Không thể bắt dân làm thay cơ quan quản lý
Dự thảo Nghị định về xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng đề xuất tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài sẽ phải cung cấp trường dữ liệu gồm thông tin nhận diện (họ tên, số định danh, giấy tờ pháp lý); loại hình nhà sở hữu, địa chỉ, diện tích, số lượng; thời hạn và hình thức sở hữu; tình trạng pháp lý.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Luật sư Đặng Văn Cường cho biết, Việt Nam đang tiến hành chuyển đổi số mạnh mẽ, đang thu thập thông tin về đất đai, nhà ở để tăng cường công tác quản lý đối với lĩnh vực này, làm cơ sở để xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, là động lực để phát triển kinh tế xã hội.
Thị trường bất động sản thời gian qua biến động, khó quản lý, dễ tranh chấp, thậm chí phát sinh những tiêu cực, bất cập trong công tác quản lý một phần là do thiếu đồng bộ, quản lý theo kiểu thủ công truyền thống thiếu hiệu quả nên việc chuyển đổi số được thực hiện mạnh mẽ trong lĩnh vực xây dựng, đất đai nhà ở là nhu cầu cấp thiết.
Luật sư Đặng Văn Cường.
Theo đó, trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính, thu thập dữ liệu về nhà ở thì cần phải thực hiện một cách khoa học, đồng bộ, có hiệu quả.
"Quan điểm cá nhân tôi là trước tiên cơ quan chức năng cần phải thu thập các dữ liệu từ cơ quan quản lý nhà nước, hạn chế đến mức thấp nhất việc yêu cầu công dân, tổ chức, cá nhân phải cung cấp thông tin tài liệu theo kiểu thủ công là photo, trình bày, xuất trình tài liệu", luật sư Cường nói.
Theo luật sư Cường, hiện có luật tiếp cận thông tin, luật bảo vệ dữ liệu cá nhân và rất nhiều các văn bản pháp luật có liên quan đến việc thu thập, hiệu chỉnh, quản lý dữ liệu cá nhân. Việc thu thập, chỉnh lý, bổ sung dữ liệu cá nhân, được thực hiện khoa học, hợp lýđể tránh lãng phí thời gian tiền của, đảm bảo bảo mật thông tin cá nhân, đặc biệt là các thông tin nhạy cảm, tăng cường trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và hiệu quả trong công tác quản lý.
"Thu thập dữ liệu cá nhân, làm giàu, làm sạch dữ liệu về đất đai, về xây dựng, về nhà ở cũng như các dữ liệu khác để phục vụ cho công tác quản lý, để xây dựng nền kinh tế số, xã hội số là điều cần thiết. Tuy nhiên, cách thức thực hiện, trách nhiệm trong việc tổ chức thực hiện như thế nào thì cần phải tính toán sao cho khoa học, hợp lý và tránh phiền hà cho người dân. Nếu yêu cầu người sử dụng đất, người sở hữu nhà ở, xuất trình các giấy tờ để chứng minh tư cách pháp lý của họ, để nghĩa vụ chứng minh cho công dân thì chẳng khác nào từ trước đến nay không có cơ quan quản lý, không có hồ sơ sổ sách quản lý và dẫn đến những bất cập lãng phí phát sinh từ thủ tục thu thập dữ liệu về đất đai, nhà ở, xây dựng", luật sư Cường nói.
Giảm phiền hà cho dân
Luật sư Trương Anh Tú đặt vấn đề: "Việc Bộ Xây dựng đề xuất tổ chức, cá nhân phải cung cấp thông tin sở hữu nhà ở để tích hợp vào hệ thống thông tin quốc gia từ 2026, nếu tư duy ngược thì có thể thấy lâu nay Bộ chưa có thông tin gì liên quan đến nhà ở, vậy họ quản lý bằng cách nào, quản lý kiểu gì?".
Người dân sẽ phải cung cấp thông tin nhà ở trong thời gian tới?
Theo luật sư Tú, việc thu thập làm sao cho gọn nhẹ cho người dân chứ không thể bắt người dân trình cái này, trình cái kia. Hiện nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an cũng đang rà soát, kê khai. Trong khi đó, khi cơ quan chức năng cấp phép xây dựng, cấp sổ hồng cho dân đã có đầy đủ thông tin. Tất cả đều có trong hệ thống văn phòng đăng ký đất đai ở các tỉnh, ở Sở Nông nghiệp và Môi trường".
"UBND phường kêu cung cấp, ngành đất đai cũng yêu cầu, bây giờ đến ngành nhà ở... Người dân sẵn sàng hợp tác nhưng cách tiếp cận phải tiện lợi hơn. Nên làm sao giảm phiền tối đa cho người dân chứ cứ thế này lo giấy tờ thôi cũng hết ngày. Cách tiếp cận nên giống như ngành công an, chỉ cần có một ID là tương thích hết", luật sư Tú nói.
Ngọc Mai