Mục tiêu tăng trưởng trên 8% đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc trong tháng cuối năm. (Ảnh: Vietnam+)
Với quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%, nền kinh tế cần một cú hích mạnh mẽ. Song, trong bối cảnh toàn cầu còn nhiều biến động, đâu là những động lực then chốt để kinh tế Việt Nam “tăng tốc về đích”? Báo Điện tử VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê, để làm rõ hơn về kịch bản tăng trưởng và các giải pháp chiến lược trong giai đoạn nước rút.
Đẩy mạnh cung-cầu
- Chỉ còn một tháng nữa là kết thúc năm 2025, mục tiêu tăng trưởng trên 8% là một thách thức không hề nhỏ, bà đánh giá thế nào về tính khả thi của mục tiêu này và đâu là những động lực then chốt từ cả phía cung và cầu mà chúng ta cần ‘kích hoạt’ tối đa trong giai đoạn nước rút này?
Bà Nguyễn Thị Hương: Mục tiêu tăng trưởng trên 8% đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc trong tháng cuối năm, nhưng chúng tôi đánh giá điều này hoàn toàn khả thi nếu chúng ta tận dụng hiệu quả các động lực sẵn có và triển khai quyết liệt các giải pháp đã đề ra.
Bối cảnh quốc tế đúng là đang trong trạng thái “giằng co”, đà phục hồi yếu và rủi ro vẫn hiện hữu. Tuy nhiên, kinh tế trong nước đang sở hữu những yếu tố thuận lợi mang tính nền tảng. Thứ nhất, sự ổn định kinh tế vĩ mô được duy trì vững chắc, tạo môi trường an toàn cho sản xuất - kinh doanh. Thứ hai, đầu tư công tiếp tục là động lực chủ chốt với quyết tâm chính trị rất cao. Thứ ba, dòng vốn FDI duy trì đà tăng tích cực, khẳng định niềm tin của nhà đầu tư quốc tế. Cuối cùng, thị trường nội địa với gần 100 triệu dân, đặc biệt là lĩnh vực du lịch và dịch vụ, đang cho thấy sức bật mạnh mẽ nhờ các chính sách kích cầu và mùa lễ hội cuối năm.
Để hiện thực hóa mục tiêu, chúng ta cần tập trung vào các động lực chính từ cả hai phía cung và cầu.
Về phía cung, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục đóng góp cao nhất vào tăng trưởng. Dù đối mặt với áp lực chi phí, nhưng với nhu cầu tiêu dùng toàn cầu tăng cao dịp lễ hội cuối năm, các ngành hàng chủ lực như điện tử, dệt may, da giày, đồ gỗ được kỳ vọng sẽ tăng tốc sản xuất. Số liệu 11 tháng đã cho thấy một bức tranh rất tích cực, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 9,3% so với cùng kỳ, trong đó riêng ngành chế biến, chế tạo tăng 10,6%, đóng góp tới 8,5 điểm phần trăm vào mức tăng chung.
Bên cạnh đó, ngành khai khoáng sau một thời gian dài tăng trưởng âm, ngành này đã tăng trưởng dương trở lại trong 11 tháng qua. Đây là tín hiệu quan trọng, giúp đảm bảo an ninh năng lượng và tăng thu ngân sách.
Trên thị trường, hoạt động thương mại và bán lẻ tiếp tục tăng trưởng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 11 tháng tăng 9,1% so với cùng kỳ. Để bứt phá hơn nữa, chúng ta cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, kết nối tiêu thụ sản phẩm vùng miền và tung ra các chương trình khuyến mại, giảm giá quy mô lớn dịp cuối năm.
Bà Nguyễn Thị Hương chia sẻ các giải pháp chiến lược trong giai đoạn nước rút. (Ảnh: Vietnam+)
Đáng chú ý, du lịch và các dịch vụ liên quan đây là điểm sáng nổi bật. Doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống 11 tháng tăng 14,6% và du lịch lữ hành tăng tới 19,9%. Việc miễn thị thực bổ sung cho 12 quốc gia dự kiến sẽ tạo cú hích lớn, lan tỏa tích cực đến vận tải, bán lẻ và các dịch vụ vui chơi, giải trí.
