Có nên bỏ xếp hạng học tập hay không?

3 giờ trướcBài gốc

Một tiết học của cô và trò Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (phường Hoàn Kiếm, Hà Nội). Ảnh: NTCC

Đồng hành cùng con cải thiện năng lực, kỹ năng học tập

Tại hội nghị góp ý các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, ông Nguyễn Quang Huân nêu lên thực trạng nhức nhối của giáo dục nước nhà, đó là tỷ lệ tốt nghiệp, học sinh giỏi ở nhiều nơi cao bất thường phản ánh bệnh thành tích chưa được giải quyết triệt để. Để khắc phục, ông Huân đề xuất trước hết cần khắc phục tình trạng “sính” bằng cấp, thi cử nặng tính hình thức. Việc đánh giá học sinh cần đổi mới mạnh mẽ sang phương thức đánh giá theo năng lực thực hành, bỏ xếp hạng, không công khai điểm thi. Cùng với đó là đổi mới đánh giá chất lượng giáo dục bằng khảo sát độc lập, gắn trách nhiệm người đứng đầu cơ sở giáo dục với kết quả thực tế và áp dụng công nghệ AI chống gian lận trong thi cử.

Thực tế từ năm học 2024-2025, việc đánh giá học lực, rèn luyện của học sinh THCS, THPT đã thực hiện theo hướng dẫn của Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT. Theo đó, đối với môn học đánh giá bằng nhận xét sẽ có 2 mức: đạt, chưa đạt; những môn đánh giá bằng nhận xét kết hợp đánh giá bằng điểm số sẽ được đánh giá theo 1 trong 4 mức: tốt, khá, đạt, chưa đạt. Không còn các mức học lực: giỏi, trung bình, yếu, kém như Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT, Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT. Dù vậy, ở không ít lớp học, điểm số từng môn học của học sinh sau mỗi bài kiểm tra, bài thi giữa kỳ, cuối kỳ đều được cô giáo chủ nhiệm chia sẻ công khai trong nhóm lớp.

Chị Lý Thu Dung (phường Trúc Bạch, Hà Nội) có hai con đang học THCS chia sẻ, không chỉ chị mà nhiều bậc phụ huynh trong lớp đều rất quan tâm đến điểm số và xếp loại của con. Chị Dung cho rằng, dù không muốn gây áp lực cho con bằng điểm số nhưng chị vẫn ủng hộ việc công khai điểm thi. Riêng xếp hạng học tập thì không quá ảnh hưởng vì quan trọng nhất vẫn là năng lực thực sự của con. Thứ hạng cao hay thấp trong lớp, lớp xếp thứ hạng cao hay thấp trong trường… cũng chưa quyết định về việc đỗ hay trượt trong một kỳ thi mang tính cạnh tranh khốc liệt như thi vào lớp 10 THPT ở Hà Nội và nhiều địa phương hiện nay.

Quan điểm của anh Đức Phương (xã Kim Anh, Hà Nội) khi nhìn thấy điểm số còn thấp của con đó là không mắng mỏ, gây thêm áp lực khiến con thấy tự ti, buồn chán. Theo đó, vấn đề không nằm ở việc giữ hay bỏ xếp hạng, có công khai điểm thi hay không mà là cách phụ huynh đón nhận kết quả học tập của con như thế nào. Dù điểm thi công khai hay không thì vẫn phản ánh năng lực của con đang ở mức đó, cần làm gì để giúp con nâng cao năng lực, kỹ năng, từ đó cải thiện điểm số là điều phụ huynh cần trăn trở.

Xếp hạng và áp lực thành tích

TS Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường ĐH, CĐ Việt Nam cho biết ở khối ĐH, việc xếp hạng các trường ĐH vẫn được nhiều tổ chức uy tín thực hiện và kết quả được thế giới công nhận khi phản ánh chất lượng đào tạo, năng lực nghiên cứu… của các trường theo các tiêu chí bảng xếp hạng đặt ra. Đó là một kênh để các trường tham khảo để cải tiến, phát triển toàn diện hơn còn với phụ huynh, học sinh, có thêm hiểu biết để cân nhắc chọn trường theo học. Với khối phổ thông, TS Khuyến cho rằng cần nhìn nhận vấn đề xếp hạng từ nhiều góc độ. Dù tỷ lệ tốt nghiệp, học sinh giỏi ở nhiều nơi cao bất thường nhưng nếu bỏ hoàn toàn xếp hạng liệu có làm giảm động lực phấn đấu của học sinh, của giáo viên?

Nhìn nhận vấn đề trong bối cảnh giáo dục còn nặng thành tích hiện nay, PGS.TS Phạm Mạnh Hà (ĐH Bách Khoa Hà Nội), chuyên gia tư vấn hướng nghiệp cho rằng xếp hạng đang là một phần nguyên nhân gây ra căn bệnh bất bình đẳng và cạnh tranh không lành mạnh. “Khi xếp hạng được đề cao, nó dễ dàng biến thành áp lực, thúc đẩy các hành vi chạy theo điểm số, học tủ, hoặc thậm chí là gian lận, làm méo mó mục tiêu giáo dục. Bỏ xếp hạng không phải là khuyến khích “không nên cố gắng hơn người khác,” mà là chuyển trọng tâm từ việc cạnh tranh với bạn bè bằng điểm số sang việc cạnh tranh với chính mình bằng năng lực thực chất. Đồng thời ông Hà cho rằng, việc bỏ xếp hạng nội bộ là bước đi cần thiết để hạ nhiệt áp lực thành tích, tái phân bổ nguồn lực và tập trung vào việc xây dựng một nền giáo dục công bằng, chất lượng cho mọi học sinh, từ đó mới tạo ra một thế hệ thực sự có khả năng cạnh tranh quốc tế một cách bền vững và lành mạnh.

Lam Nhi

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/co-nen-bo-xep-hang-hoc-tap-hay-khong.html