sao cho rẻ.

Cùng với đó là sự không chuyên nghiệp. Thực tế, bác sĩ, dược sĩ trong chương trình học không có được dạy đấu thầu, khi ra làm phải đấu thầu nên luôn nơm nớp lo sợ.

Một điều bất hợp lý nữa là toàn bộ chi phí dự thầu không nói đến đánh giá tác dụng của thuốc thông qua bác sĩ. Quan trọng nhất đối với một viên thuốc là được bác sĩ tin dùng. Uy tín của mỗi bác sĩ khác nhau ở chỗ, họ sẽ có những năm tháng kinh nghiệm sử dụng thuốc trên bệnh nhân và rút ra các bài học cho mình để lựa chọn thuốc nào phù hợp nhất, tốt nhất cho bệnh nhân. Nếu điều trị mà tất cả các bệnh viện đều chỉ sử dụng biệt dược của hãng đó thì rất khó khăn bởi cơ địa mỗi người khác nhau.

Tôi cho rằng, chúng ta cứ làm bình thường như các nước, không nước nào khốn khổ vì đấu thầu thuốc như nước ta. Ngày nào còn đấu thầu là còn thiếu thuốc.

Đại biểu có đề xuất gì để giải quyết tận gốc tình trạng thiếu thuốc trong thời gian tới?

Về giải pháp tôi cho rằng, cần thí điểm, tăng tính tự chủ của bệnh viện bằng cách khoán tiền cho họ. Ví dụ, mỗi năm, dựa trên số lượng bệnh nhân, cơ cấu bệnh tật, sau đó nhân ra định suất giả tưởng. Với mức tiền đó giao khoán cho bệnh viện công, họ mua đâu là việc của họ. Đối với thuốc biệt dược gốc đắt tiền và đối với mỗi hoạt chất chỉ một thuốc thì rất đơn giản có thể thông qua đấu giá ở bộ Y tế, tức là đàm phán giá công khai, minh bạch. Khi đó chúng ta sẽ có bảng giá chung cho các biệt dược gốc đó, bảo hiểm y tế lấy cơ sở đó để thanh toán. Đối với thuốc Generic phức tạp hơn bởi vì có nhiều thuốc, đa số rẻ hơn nên giao cho các bệnh viện hoặc có thể thí điểm trước ở một số bệnh viện.

Thực tế, các bệnh viện tư nhân có đấu thầu đâu. Nếu bệnh viện được có quỹ tiền thuốc để tự xoay sở, họ sẽ nghĩ ra cách để có thuốc tốt nhất, chất lượng nhất mà giá thành phù hợp nhất. Ở các nước làm gì có chuyện một bệnh viện mà hai giá, trong khi ở Việt Nam vừa giá dịch vụ vừa giá bảo hiểm. Giá bảo hiểm thấp bằng một phần mấy giá dịch vụ song lại đòi hai cái chất lượng như nhau.

Đồng thời, cần lành mạnh hóa thị trường dược từ chủ trương cấp số đăng ký, không cấp thêm số đăng ký cho những cái nào mình đã có đủ, có nhiều, chú trọng đến chất lượng, phải ở mức độ chất lượng thế nào mới tham gia vào thị trường được.

Điều quan trọng vẫn phải là tính tự chủ của bệnh viện. Tự chủ có hai vấn đề quan trọng nhất là tổ chức và tài chính. Tôi rất mong có mô hình bệnh viện công được Nhà nước đầu tư ban đầu về cơ sở vật chất, còn những thứ khác họ phải bình đẳng với bệnh viện tư nhân trong chuyện tự quyết để làm sao phát triển.

Nước ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình, mục tiêu cao nhất vẫn phải phát triển ngành y tế để kỹ thuật càng ngày càng tiến bộ, người dân ngày càng được hưởng dịch vụ tốt. Muốn vậy, phải có sự thay đổi từ quyết liệt của Bộ Y tế, làm sao để không còn rơi vào tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế.

Xin cảm ơn bà đã chia sẻ!

Tin bài liên quan
Lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk chúc mừng BV Thiện Hạnh nhân ngày Thầy thuốc VN
Chủ tịch nước trao danh hiệu “Thầy thuốc Nhân dân” cho 46 cá nhân

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/xa-hoi/e-magazine-buoc-vao-ky-nguyen-moi-co-con-tinh-trang-thieu-thuoc-2084240.html