Về phía cầu, các động lực cũng đang được đẩy mạnh tối đa. Đầu tư công là “vốn mồi” quan trọng nhất. Tính đến hết tháng 11, vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước đã đạt 72,2% kế hoạch năm, tăng 26,8% so với cùng kỳ. Với mục tiêu giải ngân trên 95%, quý 4 sẽ là điểm rơi của đầu tư công, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, chuyển hóa vốn thành tăng trưởng GDP thực tế. Mặt khác, đầu tư nước ngoài (FDI) thực hiện 11 tháng ước đạt 23,6 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ. Việc đẩy nhanh giải ngân các dự án đã đăng ký sẽ trực tiếp làm tăng tổng cầu đầu tư và năng lực sản xuất.
Đầu tư tư nhân ghi nhận sự phục hồi của khu vực doanh nghiệp. Trong 11 tháng, cả nước có gần 178.000 doanh nghiệp thành lập mới (tăng 20,9%) và 97.600 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động (tăng 36,9%). Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế lên tới 5,6 triệu tỷ đồng, tăng 104,3%. Đây là nguồn lực đóng góp vào tăng trưởng.
Cuối năm, nhu cầu toàn cầu vào mùa lễ là cơ hội cho các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Về tiêu dùng nội địa, các chương trình kích cầu, sự kiện văn hóa, lễ hội cuối năm sẽ thúc đẩy mạnh mẽ chi tiêu của người dân.
Thêm vào đó, các động lực mới như kinh tế số, kinh tế xanh và cải cách thể chế cũng đang dần phát huy tác dụng, tạo ra giá trị gia tăng mới và nâng cao năng suất chung của nền kinh tế.
Ưu tiên an sinh xã hội
- Bên cạnh những yếu tố thuận lợi, nền kinh tế cũng bị thiệt hại nặng nề do thiên tai gây ra. Cục Thống kê có đánh giá định lượng nào về mức độ ảnh hưởng của những thiệt hại này và Chính phủ đã có những biện pháp hỗ trợ an sinh xã hội ra sao để giảm thiểu tác động, thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Hương: Thiên tai thực sự là một thách thức nghiêm trọng, là lực cản đáng kể cho tăng trưởng. Theo số liệu tổng hợp, tính đến đầu tháng 12/2025, thiên tai đã gây ra thiệt hại kinh tế ước tính lên đến 99.469 tỷ đồng. Cụ thể, cả nước ghi nhận gần 352.000 ngôi nhà bị hư hỏng hoặc sập đổ và hơn 541.000 ha lúa, hoa màu bị thiệt hại.
Những con số này không chỉ tác động trực tiếp đến sản lượng của ngành nông nghiệp mà còn ảnh hưởng gián tiếp đến chuỗi cung ứng, hoạt động sản xuất công nghiệp và đời sống người dân, từ đó làm giảm tổng cầu của nền kinh tế.
Kết quả Điều tra lao động việc làm cũng phản ánh rõ điều này, có 30% hộ gia đình cho biết đã trải qua ít nhất một cú sốc tiêu cực trong 11 tháng qua. Đáng chú ý, trong số các hộ có thu nhập giảm, có tới 26,6% cho biết nguyên nhân là do ảnh hưởng của thiên tai.
Công tác an sinh xã hội luôn được Chính phủ và các cấp chính quyền đặt lên hàng đầu. (Ảnh: TTXVN)
Trước tình hình đó, công tác an sinh xã hội luôn được Chính phủ và các cấp chính quyền đặt lên hàng đầu. Các biện pháp hỗ trợ được triển khai kịp thời, quyết liệt. Từ đầu năm đến đến 27/11, Chính phủ đã xuất cấp gần 38.200 tấn gạo để hỗ trợ người dân dịp Tết, giáp hạt và khắc phục hậu quả thiên tai, giúp ổn định đời sống cho hàng triệu nhân khẩu. Bên cạnh đó, ngân sách Trung ương cũng đã hỗ trợ các địa phương 6.794 tỷ đồng để khắc phục thiệt hại do thiên tai, trong đó hỗ trợ các địa phương bị ảnh hưởng do cơn bão số 13 và mưa lũ vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là 2.630,0 tỷ đồng.
