Cần trả lại đúng vị trí pháp lý cho người cha hợp pháp

2 giờ trướcBài gốc

Ông Wang, bà B.X.G và con gái do ChatGPT vẽ

Vụ kiện "Tranh chấp xác định cha cho con và giành quyền nuôi con" giữa nguyên đơn là ông Wang P.X, 54 tuổi, quốc tịch Trung Quốc, ngụ tại TPHCM và bị đơn là bà H.T.M, ngụ tại TPHCM đã được cấp sơ thẩm tuyên án.

Theo đó, tòa công nhận quyền cha con của ông Wang P.X và cháu B.D.T, tuy nhiên không giao cháu B.D.T cho người cha mà giao cho cậu ruột và bà ngoại chăm sóc và nuôi dưỡng.

Ngay sau khi tòa tuyên án, luật sư Đỗ Ngọc Thanh, Chi hội trưởng Chi hội Luật sư thuộc Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em TPHCM, là luật sư được chỉ định bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho cháu B.D.T đã có cuộc trao đổi với phóng viên báo Phụ nữ Việt Nam về vụ kiện này.

Luật sư Đỗ Ngọc Thanh tại phiên xử sáng nay. Ảnh: T.H

Phóng viên: Chào luật sư, ông tham gia tố tụng vụ kiện này với tư cách như thế nào?

Luật sư Đỗ Ngọc Thanh: Tôi là thành viên Chi hội Luật sư thuộc Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em TPHCM. Tôi tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em – cụ thể là cháu B.D.T, sinh ngày 16/02/2020, theo đề nghị của ông Wang P.X và sự phân công của Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em TPHCM tại Công văn số 34/HBVQTE ngày 22/8/2025.

Việc tôi tham gia vụ án nhằm bảo vệ quyền nhân thân, quyền được chăm sóc và nuôi dưỡng của trẻ em, theo đúng quy định tại Điều 5 Luật Trẻ em năm 2016, cùng với các quy định liên quan trong Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Bộ luật Dân sự năm 2015.

Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về vụ án "Tranh chấp xác định cha cho con và giành quyền nuôi con" vừa được cấp sơ thẩm tuyên án?

Luật sư Đỗ Ngọc Thanh: Qua nghiên cứu hồ sơ Vụ án "Tranh chấp xác định cha cho con và giành quyền nuôi con" giữa nguyên đơn ông Wang P.X, quốc tịch Trung Quốc và bị đơn bà H.X.M, bà ngoại của cháu B.D.T, được TAND thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương thụ lý theo Thông báo thụ lý số 56/2025/TLST-HNGĐ ngày 04/3/2025 (nay là TAND khu vực 17 TPHCM)

Chúng tôi xin có ý kiến như sau:

Việc xác định cha cho con trong vụ án này không chỉ là 1 yêu cầu dân sự, mà là sự khẳng định quyền nhân thân cơ bản và thiêng liêng của trẻ em – quyền được biết, được thừa nhận cha mẹ ruột và được sống trong mối quan hệ huyết thống đúng đắn, hợp pháp. Đây là quyền được pháp luật Việt Nam bảo vệ tuyệt đối, được ghi nhận tại Điều 89 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Quyền xác định con), Điều 39 Bộ luật Dân sự 2015 (Quyền nhân thân trong hôn nhân và gia đình "xác định con), Điều 5 Luật Trẻ em 2016 (Đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ), và Điều 7, Điều 9 Công ước quốc tế về Quyền trẻ em được Việt Nam phê chuẩn ngày 20/2/1990, theo đó: "Điều 7: Trẻ em có quyền được biết cha mẹ của mình và được cha mẹ chăm sóc; Điều 9: Các Quốc gia thành viên phải bảo đảm rằng trẻ em không bị tách khỏi cha, mẹ trái với ý muốn của họ, trừ trường hợp do các cơ quan có thẩm quyền quyết định với sự thẩm định của tòa án rằng theo pháp luật và các thủ tục áp dụng thì việc tách khỏi cha, mẹ như vậy là cần thiết cho lợi ích tốt nhất của trẻ em".

