Câu trả lời thực tế của Trung Quốc với hệ thống phòng thủ tên lửa 'Vòm Vàng' của Mỹ

8 giờ trướcBài gốc

Kênh RT của Liên bang Nga tối 10/11 đăng bài của ghiên cứu viên Ladislav Zemánek tại Viện Trung Quốc – Trung và Đông Âu (China-CEE Institute), chuyên gia của Câu lạc bộ Thảo luận Valdai cho biết khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố dự án “Vòm Vàng” (Golden Dome) vào tháng 5/2025, ông đã hứa hẹn một cuộc cách mạng trong lĩnh vực an ninh của Mỹ – một lá chắn phòng thủ tên lửa trị giá 175 tỷ USD được thiết kế để đánh chặn mọi mối đe dọa nhằm vào Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump chiều 20/5/2025 đã công bố dự án phòng thủ tên lửa Vòm vàng (Golden Dome). Ảnh cắt từ clip của White House/X

Mô phỏng theo “Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược” (Strategic Defense Initiative) của cố Tổng thống Ronald Reagan, Vòm Vàng xây dựng một mạng lưới tích hợp gồm vệ tinh, tên lửa đánh chặn thế hệ mới, radar và vũ khí laser, trải dài từ bề mặt Trái đất đến không gian vũ trụ. Tham vọng của nó rất rõ ràng: đạt được khả năng bảo vệ hoàn toàn, chủ động và tuyệt đối vào năm 2029.

Tuy nhiên, ẩn sau màn trình diễn hoành tráng về công nghệ là một thực tế đáng lo ngại. Chưa có bản thiết kế hệ thống cụ thể nào được trình bày, và những ước tính ban đầu cho thấy chi phí thực có thể cao gấp ba lần con số chính thức. Quan trọng hơn, khái niệm “an ninh tuyệt đối” phản ánh một khát vọng lâu dài của Mỹ về sự thống trị đơn cực - điều vốn làm suy yếu, chứ không củng cố, sự ổn định toàn cầu. Bằng cách cố gắng loại bỏ hoàn toàn khả năng dễ tổn thương, Washington đang mạo hiểm phá vỡ thế cân bằng mong manh đã ngăn chặn thảm họa đối đầu trong nhiều thập kỷ qua.

Vòm Vàng khơi lại một tầm nhìn quen thuộc: một nước Mỹ được bao bọc như pháo đài, tách biệt khỏi những nguy hiểm của thế giới. Nhưng lịch sử cho thấy những tầm nhìn như vậy hiếm khi chỉ mang tính phòng thủ. Sáng kiến mới này có khả năng thúc đẩy các cường quốc đối thủ phát triển các hệ thống có thể xuyên thủng hoặc vô hiệu hóa lá chắn. Các phương tiện lượn siêu vượt âm, đầu đạn tàng hình hơn và vũ khí chống vệ tinh sẽ nở rộ. Thay vì đảm bảo an ninh, Vòm Vàng có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang toàn cầu mới - lần này diễn ra ngoài quỹ đạo.

Phản ứng của Bắc Kinh nhanh chóng và dứt khoát. Các quan chức Trung Quốc cảnh báo Vòm Vàng có nguy cơ biến không gian vũ trụ thành chiến trường, làm lung lay nền tảng của an ninh quốc tế và các cơ chế kiểm soát vũ khí. Theo Bắc Kinh, nỗi ám ảnh của Washington về việc thống trị không gian đang mở ra “chiếc hộp Pandora”, biến không gian - một lĩnh vực chung của nhân loại - thành mặt trận đối đầu tiếp theo.

Trớ trêu thay, khi Washington mới chỉ phác thảo kế hoạch đầy tham vọng, Trung Quốc đã chứng minh được một nguyên mẫu hoạt động thực sự của nền tảng phòng thủ tên lửa chiến lược của riêng mình. Hệ thống này thể hiện một bước nhảy vọt lớn trong công nghệ phòng thủ và hơn thế nữa, là sự khác biệt rõ rệt về triết lý chiến lược.

Trọng tâm của nó là “nền tảng dữ liệu lớn cảnh báo sớm phân tán”, có khả năng theo dõi tới 1.000 vụ phóng tên lửa trên toàn cầu theo thời gian thực. Hệ thống này kết hợp dữ liệu từ hàng loạt cảm biến bố trí trên không gian, trên không, trên biển và mặt đất, sử dụng các thuật toán tiên tiến để phân biệt đầu đạn thật với mồi bẫy, đồng thời truyền thông tin xử lý được qua các mạng bảo mật.

Điều khiến hệ thống này thực sự mang tính cách mạng là khả năng tích hợp các luồng dữ liệu phân tán, không đồng nhất từ nhiều nguồn khác nhau - radar, vệ tinh, trinh sát quang học và điện tử - bất kể tuổi đời hay nguồn gốc của chúng. Các thiết bị cũ vẫn có thể hoạt động, giúp giảm đáng kể chi phí và đảm bảo tính bền vững giữa các thế hệ công nghệ.