Gói giải pháp đồng bộ
- Nhìn xa hơn, việc hoàn thành mục tiêu tăng trưởng năm 2025 có ý nghĩa như thế nào trong việc tạo đà cho Kế hoạch 5 năm 2026-2030, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số? Để đạt kết quả này, Cục Thống kê có những kiến nghị chính sách nào trong giai đoạn tới, thưa bà?
Bà Nguyễn Thị Hương: Kết quả của năm 2025 tạo nền tảng và ý nghĩa chiến lược cho cả giai đoạn 5 năm tiếp theo. Việc đạt và vượt mục tiêu 8% sẽ tạo ra một "quán tính tăng trưởng" mạnh mẽ.
Thứ nhất, nó giúp chúng ta hoàn thành ở mức cao nhất các chỉ tiêu của giai đoạn 2021-2025, tạo ra một quy mô nền kinh tế lớn hơn. Đây chính là mẫu số quan trọng để tính toán cho các mục tiêu tăng trưởng cao hơn trong giai đoạn 2026-2030.
Thứ hai, kết quả này sẽ củng cố vững chắc sự ổn định vĩ mô, gia tăng niềm tin của thị trường và nhà đầu tư. Một nền kinh tế có sức chống chịu tốt và phục hồi mạnh mẽ sẽ là thỏi nam châm thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang định hình lại.
Thứ ba, quá trình thúc đẩy tăng trưởng năm 2025 đã giúp chúng ta nhận diện rõ hơn các động lực mới, như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn. Đây là nền tảng để tạo ra một mô hình tăng trưởng mới, có chất lượng và bền vững hơn.
Cuối cùng, việc đẩy mạnh đầu tư công vào hạ tầng chiến lược trong giai đoạn này sẽ giúp khơi thông các điểm nghẽn, mở ra không gian phát triển mới cho giai đoạn sau.
Cục Thống kê đề xuất thành lập quỹ đổi mới sáng tạo quốc gia và tạo thị trường cho sản phẩm công nghệ "Make in Vietnam". (Ảnh: Vietnam+)
Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026, Cục Thống kê kiến nghị một gói giải pháp đồng bộ và quyết liệt, tập trung vào các trụ cột chính. Trong đó, ưu tiên tăng trưởng gắn với ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, nợ công, bội chi ngân sách trong giới hạn cho phép để tạo dư địa chính sách.
Bên cạnh đó, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao chuỗi giá trị. Cụ thể, cần các gói tín dụng ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật về R&D, chuyển đổi số để doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới, phải có chính sách đột phá cho kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Cần thành lập quỹ đổi mới sáng tạo quốc gia và tạo thị trường cho sản phẩm công nghệ "Make in Vietnam".
Thu hút FDI có chọn lọc, chuyển từ "số lượng" sang "chất lượng", ưu tiên các dự án có hàm lượng công nghệ cao, cam kết R&D và có tỷ lệ nội địa hóa lớn.
Kích cầu tiêu dùng có trọng tâm, tập trung khuyến khích tiêu dùng hàng hóa sản xuất trong nước có giá trị gia tăng cao, đặc biệt là các sản phẩm công nghệ xanh.
Tận dụng cơ hội từ kinh tế xanh và thị trường carbon, cụ thể phải đi đầu trong chuyển đổi năng lượng. Cùng với đó, xây dựng hành lang pháp lý cho thị trường tín chỉ carbon để biến thách thức về môi trường thành cơ hội thu hút đầu tư xanh.
Để làm được những điều này, chúng ta phải tiếp tục cải cách thể chế và cắt giảm chi phí. Cụ thể là quyết liệt rà soát, bãi bỏ các điều kiện kinh doanh không cần thiết, giảm ít nhất 50% thời gian giải quyết các thủ tục liên quan đến đầu tư, kinh doanh.
Chặng đường phía trước còn nhiều thách thức, song với nền tảng đã được tạo dựng cùng và sự điều hành quyết liệt cùng các giải pháp đúng đắn, chúng ta có cơ sở để tin tưởng vào một giai đoạn tăng trưởng bứt phá và bền vững.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
(Vietnam+)