Theo quy định tại Điều 89 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, khi có yêu cầu xác định cha, mẹ, con và việc đó có lợi cho con, Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định dựa trên chứng cứ hợp pháp. Trong vụ án này, kết luận giám định ADN của Viện Khoa học Hình sự, Bộ Công an, là cơ quan có thẩm quyền đã khẳng định ông Wang P.X là cha sinh học của cháu B.D.T, với xác suất huyết thống đạt 99,999999%.

Do đó, HĐXX có đầy đủ cơ sở pháp lý để công nhận quan hệ huyết thống cha – con giữa ông Wang P.X và cháu B.D.T. Hơn nữa, tại phiên tòa phía bị đơn và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đều thừa nhận cháu T. là con ruột của nguyên đơn.

Điều này thể hiện nguyên tắc bình đẳng tuyệt đối giữa các trẻ em, không phân biệt con trong hay ngoài giá thú. Vì vậy, tình trạng chưa đăng ký kết hôn giữa ông Wang P.X và bà B.X.G không ảnh hưởng đến quyền được xác định cha, mẹ, con của cháu B.D.T.

Việc xác định cha cho cháu B.D.T là đúng pháp luật, hợp nhân văn và phù hợp với lợi ích tốt nhất của trẻ, giúp cháu được sống trong tình yêu thương ruột thịt và có đầy đủ nền tảng pháp lý, tình cảm để phát triển toàn diện.

TAND khu vực 17 TPHCM xét xử vụ kiện. Ảnh: T.H

Phóng viên: Đối với quyền trực tiếp nuôi con và việc giám hộ trong vụ án này như thế nào, thưa luật sư?

Luật sư Đỗ Ngọc Thanh: Sau khi quan hệ cha - con giữa ông Wang P.X và cháu B.D.T được xác định, vấn đề trọng tâm là ai có quyền, nghĩa vụ trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục cháu bé.

Theo Điều 69 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ) cùng Điều 46–49 Bộ luật Dân sự 2015, cha mẹ là chủ thể duy nhất có nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con; và khi một người qua đời, người còn lại đương nhiên là người trực tiếp nuôi con, trừ khi bị hạn chế năng lực hành vi hoặc bị tòa án tước quyền nuôi con.

Trong vụ án này, ông Wang P.X còn sống, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, thu nhập ổn định, nơi ở hợp pháp, và hiện đang trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng cháu B.D.T trong môi trường an toàn. Do đó, ông Wang là người có quyền và nghĩa vụ trực tiếp nuôi con theo pháp luật, không phát sinh quan hệ giám hộ.

Việc ông B.T.S là cậu ruột, được xác định là người giám hộ và bà H.X.M là bà ngoại, là người giám sát giám hộ, trong khi cha ruột cháu còn sống và đủ điều kiện chăm sóc, là không còn cơ sở pháp lý để duy trì.

Bởi lẽ, theo quy định tại Điều 46 (người được giám hộ) và 62 Bộ luật Dân sự 2015 (Chấm dứt việc giám hộ), giám hộ chỉ phát sinh khi người được giám hộ không còn cha mẹ, không xác định được cha mẹ hoặc cha mẹ không đủ điều kiện chăm sóc, và phải chấm dứt khi nguyên nhân giám hộ không còn vì ông Wang đủ điều kiện thực hiện nghĩa vụ và quyền của cha mẹ.

Vì vậy, HĐXX nên hủy bỏ quyết định giám hộ, giám sát giám hộ, trả lại đúng vị trí pháp lý cho người cha hợp pháp.

Mặt khác, Luật Trẻ em 2016 (Điều 22 và 23) khẳng định trẻ có quyền được đoàn tụ, sống cùng cha mẹ, được chăm sóc trong môi trường ruột thịt. Việc tách trẻ khỏi cha chỉ được thực hiện khi có quyết định hợp pháp và phải chứng minh rằng ở cùng cha sẽ gây hại nghiêm trọng cho trẻ và phải có quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Trong vụ án này, không có chứng cứ hay quyết định nào chứng minh ông Wang không đủ điều kiện hoặc có hành vi gây nguy hiểm cho con. Tuy nhiên, cũng cần ghi nhận và trân trọng tình cảm, công lao và sự gắn bó nhiều năm của bà H.X.M đối với cháu B.D.T. Trong giai đoạn người mẹ qua đời, chính bà là người đã chăm lo, che chở và nuôi dưỡng cháu bằng tình thương của người bà.

