Đẩy nhanh tiến độ các dự án, mở rộng nhóm ưu tiên trong chính sách nhà ở xã hội

2 giờ trướcBài gốc

Bộ Xây dựng cho biết, hiện cả nước đang triển khai 696 dự án nhà ở xã hội với tổng quy mô hơn 637.000 căn. Trong số này, 128.648 căn đã hoàn thành, 123.057 căn đang thi công và hơn 358.000 căn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư. Các địa phương cũng đã quy hoạch khoảng 1.427 vị trí, với hơn 9.800 ha đất dành cho phát triển nhà ở xã hội.

Trong quá trình triển khai chính sách, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ nhằm đưa ra các cơ chế đặc thù để tháo gỡ vướng mắc, rút ngắn thời gian chuẩn bị và triển khai dự án nhà ở xã hội. Mục tiêu là hoàn thiện hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, đồng thời tăng ưu đãi để thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đến nay, cả nước có 696 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô 637.048 căn. (Ảnh: VGP/Minh Khôi)

Tại cuộc họp góp ý dự thảo, nhiều bộ, ngành và địa phương đã tập trung thảo luận ba nhóm nội dung lớn: lập và phê duyệt quy hoạch dự án nhà ở xã hội; bổ sung đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội và cơ chế lựa chọn quy định pháp luật trong cấp giấy phép xây dựng.

Theo dự thảo, UBND cấp tỉnh sẽ được trao thêm quyền chủ động với các dự án nhà ở xã hội nằm trên khu đất đã quy hoạch là đất ở nhưng chưa có quy hoạch phân khu hoặc chi tiết, cho phép quyết định trước các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất quan trọng để chủ đầu tư lập quy hoạch chi tiết 1/500. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị vẫn phải tuân thủ đúng trình tự từ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu đến quy hoạch chi tiết, đồng thời kiến nghị cho phép thực hiện đồng thời các bước lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch nhằm rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà thăm khu nhà ở xã hội tại phường Sơn Đông, tỉnh Vĩnh Long, chiều 7/8/2025. (Ảnh: VGP/Minh Khôi)

Đối với chính sách bổ sung đối tượng ưu tiên, dự thảo đề xuất người bị thu hồi đất hoặc chuyển nhượng đất cho dự án nhà ở xã hội được mua hoặc thuê mua nhà mà không cần bốc thăm và không phải đáp ứng điều kiện về nhà ở hay thu nhập. Đại diện tỉnh Bắc Ninh đề nghị mở rộng thêm cho các hộ bị thu hồi đất nông nghiệp, đất sản xuất để triển khai dự án nhà ở xã hội.

Thêm vào đó, về quy định làm rõ cách xác định tỷ lệ căn hộ ưu tiên và thứ tự được mua nhà ở xã hội không phải bốc thăm, bao gồm 5 nhóm đối tượng ưu tiên. Trong đó, người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật, người tái định cư được bố trí mua/thuê mua nhà ở xã hội và nữ giới - sẽ được phân bổ số lượng căn hộ nhất định dựa trên tỷ lệ hồ sơ của nhóm so với tổng hồ sơ toàn dự án.

Danh sách các đối tượng này không xếp theo mức độ ưu tiên giữa các nhóm, mà xếp theo thời điểm nộp hồ sơ. Chủ đầu tư sẽ lần lượt bố trí căn hộ cho đến khi hết quỹ căn ưu tiên; phần còn lại sẽ chuyển sang bốc thăm công khai, có sự giám sát của Sở Xây dựng.

Điều này có nghĩa là, dù thuộc nhóm "ưu tiên cao" như người có công hay thân nhân liệt sĩ, việc được mua nhà không cần bốc thăm vẫn phụ thuộc vào thời điểm nộp hồ sơ chứ không phải được xếp lên trước các đối tượng ưu tiên khác. Đây là điểm quan trọng nhằm bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong phân bổ nhà ở xã hội.

Dự thảo đề xuất người bị thu hồi đất hoặc chuyển nhượng đất cho dự án nhà ở xã hội được mua hoặc thuê mua nhà mà không cần bốc thăm.

Dự thảo cũng cho phép chủ đầu tư được lựa chọn áp dụng quy định về cấp giấy phép xây dựng theo Nghị quyết 201/2025/QH15 hoặc theo Luật Xây dựng sửa đổi, trong đó quy định một số công trình được miễn giấy phép. Một số ý kiến đề nghị Bộ Xây dựng xem xét kỹ đề xuất phát triển nhà ở xã hội dưới dạng nhà ở riêng lẻ và giao cho địa phương quyết định theo điều kiện thực tế, ngoại trừ các thành phố trực thuộc Trung ương và khu vực phường.

