Cháy chung cư Hong Kong (Trung Quốc): Cần thấy gì sau thảm họa?

một giờ trướcBài gốc

Phép thử năng lực ứng phó khủng hoảng

Vụ cháy bùng phát tại chung cư Wang Fuk Court, khu nhà gồm tám tòa cao tầng tại quận Tai Po, vào chiều ngày 26/11/2025. Thời điểm xảy ra sự cố, các tòa nhà đang trong quá trình cải tạo, được bao phủ bằng giàn giáo tre và lưới bảo vệ xanh. Ngọn lửa nhanh chóng lan dọc theo giàn giáo rồi xâm nhập vào các căn hộ, khiến công tác cứu hộ gặp nhiều trở ngại do khói dày đặc, mảnh vỡ rơi vãi và kết cấu bên ngoài công trình bị biến dạng.

Tính đến ngày 28/11/2025, số liệu chính thức cho biết thảm kịch đã khiến 128 người thiệt mạng. Nhiều người từng được báo cáo mất tích trong những giờ đầu sau sự cố cũng được xác nhận nằm trong danh sách thương vong.

Hiện trường vụ cháy chung cư Wang Fuk Court, Hong Kong. Ảnh: Reuters

Quy mô thiệt hại và mức độ phức tạp của vụ việc đã nhanh chóng biến sự cố này thành tâm điểm chú ý của dư luận, đồng thời tạo ra áp lực lớn đối với chính quyền Hong Kong. Thảm họa xảy ra trong bối cảnh thành phố đang trải qua giai đoạn tái cấu trúc chính trị sau các thay đổi trong luật bầu cử và việc triển khai các quy định an ninh mới, khiến vụ cháy không chỉ là một sự cố dân sự thông thường mà còn là phép thử đối với năng lực ứng phó khủng hoảng của chính quyền.

Trong bối cảnh niềm tin xã hội đã chịu nhiều sức ép những năm gần đây, cách thức chính quyền xử lý thảm họa này sẽ đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đánh giá của người dân về chất lượng dịch vụ công và mức độ ưu tiên dành cho các vấn đề dân sinh.

Nghi vấn về trách nhiệm của đơn vị bảo trì

Ngay sau vụ việc, thông tin ban đầu từ cơ quan chức năng cho thấy hệ thống báo cháy và phun nước tự động tại tòa nhà hoạt động không đồng bộ. Một số cư dân phản ánh họ không nghe thấy tín hiệu báo động hoặc chỉ nhận được cảnh báo muộn. Các cuộc điều tra sơ bộ nhanh chóng hướng sự chú ý vào đơn vị chịu trách nhiệm bảo trì tòa nhà, với nghi vấn “thiếu trách nhiệm nghiêm trọng” trong quy trình kiểm tra định kỳ và ghi nhận kỹ thuật.

Trong nhiều năm qua, ngành bảo trì hệ thống phòng cháy tại Hong Kong liên tục đối mặt với chỉ trích về sự chồng chéo trong quản lý và cơ chế đấu thầu thiếu minh bạch. Một số doanh nghiệp, dù biên chế kỹ thuật hạn chế, vẫn phụ trách nhiều dự án quy mô lớn, làm tăng nguy cơ sao nhãng kiểm định. Vụ cháy lần này càng khiến những cáo buộc đó được nhắc lại một cách dồn dập.

Các chuyên gia đô thị nhận định, tại các khu dân cư cũ hoặc quá tải dân số, hệ thống kỹ thuật thường bị sử dụng vượt mức thiết kế nhưng không được nâng cấp kịp thời. Trong bối cảnh nhà ở vẫn là bài toán nan giải tại Hong Kong, nhiều gia đình buộc phải sống tại các khu chung cư vài chục năm tuổi, nơi công tác bảo trì khó bảo đảm chất lượng, dù trên giấy tờ các tiêu chuẩn vẫn được duy trì.

Gánh nặng hạ tầng và áp lực dân số

Hong Kong từ lâu phải đối mặt với khan hiếm quỹ đất và sự tăng trưởng dân số tập trung cao tại các quận đông dân. Nhu cầu nhà ở lớn khiến nhiều tòa chung cư được xây dựng theo mô hình “siêu cao tầng”, với mật độ cư dân gấp nhiều lần mức trung bình của các đô thị châu Á khác. Mô hình này đòi hỏi một hệ thống an toàn kỹ thuật phức tạp, vận hành liên tục và không được phép sai sót.

Tuy nhiên, trên thực tế, tốc độ phát triển đô thị nhanh, nhu cầu nhà ở vượt ngưỡng và áp lực quản lý đã tạo ra những khoảng trống trong giám sát chất lượng công trình. Giới quan sát cho rằng, các tiêu chuẩn kỹ thuật có thể vẫn thuộc loại tiên tiến, nhưng việc thực thi lại phụ thuộc nhiều vào năng lực và cam kết của các đơn vị vận hành. Khi sự cạnh tranh trong lĩnh vực bất động sản và bảo trì gia tăng, rủi ro về chất lượng dịch vụ trở thành vấn đề đáng lưu tâm.