Vì vậy, để gìn giữ mối liên kết thiêng liêng ấy, cần ghi nhận quyền thăm nom, chăm sóc của bà H.X.M theo khoản 1 Điều 104 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 (quyền, nghĩa vụ của ông bà và cháu), nhằm duy trì và bồi đắp tình cảm bà cháu, phát huy truyền thống hiếu nghĩa của gia đình Việt Nam, đồng thời bảo đảm không làm ảnh hưởng hay cản trở việc thực hiện quyền nuôi con hợp pháp của người cha.

Từ những căn cứ và thực tế nêu trên, việc giao cháu B.D.T cho cha ruột là ông Wang P.X trực tiếp nuôi dưỡng là giải pháp đúng pháp luật, hợp tình, hợp lý và đảm bảo lợi ích tốt nhất của trẻ. Đồng thời, ghi nhận quyền thăm nom của bà H.X.M là sự dung hòa cần thiết giữa công lý pháp luật và tình thân gia đình.

Đây mới chính vì lợi ích tốt nhất của trẻ, không chỉ là sự bảo đảm thượng tôn pháp luật, mà còn thể hiện tinh thần nhân văn, phù hợp đạo lý truyền thống và nguyên tắc pháp luật quốc tế: "Mọi đứa trẻ đều có quyền được sống cùng cha mẹ ruột, trừ khi điều đó trái với lợi ích tốt nhất của trẻ".

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn luật sư!

Như báo Phụ nữ Việt Nam đã đưa tin, ông Wang P.X và bà B.X.G sống với nhau chưa đăng ký kết hôn từ năm 2018, có 1 con gái chung tên B.D.T, sinh năm 2020. Khi đi khám sức khỏe để chuẩn bị kết hôn, bà B.X.G phát hiện ra bị bệnh ung thư vú nên ông Wang P.X đã đưa bà G. về Trung Quốc để chữa bệnh, sau đó trở lại Việt Nam sinh sống và làm việc tiếp.

Tháng 11/2024, bà B.X.G mất, ông Wang đã tới nhà bà ngoại đón con gái nhưng bị ngăn cản. Tháng 8/2025, ông Wang tới đón con đi chơi và cháu mong muốn về ở với cha, không muốn quay về bà ngoại. Ông Wang sau đó làm thủ tục khởi kiện "Tranh chấp xác định cha cho con và giành quyền nuôi con". Viện Khoa học hình sự - Bộ Công An - đã xét nghiệm ADN cho kết quả ông Wang P.X là cha sinh học của cháu B.D.T.

Tại phiên xử sơ thẩm, đại diện cơ quan giữ quyền công tố cho rằng ông Wang và cháu B.D.T đã có kết quả xác nhận quan hệ huyết thống cha con sau khi xét nghiệm ADN. Ông Wang cũng là người có công việc làm ăn lâu dài, ổn định, có công ty tại Việt Nam; thời điểm hiện tại ông không có vi phạm pháp luật.

Do vậy, cơ quan giữ quyền công tố đề nghị HĐXX chấp nhận yêu cầu công nhận quan hệ cha con và giao cho ông Wang được quyền nuôi con gái. Đồng thời đảm bảo quyền được tới thăm cháu ngoại của phía bà H.X.M.

Tuy nhiên, ngày 2/12, HĐXX đã tuyên công nhận quan hệ cha con của ông Wang P.X và cháu B.D.T nhưng không giao con cho ông Wang mà giao cho cậu ruột và bà ngoại nuôi dưỡng và chăm sóc. Ông Wang P.X không đồng ý phán quyết này nên đã cho biết sẽ kháng cáo.

Đinh Thu Hiền

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/can-tra-lai-dung-vi-tri-phap-ly-cho-nguoi-cha-hop-phap-238251202191853973.htm