Cũng liên quan đến quy trình xét duyệt hồ sơ, trường hợp của ông Trọng - giáo viên đã về hưu phản ánh vướng mắc khá phổ biến khi người đã nghỉ hưu đăng ký mua nhà ở xã hội. Dù có đầy đủ xác nhận là viên chức nghỉ hưu, đang hưởng lương hưu hằng tháng và chưa đứng tên bất kỳ tài sản nhà đất nào, hồ sơ của ông vẫn bị từ chối với lý do “không còn thuộc diện viên chức” và bị yêu cầu xét theo nhóm lao động tự do.

Tuy nhiên, theo quy định mới của Luật Nhà ở 2023 và các nghị định hướng dẫn, người đã nghỉ hưu vẫn có thể thuộc diện được mua nhà ở xã hội, miễn là đáp ứng hai nhóm điều kiện: chưa có nhà ở và thu nhập không vượt mức quy định. Cụ thể, người về hưu được xếp vào nhóm “người thu nhập thấp tại khu vực đô thị”, và mức thu nhập của hai vợ chồng (nếu đã kết hôn) phải không quá 40 triệu đồng/tháng thực nhận.

Việc xác nhận đối tượng và thu nhập cũng đã được hướng dẫn rõ: người hưởng lương hưu có thể xác nhận tại cơ quan BHXH, hoặc UBND cấp xã nơi cư trú. Đồng thời, Văn phòng đăng ký đất đai tại địa phương sẽ xác nhận tình trạng chưa có nhà ở trong vòng 7 ngày.

Như vậy, theo Bộ Xây dựng, việc cán bộ từ chối tiếp nhận hồ sơ vì lý do “đã nghỉ hưu” là không phù hợp với quy định hiện hành. Người đã nghỉ chế độ vẫn có quyền nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội, miễn là đáp ứng đủ điều kiện theo luật.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu xây dựng bộ hồ sơ đơn giản, rõ ràng và dễ thực hiện. Ảnh: VGP/Minh Khôi

Kết luận cuộc họp ngày 9/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng hoàn thiện dự thảo theo hai trọng tâm: cơ chế lập và điều chỉnh quy hoạch chi tiết và bổ sung nhóm đối tượng được mua nhà ở xã hội. Theo đó, đối với các dự án đã có chủ trương đầu tư nhưng chưa có quy hoạch chi tiết hoặc quy hoạch phân khu, có thể tiến hành đồng thời việc lập, thẩm định và phê duyệt hai cấp độ quy hoạch, với yêu cầu bảo đảm sự phù hợp và rõ trách nhiệm của cơ quan phê duyệt. Về đối tượng được mua nhà ở xã hội khi bị thu hồi đất ở, đất sản xuất hoặc nhà ở, Phó Thủ tướng lưu ý đây là nội dung vượt luật và phải xin ý kiến cấp thẩm quyền trước khi trình Chính phủ.

Về thủ tục xây dựng, Phó Thủ tướng thống nhất không bỏ giấy phép xây dựng nhưng sẽ tích hợp các thủ tục về chủ trương đầu tư, môi trường, phòng cháy chữa cháy và cấp phép xây dựng vào một bộ hồ sơ để cấp một loại giấy phép duy nhất, bảo đảm yêu cầu về an toàn và chất lượng công trình. Đối với mô hình nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu tuân thủ quy định của Luật Nhà ở 2023, ưu tiên phát triển chung cư cao tầng để đáp ứng yêu cầu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, chỉ trong trường hợp đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi mới được phép xây dựng theo dạng nhà ở riêng lẻ.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu đơn giản hóa quy trình xét duyệt mua nhà ở xã hội theo hướng tinh gọn, rõ ràng. Cơ quan quản lý cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang sẽ xác nhận điều kiện của người lao động theo thẩm quyền và chịu trách nhiệm về nội dung xác nhận. Sở Xây dựng tổng hợp danh sách người đủ điều kiện, chuyển cho chủ đầu tư tổ chức bốc thăm công khai, bảo đảm minh bạch. Hồ sơ đăng ký có giá trị trong vòng một năm, khi hết hạn, người có nhu cầu chỉ cần nộp lại theo thủ tục đơn giản hơn.

Hà Chi

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/day-nhanh-du-an-va-mo-rong-uu-tien-trong-chinh-sach-nha-o-xa-hoi-104306.html