Đại biểu Quốc hội: 580.000 tỷ đồng đầu tư cho giáo dục vẫn 'rất khiêm tốn'

2 giờ trướcBài gốc

580.000 tỷ đồng đầu tư cho giáo dục vẫn “rất khiêm tốn”

Thảo luận ở hội trường về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) cho biết ông “cơ bản đồng tình với quy mô tổng vốn và cơ cấu nguồn vốn” của chương trình. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả phân bổ và trách nhiệm giải trình, ông đề nghị Ban Soạn thảo “xem xét, bổ sung cơ chế phân bổ và giải ngân gắn với chỉ tiêu đầu ra có thể đo lường”, ví dụ như số phòng học kiên cố đưa vào sử dụng, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn, số lượng người học được nâng cao năng lực, mức độ chuyển đổi số tại cơ sở giáo dục. Theo ông, việc gắn vốn với kết quả đầu ra sẽ giúp khắc phục cơ chế “xin - cho”, đồng thời thúc đẩy tiến độ và tăng hiệu quả thu hút đầu tư.

Đối với nguyên tắc phân bổ vốn ngân sách Trung ương, ông Hùng bày tỏ sự đồng tình với việc ưu tiên địa phương khó khăn nhưng cho rằng cần thiết lập cơ chế giám sát độc lập trong đầu tư cơ sở vật chất và mua sắm thiết bị. Theo ông, phải chấm dứt tình trạng mua sắm lãng phí, sai nhu cầu hoặc thiết bị “nằm kho”, gây thất thoát ngân sách và giảm chất lượng đầu tư công trong giáo dục.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM)

Về trách nhiệm của Chính phủ, ông Hùng đề xuất bổ sung yêu cầu báo cáo định kỳ hằng năm với Quốc hội tại kỳ họp cuối năm, nêu rõ tiến độ, giải ngân và mức độ hoàn thành chỉ tiêu đầu ra. Cơ chế báo cáo lượng hóa, xác định trách nhiệm và thời hạn theo ông sẽ giúp kiểm soát tiến độ và tháo gỡ các điểm nghẽn trong đầu tư công.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) cho rằng, việc xây dựng Chương trình MTQG này là cần thiết, song bày tỏ quan ngại về quy mô nguồn lực. Ông nêu rõ: tổng kinh phí 580.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2026-2035, trong đó giai đoạn 2026-2030 là 174.673 tỷ đồng, còn ngân sách Trung ương bố trí 100.000 tỷ đồng. “Bình quân mỗi năm như vậy khoảng 20.000 tỷ. So với nhu cầu và yêu cầu mục tiêu của chương trình thì số tiền này còn rất khiêm tốn”, ông Ngân phát biểu và đề nghị cần có điều kiện để tăng nguồn lực cho giáo dục.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM)

Đại biểu Ngân đề xuất, cần tăng kinh phí bảo đảm cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Nhiều trường học tại các khu vực thường xuyên chịu lũ lụt cần được xây dựng như những nơi trú ẩn khẩn cấp, đồng thời tăng cường thiết bị cho dạy học tiếng Anh, STEM để khuyến khích học sinh tiếp cận khoa học công nghệ. Cần có cơ chế huy động nguồn lực xã hội và doanh nghiệp nhằm đào tạo nguồn nhân lực kỹ năng phục vụ thị trường.

Chi thường xuyên chỉ chiếm 10,9% và 5,5%

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) nêu quan điểm, vẫn còn một số bất cập cần hoàn thiện, tập trung vào ba nhóm vấn đề: mất cân đối trong cơ cấu vốn, tính khả thi hạn chế của nguồn vốn đối ứng và vướng mắc trong cơ chế quản lý phân bổ vốn.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long)

Ông Bình phân tích bất cập: “Mất cân đối trong cơ cấu vốn: Tỷ trọng vốn đầu tư công chiếm đến 83% trong giai đoạn 2026-2030 và 90,27% trong giai đoạn 2031-2035, trong khi chi thường xuyên chỉ chiếm tương ứng 10,9% và 5,5%. Cơ cấu này chưa phù hợp với đổi mới căn bản về giáo dục bởi chất lượng giáo dục phụ thuộc rất lớn vào đầu tư cho con người… Cách bố trí vốn thiên về xây dựng, mua sắm nhưng thiếu nguồn lực vận hành, tiềm ẩn nguy cơ rơi vào bẫy đầu tư hình thức”.

Ông Bình cũng cho rằng, mức vốn đối ứng yêu cầu đối với các trường đại học, cao đẳng và giáo dục nghề nghiệp là rất lớn. Dự kiến 20.429 tỷ đồng giai đoạn 2026-2030. Giai đoạn 2031-2035 là 68.645 tỷ đồng, cơ quan thẩm tra đã nhận định đây là tỷ lệ đối ứng quá cao chưa hợp lý, khó khả thi, nhất là đối với các trường công lập gặp khó khăn về tài chính.

Giải trình trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho hay, tổng nguồn vốn dự kiến cho cả 2 giai đoạn đến năm 2035 là 560.000 tỷ. “Nếu lấy 560.000 tỷ chia cho thực tế các cơ sở ở đây khoảng 54.000 cơ sở giáo dục; 1,6 triệu giáo viên; khoảng 25 triệu người học thì chúng ta thấy số này là số rất không đáng kể. Nhưng khi ghi vào đây thì nguồn chia cho giai đoạn, tôi lấy một ví dụ, trong số 580.000 đầu tư vốn ngân sách trung ương và địa phương (phần đầu tư công) khoảng 175.000 tỷ và tôi tính số tròn. Còn giai đoạn sau lại nở ra, lớn hơn, việc này hơi khác một chút so với thiết kế các chương trình khác”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long

Về cơ cấu nguồn vốn, giai đoạn 2026-2030 dự kiến ngân sách trung ương bố trí khoảng 100.000 tỷ, ngân sách địa phương khoảng 45.000 tỷ, vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục khoảng 20.000 tỷ. Phó Thủ tướng cho hay, Bộ Tài chính đã có ý kiến khẳng định trong quá trình thẩm định theo quy định pháp luật về đầu tư công, đồng thời đã tổng hợp nhu cầu vốn của ba chương trình mục tiêu quốc gia đang được tích hợp, báo cáo Quốc hội và các cơ quan có thẩm quyền. Tổng mức cân đối được khoảng 262.000 tỷ. Phần còn lại tiếp tục được ghi nhận để các khóa Quốc hội sau xem xét, hoạch định chính sách.

Phó Thủ tướng khẳng định: “Đối với vốn đối ứng của các địa phương, việc bố trí được tính toán trên cơ sở năng lực ngân sách từng địa phương, kèm theo nguyên tắc: địa phương phải chủ động đảm bảo phần đầu tư cơ sở vật chất. Với các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách, Trung ương sẽ hỗ trợ, đặc biệt đối với nhu cầu chi thường xuyên”.

Ánh Phương/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/quoc-hoi/dai-bieu-quoc-hoi-580000-ty-dong-dau-tu-cho-giao-duc-van-rat-khiem-ton-post1250653.vov