Đổi mới này tạo ra nhận thức tình huống toàn cầu thống nhất - một tầng chỉ huy hợp nhất, cho phép lực lượng vũ trang Trung Quốc phát hiện, phân tích và phản ứng với mối đe dọa tên lửa nhanh hơn và hiệu quả hơn bao giờ hết. Trái ngược với chương trình của Mỹ vẫn còn ở giai đoạn ý tưởng, nguyên mẫu của Trung Quốc đã tồn tại dưới dạng mô hình vận hành thực tế.

Dự án được dẫn đầu bởi Viện Nghiên cứu Công nghệ Điện tử Nam Kinh - trung tâm hàng đầu của Trung Quốc về điện tử quốc phòng, vẫn duy trì khả năng đổi mới mạnh mẽ bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc nhấn mạnh rằng nền tảng này vẫn đang được hoàn thiện, nhưng ngay ở giai đoạn hiện tại, sự xuất hiện của nó đã phản ánh một xu hướng rõ rệt: trong khi Washington vẫn còn “lý thuyết hóa”, Bắc Kinh đã “thực thi hóa”.

Đồ họa về phạm vi bao phủ của các thành phần hiện có trong kiến trúc phòng thủ tên lửa của quân đội Mỹ, cả bên trong lãnh thổ Mỹ và tại các vị trí triển khai tiền phương trên khắp thế giới. Nguồn: Quân đội Mỹ

Khả năng tích hợp của hệ thống này với tên lửa đánh chặn là bước tiến then chốt khác. Trong cuộc duyệt binh tháng 9 tại Bắc Kinh, Trung Quốc đã trình diễn một thế hệ vũ khí phòng không và phòng thủ tên lửa mới, bao gồm HQ-29 có khả năng đánh chặn tên lửa đối phương ngoài tầng khí quyển. Việc ra mắt đồng thời sáu loại hệ thống phòng thủ mới đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc công khai giới thiệu một kiến trúc đánh chặn tên lửa nhiều tầng, nhiều hướng, biến nước này thành một trong số ít quốc gia trên thế giới sở hữu mạng lưới phòng thủ tên lửa hoàn chỉnh.

“Vòm Vàng” của Trung Quốc không phản ánh mong muốn quân sự hóa không gian, mà thể hiện quyết tâm bảo vệ chủ quyền quốc gia và ổn định chiến lược toàn cầu. Mục tiêu của nó là giảm thiểu tính dễ tổn thương, củng cố khả năng nhận thức tình huống và duy trì năng lực răn đe đáng tin cậy, chứ không nhằm áp đặt sự thống trị toàn cầu.

Bằng cách tích hợp các cảm biến phân tán và cho phép phản ứng phối hợp mà không cần hạ tầng khổng lồ mới, hệ thống này chứng minh tính hiệu quả về chi phí, tính bền vững công nghệ và mục đích thuần túy phòng thủ. Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy Bắc Kinh muốn đảm bảo an ninh thông qua thông tin và độ chính xác, chứ không phải bằng quân sự hóa hay hành động tấn công phủ đầu.

Bước đột phá của Trung Quốc trong việc phát triển “nền tảng dữ liệu lớn cảnh báo sớm” đang nổi lên như một yếu tố then chốt trong bức tranh đang thay đổi của cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc. Sự kiện này diễn ra đúng vào thời điểm cả Washington và Moskva đều đang phô diễn sức mạnh chiến lược, làm gia tăng căng thẳng trong lĩnh vực răn đe hạt nhân. Vào tháng 10, Liên bang Nga đã tiến hành thử nghiệm hai loại “siêu vũ khí” - tên lửa hành trình năng lượng hạt nhân Burevestnik và phương tiện không người lái dưới nước Poseidon, có khả năng tạo ra sóng thần phóng xạ. Đáp lại, Nhà Trắng thông báo kế hoạch nối lại việc thử nghiệm vũ khí hạt nhân của Mỹ - lần đầu tiên kể từ năm 1992.

Sự suy giảm của các hiệp ước kiểm soát vũ khí và việc nối lại thử nghiệm hạt nhân cho thấy niềm tin đang bị xói mòn một cách có hệ thống. Trong bối cảnh đó, Vòm Vàng của Mỹ không chỉ là một lá chắn phòng thủ, mà còn là một tuyên bố: nước Mỹ muốn duy trì vị thế bất khả xâm phạm. Tuy nhiên, chính lập trường này lại thúc đẩy các nước khác đổi mới. Phản ứng của Bắc Kinh không phải là leo thang, mà là thích ứng - một quá trình hiện đại hóa phòng thủ nhằm duy trì cân bằng mà không phá vỡ thế răn đe.

Về lâu dài, sự tương phản giữa hai “vòm phòng thủ” có thể sẽ định hình tương lai của an ninh không gian. “Vòm Vàng” của Mỹ dựa trên chi tiêu khổng lồ, các công nghệ chưa được kiểm chứng và một tuyên ngôn ngầm về quyền bá chủ toàn cầu. Hệ thống của Trung Quốc, ngược lại, nhấn mạnh vào hiệu quả, tính tích hợp và trách nhiệm đa phương, phù hợp với triết lý an ninh bền vững rộng hơn: xây dựng khả năng chống chịu thông qua thông tin, phối hợp và kiềm chế.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/cau-tra-loi-thuc-te-cua-trung-quoc-voi-he-thong-phong-thu-ten-lua-vom-vang-cua-my-20251112052547383.htm