Vụ cháy lần này cho thấy sự mong manh của hạ tầng dân sinh khi bị đặt dưới sức ép dồn nén trong thời gian dài. Theo nhiều chuyên gia, sự cố này không đơn giản là “tai nạn kỹ thuật”, mà là cảnh báo nghiêm khắc về chuỗi vấn đề tích tụ trong nhiều năm qua.

Câu hỏi về năng lực quản trị đô thị

Dù kết quả điều tra cuối cùng chưa được công bố, nhưng những gì đã diễn ra cho thấy sự cần thiết của một cuộc rà soát tổng thể về hệ thống quản lý an toàn nhà ở tại Hong Kong. Từ quy trình đấu thầu dịch vụ bảo trì, cơ chế giám sát chất lượng, đến công tác thanh tra đột xuất đều cần được xem xét kỹ lưỡng.

Sự cố lần này làm nổi bật thực tế rằng tiêu chuẩn kỹ thuật hiện đại không đủ bảo đảm an toàn nếu thiếu đi cơ chế giám sát hiệu quả. Trong các tòa nhà có mật độ cư dân lớn, chỉ một sai sót nhỏ trong vận hành cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Giới chuyên gia cũng cảnh báo rằng, trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm gia tăng nguy cơ thời tiết cực đoan, các sự cố hạ tầng, bao gồm cháy nổ, sẽ trở nên phức tạp hơn. Điều đó đòi hỏi các thành phố lớn như Hong Kong cần cập nhật lại các quy trình ứng phó khẩn cấp, đầu tư hơn vào công nghệ cảnh báo, đồng thời nâng cao đào tạo cho lực lượng cứu hộ.

Kỳ vọng sự minh bạch và cải thiện hệ thống

Trong khi người dân vẫn chờ đợi thông tin về nạn nhân và nguyên nhân sự cố, xã hội đặt kỳ vọng lớn vào chính quyền về sự minh bạch, nhất quán và chủ động. Một cuộc điều tra độc lập, có sự tham gia của các cơ quan chuyên môn, được coi là bước quan trọng để củng cố niềm tin công chúng.

Cùng với đó, việc xây dựng lại khung tiêu chuẩn an toàn cho các chung cư cao tầng, đặc biệt những tòa nhà cũ, trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Quy trình bảo trì cần được số hóa để giảm thiểu gian lận và tăng khả năng kiểm toán độc lập, trong khi các chủ đầu tư và ban quản lý phải chịu trách nhiệm rõ ràng hơn khi xảy ra vi phạm.

Thảm họa lần này nhắc nhở rằng, tốc độ phát triển đô thị nhanh luôn đi kèm rủi ro nếu thiếu hệ thống quản trị hiệu quả. Dù Hong Kong nổi tiếng với năng lực tổ chức và mức sống cao, những sự cố nghiêm trọng như hiện nay đã phơi bày những lỗ hổng trong an toàn dân sinh, vấn đề gắn trực tiếp với đời sống hàng ngày của hàng triệu cư dân.

Hong Kong trước bài toán cải tổ

Theo phân tích của giới chuyên gia, Hong Kong có thể cần xem xét ba hướng cải tổ chính trong thời gian tới.

Thứ nhất, cải cách khung pháp lý và mô hình giám sát phòng cháy. Nhiều nhà nghiên cứu đề xuất chuyển từ mô hình kiểm tra định kỳ sang mô hình kiểm tra theo rủi ro, áp dụng mức giám sát chặt chẽ hơn đối với các tòa nhà cũ, đông dân hoặc có lịch sử vi phạm. Thứ hai, số hóa toàn bộ dữ liệu bảo trì công trình, điều này giúp giảm gian lận trong báo cáo giấy tờ và tạo điều kiện cho kiểm toán độc lập. Và thứ ba, tăng ngân sách cho cải tạo các tòa chung cư cũ, thông qua các chương trình hỗ trợ tài chính hoặc đồng tài trợ với cư dân để đẩy nhanh quá trình nâng cấp hạ tầng kỹ thuật.

Các chuyên gia cảnh báo rằng, nếu không triển khai gói cải tạo quy mô lớn, “những thảm họa tương tự có thể tiếp tục xảy ra, vì hàng nghìn tòa nhà tại Hong Kong đã chạm giới hạn chịu tải của hệ thống kỹ thuật".

Châu Anh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chay-chung-cu-hong-kong-trung-quoc-can-thay-gi-sau-tham-hoa-10397520.html