Ngày 14-11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi).
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn TP Hải Phòng) đã góp ý về nội dung miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình. Theo đại biểu, so với Luật Xây dựng hiện hành, dự thảo luật quy định miễn giấy phép xây dựng đối với một số loại công trình, theo hướng giảm "tiền kiểm", tăng "hậu kiểm" trong việc quản lý các công trình xây dựng.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga. Ảnh: Phạm Thắng
"Đây là nội dung phù hợp với mục tiêu cải cách, cắt giảm các thủ tục hành chính, giảm thời gian, chi phí thực hiện các thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp"- đại biểu Nga đánh giá.
Tuy nhiên, thực tiễn nhiều năm qua cho thấy tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm vỉa hè, đất công, xây vượt tầng, thay đổi công năng… diễn ra ở nhiều nơi. Nhiều công trình không được phát hiện từ sớm, chỉ khi công trình đã xây gần xong hoặc hoàn thiện mới bị phát hiện và xử lý.
Trước thực trạng này, cùng với bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đội ngũ cán bộ chuyên môn về xây dựng ở cấp xã rất mỏng, phần lớn là kiêm nhiệm, không có đủ lực lượng để thực hiện giám sát, phát hiện kịp thời vi phạm; ở một số địa phương còn thiếu cán bộ có chuyên môn sâu về xây dựng.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, thực tiễn trên dẫn tới những khó khăn trong việc thực hiện kiểm tra, giám sát các công trình xây dựng trên thực tế. Vì vậy, song song với việc cắt giảm khâu "tiền kiểm", miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình xây dựng, cần bổ sung các cơ chế tăng cường "hậu kiểm" để phát hiện và xử lý các sai phạm về xây dựng kịp thời.
Cùng với đó, cần quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp xã trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm các quy định xây dựng ngay từ giai đoạn đầu; bổ sung chế tài xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu không phát hiện hoặc xử lý kịp thời các sai phạm về công trình xây dựng.
Nữ đại biểu đoàn TP Hải Phòng kiến nghị nghiên cứu bố trí lực lượng hỗ trợ quản lý xây dựng ở cấp cơ sở… để khâu "hậu kiểm" thực sự kịp thời và đạt hiệu quả. Tránh tình trạng mở cơ chế "hậu kiểm" nhưng không có đủ nguồn nhân lực, con người để thực hiện "hậu kiểm".
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa. Ảnh: Phạm Thắng
Cùng quan tâm đến vấn đề "tiền kiểm", "hậu kiểm", đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng đây là vấn đề cần cân nhắc kỹ lưỡng vì thực tiễn xây dựng đã xảy ra các vụ việc liên quan.
Nhắc đến vụ xây nhầm nhà trên đất của hàng xóm ở TP Hải Phòng, mới đây là tại TP HCM, đại biểu Hòa cho rằng vai trò của chính quyền địa phương là rất quan trọng trong công tác hậu kiểm. Vị đại biểu nhìn nhận, công tác kiểm tra, giám sát phải hiệu quả, không để công trình xây xong rồi mới kiểm tra, phát hiện có bất cập. Khi đó, việc xử lý sẽ rất khó khăn, thậm chí gây tốn kém cho người dân.
Đối với vụ việc xây nhầm nhà trên đất hàng xóm ở TP Hải Phòng báo chí phản ánh thời gian qua, nếu từ khâu cấp phép, "tiền kiểm", cán bộ phụ trách địa chính nêu xuống chỉ vị trí cho chủ nhà, sẽ không có vụ xây nhầm như vậy. Từ thực tiễn đó, ông đề nghị khi chuyển từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm", cần nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) kiến nghị phân cấp mạnh cho cấp xã trong quản lý trật tự xây dựng gắn mô hình chính quyền hai cấp. Theo ông Hùng, Điều 94 dự thảo luật đã giao trách nhiệm cho UBND cấp xã trong quản lý hoạt động đầu tư xây dựng, quản lý trật tự xây dựng theo phân cấp.
Ông đề nghị quy định cụ thể cơ chế: Ủy quyền cho UBND cấp xã quyền kiểm tra hiện trường, lập biên bản vi phạm, tạm dừng thi công đối với công trình nhà ở riêng lẻ, công trình nhỏ lẻ; tiếp nhận - trả kết quả một số thủ tục đơn giản theo cơ chế một cửa điện tử, liên thông với cấp tỉnh; chế tài trách nhiệm người đứng đầu nếu để xảy ra vi phạm trật tự xây dựng kéo dài. "Việc này sẽ rút ngắn khoảng cách quản lý, phát huy hiệu quả của chính quyền cơ sở"- ông Nguyễn Tâm Hùng đánh giá.
Tại dự thảo luật, ban soạn thảo đã đề xuất rút ngắn tối đa thời gian cấp giấy phép xây dựng còn 7 ngày và thực hiện hoàn toàn trực tuyến thông qua hệ thống dịch vụ công quốc gia.
Dự thảo đề xuất mở rộng đối tượng được miễn giấy phép xây dựng, bao gồm: Các công trình đặc biệt: Bí mật Nhà nước, khẩn cấp, đầu tư công đặc biệt, quốc phòng - an ninh; công trình do cơ quan Trung ương hoặc lãnh đạo cấp cao quyết định đầu tư; công trình liên tỉnh, liên tuyến, công trình ngoài khơi và nhà ở riêng lẻ tại nông thôn (dưới 7 tầng) và các công trình sửa chữa, cải tạo không ảnh hưởng kết cấu chịu lực.
Minh Chiến - Văn Duẩn