Quan hệ Mỹ - Nga tiếp tục cho thấy sự khởi sắc khi hai bên chuẩn bị cho vòng đàm phán tiếp theo tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Khôi phục phái bộ ngoại giao
Ngày 26-2, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov xác nhận các phái đoàn từ Nga và Mỹ sẽ gặp nhau tại TP Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào ngày 27-2 để thảo luận về việc khôi phục hoạt động của các đại sứ quán hai nước, tờ Moscow Times đưa tin.
“Một cuộc họp như vậy sẽ diễn ra vào ngày mai tại Istanbul. Tôi nghĩ kết quả cuộc họp sẽ cho thấy rõ chúng ta có thể tiến triển nhanh chóng và hiệu quả đến đâu trong vấn đề này” - ông Lavrov phát biểu khi đang có chuyến thăm Qatar.
Ngoại trưởng Nga cho biết “các chuyên gia ngoại giao cấp cao” sẽ gặp nhau để thảo luận về “những vấn đề mang tính hệ thống đã tích tụ do các hoạt động phi pháp của chính quyền Mỹ trước đây, khi cố tình tạo ra những trở ngại đối với hoạt động của Đại sứ quán Nga – điều mà chúng tôi, tất nhiên, đã đáp trả và cũng tạo ra những điều kiện không thuận lợi cho hoạt động của Đại sứ quán Mỹ tại Moscow”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ - ông Oncu Keceli xác nhận rằng một cuộc họp “ở cấp kỹ thuật” sẽ diễn ra giữa các phái đoàn Nga và Mỹ tại Istanbul nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
“Như chúng tôi đã nhiều lần tuyên bố, Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng cung cấp mọi hình thức hỗ trợ cho các nỗ lực hòa bình, bao gồm cả việc tổ chức các cuộc đàm phán trong tương lai” - ông Keceli nhấn mạnh.
Cuộc họp diễn ra chưa đầy 10 ngày sau khi phái đoàn ngoại giao Mỹ và Nga gặp nhau tại thủ đô Riyadh (Saudi Arabia) - cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa hai nước kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát.
Tại cuộc gặp Mỹ - Nga ngày 18-2, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Ngoại trưởng Lavrov đã nhất trí khởi động các cuộc đàm phán về những vấn đề ảnh hưởng hoạt động của các cơ quan đại diện ngoại giao hai nước. Cuộc gặp tại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hiện thực hóa nhiệm vụ này, một quan chức Mỹ tại đại sứ quán Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ nói với hãng tin Bloomberg.
Vị quan chức nói thêm rằng khác với cuộc gặp tại Riyadh, cuộc gặp sắp tới sẽ không có vấn đề chính trị hay an ninh nào trong chương trình nghị sự và vấn đề Ukraine cũng không nằm trong nội dung thảo luận. Theo quan chức này, Mỹ là bên tổ chức cuộc họp, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ đơn thuần là một địa điểm thuận tiện và Ankara không đóng vai trò trung gian hay có bất kỳ sự tham gia nào khác.
Ngày 26-2, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với hãng tin Reuters rằng các quan chức Mỹ và Nga sẽ không thảo luận về xung đột Nga - Ukraine trong cuộc gặp tại Istanbul. “Để làm rõ, không có vấn đề chính trị hay an ninh nào trong chương trình nghị sự. Ukraine không có trong chương trình nghị sự” - người phát ngôn viết trong email gửi Reuters.
Phái đoàn Mỹ (trái) và phái đoàn Nga gặp nhau tại Saudi Arabia ngày 18-2. Ảnh: AFP
Kỳ vọng quan hệ Nga - Mỹ tan băng
Sau hội nghị tại Saudi Arabia, Ngoại trưởng Mỹ Rubio đã nêu bật ba thỏa thuận chính mà hai bên nhất trí, bao gồm thiết lập một cơ chế tham vấn và thành lập nhóm cấp cao nhằm hỗ trợ đàm phán hòa bình cho xung đột Nga-Ukraine; khôi phục các nỗ lực ngoại giao Mỹ - Nga và mở đường cho sự hợp tác trong tương lai.
Cuộc gặp ngày 27-2 sẽ tập trung giải quyết mục tiêu thứ hai sau khi quan hệ Washington - Moscow rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên sau xung đột Nga - Ukraine.
Theo Reuters, Nga hiện không có đại sứ tại Mỹ kể từ tháng 10-2022 sau khi Đại sứ Anatoly Antonov rời nhiệm sở. Vào cuối tháng 1, một nhà lập pháp cấp cao của Nga cho biết Washington đã cấp phép cho một đại sứ mới, nhưng Bộ Ngoại giao Nga ngày 22-2 nói rằng vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào.
Theo tờ Kommersant, Nga dự kiến bổ nhiệm ông Alexander Darchiev, người đứng đầu Vụ Bắc Mỹ thuộc Bộ Ngoại giao Nga, làm đại sứ mới. Trong khi đó, Mỹ vẫn có đại sứ tại Moscow là bà Lynne Tracy.
Về nhân viên ngoại giao, vài ngày sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine, Mỹ đã ra lệnh trục xuất 12 nhà ngoại giao Nga tại Liên Hợp Quốc, cáo buộc những nhà ngoại giao này là gián điệp.
Đến tháng 3 năm đó, Nga cũng đáp trả bằng cách trục xuất một số nhân viên ngoại giao Mỹ tại Đại sứ quán ở Moscow. Kể từ đó, hai nước tiếp tục thực hiện các lệnh trục xuất nhà ngoại giao của nhau, khiến số lượng nhà ngoại giao mỗi bên có mặt tại quốc gia đối phương ngày càng ít.
Bên cạnh việc mở lại đại sứ quán và các phái bộ ngoại giao, cuộc gặp ngày 27-2 được kỳ vọng sẽ đặt nền móng cho một hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Phần Lan năm 2018. Ảnh: AFP
Cả Nga và Mỹ đều cho thấy thái độ cởi mở với một thượng đỉnh như vậy. Hôm 22-2, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói rằng các công tác chuẩn bị cho cuộc gặp trực tiếp giữa ông Trump và ông Putin đã được tiến hành.
Ông Ryabkov nói với truyền thông nhà nước Nga rằng hai nhà lãnh đạo có thể thảo luận về nhiều chủ đề toàn cầu khác nhau ngoài cuộc chiến ở Ukraine. “Vấn đề là bắt đầu tiến tới bình thường hóa quan hệ giữa hai nước, tìm cách giải quyết những tình huống cấp bách và nguy hiểm, trong đó có vấn đề Ukraine” - theo vị thứ trưởng.
Theo ông Ryabkov, công tác chuẩn bị cho cuộc họp vẫn đang ở giai đoạn đầu và việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh sẽ đòi hỏi “công tác chuẩn bị chuyên sâu nhất”. Nhà ngoại giao Nga khi đó nói rằng các phái đoàn Mỹ và Nga có thể sẽ họp trong hai tuần tới để chuẩn bị cho cuộc hội đàm giữa ông Trump và ông Putin.
Trong bầu không khí vô cùng tích cực, Tổng thống Trump ngày 24-2 nói rằng ông sẵn sàng sang thăm Moscow và gặp ông Putin nếu tiến trình đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine đạt tiến triển. “Nếu mọi chuyện được giải quyết ổn thỏa, thì chắc chắn tôi sẽ đến đó, và ông ấy cũng sẽ đến đây” - ông Trump nói, ám chỉ khả năng tổng thống Nga đến Mỹ.
THẢO VY