Đề xuất chấn chỉnh đám đông khán giả chạy theo nghệ sĩ dung tục

6 giờ trướcBài gốc

Sau khi Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM gửi công văn yêu cầu các đơn vị liên quan phối hợp hạn chế, chấn chỉnh nghệ sĩ lệch chuẩn, Hội âm nhạc TPHCM chủ trương triển khai tọa đàm Vai trò, trách nhiệm của người hoạt động âm nhạc tại TPHCM ngày 13/11.

Tọa đàm được nhìn nhận là diễn ra đúng lúc, kịp thời, trong bối cảnh các cơ quan quản lý văn hóa liên tục phải xử lý hành vi vi phạm thuần phong mỹ tục của một số nghệ sĩ. Trường hợp Jack bị Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội yêu cầu dừng mọi hoạt động âm nhạc 9 tháng trên phạm vi toàn quốc sau màn trình diễn có ca từ dung tục được nhìn nhận là ví dụ điển hình.

Từ đó, chuyên gia đi vào đánh giá bản chất, đưa giải pháp chấm dứt tình trạng nghệ sĩ lệch chuẩn đáng báo động.

Nghiêm khắc với cả nghệ sĩ và khán giả cổ xúy lệch chuẩn

Phát biểu mở đầu, PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Liêm - Phó Chủ tịch Hội Âm nhạc TPHCM - cho biết sự nhiễu loạn âm nhạc trên không gian mạng trở thành vấn nạn nhiều năm nay. Dù đã có nhiều công trình nghiên cứu, lý luận, phê bình, song các vi phạm về thuần phong mỹ tục vẫn xuất hiện thường xuyên.

Phó Chủ tịch Hội Âm nhạc TPHCM nhấn mạnh không ít nghệ sĩ muốn gây sốc, tạo scandal, cố ý tác động vào công chúng bằng những tiết mục phản cảm để nổi tiếng, khiến môi trường âm nhạc trở nên méo mó. Công văn mới nhất của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM yêu cầu chấn chỉnh tình trạng này.

“Chúng tôi muốn làm rõ trách nhiệm và vai trò của những người làm âm nhạc trong khi TPHCM đang tập trung xây dựng nền công nghiệp văn hóa âm nhạc”, bà nhấn mạnh lý do tổ chức tọa đàm.

PGS.TS, Nhà giáo ưu tú Nguyễn Thị Mỹ Liêm - Phó Chủ tịch Hội Âm nhạc TPHCM - báo cáo đề dẫn buổi tọa đàm.

Xuyên suốt tọa đàm, các chuyên gia tập trung chỉ ra thực trạng đáng lo ngại, những sản phẩm âm nhạc lệch chuẩn xuất hiện ngày càng nhiều, tác động trực tiếp đến tâm sinh lý trẻ em và thanh thiếu niên ở TPHCM nói riêng, cả nước nói chung.

Chương trình đặt ra một loạt câu hỏi then chốt cho lĩnh vực sáng tạo. Việc siết chặt trách nhiệm của nhạc sĩ liệu có làm lu mờ tự do sáng tác, những biểu hiện cụ thể nào được xem là lệch chuẩn trong quá trình sáng tác, biểu diễn. Trên góc độ đạo đức nghề nghiệp, liệu giới văn nghệ sĩ có cần một “lời thề Hippocrates” của riêng mình để tự điều chỉnh và giữ gìn môi trường văn hóa.

Ths. Nguyễn Thị Cẩm Lệ - Hội viên Chi hội Lý luận, Phê bình và Đào tạo Hội Âm nhạc TPHCM - mở đầu với phần trình bày nguyên nhân khiến các sản phẩm âm nhạc dung tục xuất hiện tràn lan.

Bà cho rằng nhiều nhạc sĩ trẻ chạy theo thị hiếu dễ dãi, bị cuốn vào sức hút kinh tế mà thiếu đầu tư chiều sâu về chuyên môn, tư duy và thẩm mỹ nghệ thuật. Bà nhắc lại lời dạy của cố GS Ca Lê Thuần rằng "thẩm mỹ nghệ thuật gồm chiều rộng của sự hiểu biết, chiều cao của tư tưởng và chiều sâu cảm xúc".

Song, một bộ phận nhạc sĩ, ca sĩ trẻ “không những không rèn luyện tư tưởng mà sự hiểu biết cũng hạn hẹp, cảm xúc lại hời hợt”, dẫn đến các ca khúc “nhàn nhạt, giống nhau”, thậm chí sử dụng ngôn từ “thô thiển, dung tục, phi nghệ thuật”, đặc biệt trong rap.

Ngoài lỗi của người sáng tác, Ths Cẩm Lệ nhận định một phần nguyên nhân đến từ khán giả trẻ, những người “dễ dãi, chạy theo đám đông, đu trend mà không có sự chọn lọc”.

Từ đó, bà đề xuất siết chặt đào tạo đối với cả người sáng tác và người thụ hưởng nghệ thuật. Các nền tảng mạng xã hội cần chịu trách nhiệm hơn với nội dung đăng tải, cơ quan quản lý phải hoàn thiện hành lang pháp lý và chế tài đủ mạnh.

