Công nghệ nhận diện UAV: Vấn đề sống còn trên chiến trường hiện đại

14 giờ trướcBài gốc

Ngoài chiến trường

IFF - công nghệ nhận diện UAV - đang được nâng cấp ráo riết, trong đó tích cực nhất phải kể đến Ukraine và Nga. Công ty Ukraine Aerorozvidkas cùng đối tác Anh Cossack Labs phát triển nền tảng UA DroneID truyền dữ liệu thời gian thực, hiển thị thông tin vũ khí của phe mình trong các hệ thống công nghệ thông tin tác chiến, đồng thời ghi lại kết quả thực hiện nhiệm vụ. Nền tảng dễ dàng tích hợp lên UAV trinh sát, máy bay ném bom, máy bay đánh chặn, robot trên bộ hay trên biển.

Tháng 9 vừa qua Aerorozvidkas cho biết trước khi UA DroneID được triển khai ra tiền tuyến, có đến 50% UAV phóng đi bởi quân đội Ukraine bị bắn hạ do chính hỏa lực của họ nhầm lẫn. Sau này, nhờ UA DroneID mà số vụ việc "bắn nhầm" giảm đến 90%.

UA DroneID mà số vụ bắn nhầm UAV "phe mình" của Ukraine giảm 90% - Ảnh: Aerorozvidkas

Về phía Nga, tháng 4 năm nay tập đoàn Rosel thông báo đang thử nghiệm một nền tảng IFF với tầm nhận diện lên đến 100km, xa hơn các hệ thống hiện tại rất nhiều. Thiết bị chỉ nặng 90gr và dùng rất ít điện, hoạt động dựa trên tín hiệu radar tương tự nền tảng nhận diện máy bay có người lái. Nguyên mẫu đầu tiên được trang bị cho UAV Geodesy-401 dùng chụp ảnh trên không phục vụ công nghiệp, chưa rõ quân đội Nga đã sử dụng rộng rãi hệ thống này hay chưa.

Các nước khác

Đầu năm 2025, Mỹ trao cho công ty BAE Systems hợp đồng hiện đại hóa nền tảng IFF AN/APX-123A(V) Common Transponder trị giá 30 triệu USD. Đây là hệ thống nhận diện cốt lõi mà quân đội nước này trang bị cho nhiều máy bay lẫn tàu chiến. Theo trang Naval Technology, nâng cấp chính sẽ gồm cải thiện khả năng xác định UAV là “bạn hay thù” và mã hóa dữ liệu truyền đi để tránh tình báo địch.

AN/APX-123A(V) Common Transponder nặng khoảng 5kg, có thể lắp đặt thêm bộ điều khiển từ xa. BAE Systems giữ kín thông số tầm nhận diện của nền tảng.

Năm 2024, công ty Indra Sistemas được trao hợp đồng trang bị cho mạng lưới phòng không mặt đất của Tây Ban Nha công nghệ IFF Mode 5/S - tiêu chuẩn mới nhất của NATO. Mode 5/S dùng kỹ thuật mã hóa mạnh mẽ kết hợp truyền dẫn trải phổ (chia sẻ băng thông cho nhiều loại truyền dẫn) để đem lại khả năng nhận diện chính xác cao ngay cả trong môi trường dày đặc tín hiệu điện tử.

Thậm chí công nghệ IFF không còn chỉ dựa vào tín hiệu radar dễ bị gây nhiễu. Công ty Mỹ Allen Control Systems vừa công bố nền tảng FAFOS nhận diện bằng tín hiệu quang học cận hồng ngoại (NIR) hoặc hồng ngoại sóng ngắn (SWIR) đầu tiên trên thế giới. Thời gian nhận diện UAV đang tiếp cận ở khoảng cách 2 km chỉ là chưa đầy 200 mili giây.

FAFOS nhận diện bằng tín hiệu quang học cận hồng ngoại (NIR) hoặc hồng ngoại sóng ngắn (SWIR) - Ảnh: Allen Control Systems

FAFOS phát ra một xung quang duy nhất đến mục tiêu tích hợp điốt quang. Máy bay không người lái nhận tín hiệu, xác minh chữ ký mật mã và phản hồi bằng đèn flash quang học bảo mật của riêng mình, xác nhận danh tính thông qua mật mã khóa công khai tiêu chuẩn. Bên cạnh nhận diện, nền tảng cũng có thể ra lệnh cho UAV phe mình hạ cánh hoặc quay về căn cứ. Do không dùng tín hiệu radar, FAFOS hoạt động tốt bất chấp mạng lưới tác chiến điện tử dày đặt của kẻ địch.

UAV càng phổ biến, IFF càng phải phát triển

Máy bay không người lái, từ sản phẩm thương mại giá rẻ đến các thiết bị quân sự cao cấp đã trở thành biểu tượng của chiến tranh hiện đại. Chúng không còn chỉ phụ trách trinh sát mà trở thành trung tâm trong nhiều chiến dịch quân sự, phối hợp với vũ khí lẫn trang thiết bị khác triển khai tác chiến. Sự phổ biến của UAV cộng thêm môi trường dày đặc tín hiệu điện tử khiến mối đe dọa mà binh sĩ tiền tuyến lẫn cơ sở hạ tầng hậu phương phải đối mặt tăng lên, công nghệ IFF vì vậy cần phát triển để theo kịp.

Cẩm Bình

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/cong-nghe-nhan-dien-uav-van-de-song-con-tren-chien-truong-hien-dai-240580.html