Từ góc nhìn lý luận, TS Nguyễn Thị Ngọc Dung - Giảng viên Trường Đại học Sài Gòn, Hội viên Chi hội Lý luận, Phê bình và Đào tạo Hội Âm nhạc TPHCM - phân tích vai trò “người gác cổng” trong môi trường sáng tạo hiện nay.

Tiến sĩ nhận định người sáng tạo gồm nhạc sĩ, ca sĩ, nhà sản xuất, KOLs, influencers là lớp chốt chặn đầu tiên trước khi nội dung đến với công chúng. Họ không thể đổ lỗi cho thuật toán hay thị hiếu khán giả. Nhóm người sáng tạo vừa là chủ thể sáng tạo vừa là chủ thể pháp lý, phải chịu trách nhiệm đầy đủ về tác phẩm phát hành.

Ở phía quản lý, NSƯT Hoàng Duẩn - Trường ĐH Văn hóa TPHCM - đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch sớm hoàn thiện Luật Nghệ thuật biểu diễn, quy định rõ thế nào là dung tục, phản cảm, thế nào là nói lái, nói nhại, ẩn ý gây hiểu nhầm.

Ông cho rằng chế tài phải nhất quán và đủ mạnh, như cấm sóng, không mời biểu diễn, phạt hành chính. NSƯT Hoàng Duẩn cũng lưu ý cần ứng dụng công nghệ để hỗ trợ kiểm duyệt và hậu kiểm trong môi trường số, đồng thời khuyến khích sáng tác sản phẩm âm nhạc dành cho thiếu nhi có chất lượng tốt và hấp dẫn.

Sự xuất hiện của đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM tại tọa đàm nhấn mạnh sự phối hợp của các bên trong việc chấn chỉnh nghệ sĩ.

ThS Nguyễn Cẩm Lệ - Chuyên viên Phòng Nghệ thuật Sở VH&TT TPHCM, Hội viên Chi hội Lý luận, Phế bình và Đào tạo Hội Âm nhạc TPHCM - đề xuất siết chặt đào tạo đối với cả người sáng tác và người thụ hưởng nghệ thuật.

Đến người am hiểu cũng bị nhạc lệch chuẩn chi phối

Trước khi nêu quan điểm của ban, ông Nguyễn Thọ Truyền - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM - nhấn mạnh âm nhạc đồng hành trong suốt quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc đến giành độc lập đất nước cho tới xây dựng phát triển như hôm nay, đó là vai trò không thể chối cãi.

Ông phân tích sự phát triển quá nhanh của công nghệ và mạng xã hội càng khiến âm nhạc có sức tác động rộng và sâu, đôi khi vượt ngoài kiểm soát. Ông cho rằng người am hiểu nghệ thuật cũng có lúc bị chi phối, công chúng càng dễ bị tác động. Vì vậy tọa đàm của Hội Âm nhạc TPHCM có ý nghĩa quan trọng.

Quan sát toàn bộ tọa đàm, ông đánh giá đại diện các bên nhìn nhận sát sao vấn đề, từ sự phát triển tâm lý của người trẻ khi tiếp nhận nhạc lệch chuẩn, đánh giá âm nhạc phản cảm trong không gian mạng hiện tại cho đến trách nhiệm của nhạc sĩ trong sáng tác cùng các thiết chế giáo dục âm nhạc.

Đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM nhận định điều quan trọng hiện tại là các bên liên quan phải chú trọng đến thế hệ tương lai đang chịu sự tác động lớn từ các sản phẩm văn hóa. Mỗi người đều phải chủ động để thế hệ trẻ không bị ảnh hưởng những điều không tốt.

Ông cũng nhìn nhận âm nhạc có tác động đến đời sống tinh thần, kết nối cộng đồng, thậm chí giáo dục và bảo tồn văn hóa bản sắc. Vai trò trên cũng là trách nhiệm của người hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc.

Với vị thế thành phố có hoạt động nghệ thuật sôi nổi bậc nhất cả nước, TPHCM sau sáp nhập có thêm nhiều tiềm năng để phát triển lĩnh vực nghệ thuật. Do đó, ông Nguyễn Thọ Truyền cho rằng Hội Âm nhạc TPHCM cần tận dụng cơ hội, có sự quan tâm gắn kết vùng miền, phát huy mô hình hoạt động âm nhạc mới, lan tỏa trong đời sống xã hội.

Ở phần kết, ông kỳ vọng Hội Âm nhạc TPHCM và những người hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc tăng cường tuyên truyền, giáo dục đạo đức nghề nghiệp, định hướng sáng tác, biểu diễn để góp phần lan tỏa giá trị chân - thiện - mỹ.

Đó cũng là cách các cơ quan quản lý, người hoạt động nghệ thuật giúp công chúng thụ hưởng văn học nghệ thuật một cách tích cực, hữu ích, hướng đến mục tiêu xây dựng TPHCM trở thành “siêu đô thị văn minh”.

Trạch Dương

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/de-xuat-chan-chinh-dam-dong-khan-gia-chay-theo-nghe-si-dung-tuc-post1796029.tpo