Đề xuất ký hợp đồng chuyên gia tư vào quản lý công ở Sở GD&ĐT: Cần gỡ 'khó' ở đâu?

6 giờ trướcBài gốc

.t1 { text-align: justify; }

Luật Cán bộ, công chức số 80/2025/QH15 đã được Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 24/6/2025. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 (trừ trường hợp quy định về đánh giá công chức tại Mục 3 Chương IV của Luật được thực hiện từ ngày 1/1/2026).

Điểm a, Khoản 1, Điều 21 luật này nêu: Căn cứ tính chất, yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị trong từng thời điểm và thực trạng, nhu cầu nguồn nhân lực và khả năng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ được giao, cơ quan quản lý công chức quyết định ký hợp đồng đối với chuyên gia, nhà khoa học, luật gia, luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của vị trí việc làm công chức lãnh đạo, quản lý.

Xoay quanh vấn đề này có ý kiến đề xuất chuyên gia, nhà đầu tư giáo dục tư thục tham gia thực hiện nhiệm vụ của vị trí việc làm công chức lãnh đạo, quản lý, chẳng hạn như công việc xây dựng kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục tư thục của thành phố. Chọn nhân sự từ chính chuyên gia, lãnh đạo cơ sở giáo dục thục để tạo điểm đột phá cho phát triển giáo dục tư thục ở khu vực có lợi thế như Hà Nội.

Nhiều lợi ích nếu đội ngũ tư thục được tham gia thực hiện nhiệm vụ của công chức lãnh đạo, quản lý

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Bá Hùng - Chủ tịch Hội đồng quản trị IQ School đánh giá, việc các nhà giáo dục tư thục được tham gia vào quá trình hoạch định chính sách giáo dục không chỉ là xu hướng, mà là một tất yếu trong tiến trình đổi mới.

Trong kỷ nguyên tri thức, thế giới không còn phân chia quốc gia theo ranh giới giàu - nghèo đơn thuần, mà theo năng lực học tập, sáng tạo và đóng góp của công dân. Những quốc gia có tầm nhìn sẽ là những quốc gia biết đầu tư cho giáo dục một cách toàn diện, phát triển hệ sinh thái học tập suốt đời và khơi dậy tiềm năng học tập - lao động - sáng tạo và đạo đức trong từng cá nhân.

Thầy Nguyễn Bá Hùng - Chủ tịch Hội đồng quản trị IQ School. Ảnh: NVCC.

"Là một người sáng lập và điều hành hệ thống trường tư thục, tôi và các cộng sự của mình đã trải qua nhiều khó khăn, áp lực, hy sinh để xây dựng nên những ngôi trường mang lại giá trị thực sự cho học sinh, phụ huynh và xã hội. Chúng tôi hiểu rõ những thách thức thực tế, những khoảng trống chính sách, và những giải pháp khả thi từ bên trong lớp học, từ công cuộc vận hành hàng ngày.

Những người như chúng tôi mong muốn được góp phần nhỏ bé của mình vào việc hình thành những chính sách gần gũi thực tiễn, mở lối đổi mới và nuôi dưỡng tương lai. Đó không chỉ là quyền lợi, mà là sứ mệnh mà tôi và nhiều người làm giáo dục tư thục luôn khát khao được thực hiện", thầy Hùng tâm tư.

Cũng theo thầy Hùng, nếu các nhà đầu tư, quản lý giáo dục tư thục được tham gia vào việc hoạch định chính sách... không chỉ là một cơ hội riêng của ngành giáo dục nói chung hay khối tư thục nói riêng mà là một cơ hội phát triển chung cho toàn xã hội.

Chủ tịch Hội đồng quản trị IQ School lý giải, giáo dục không thể phát triển nếu chỉ là nỗ lực đơn phương của một bộ, ngành. Giáo dục là một hệ sinh thái toàn xã hội, trong đó có sự định hướng của Đảng, sự cụ thể hóa bằng các chính sách pháp luật của Nhà nước, sự phối hợp hỗ trợ của các cấp chính quyền địa phương, và sự đồng hành tích cực từ nhà trường, gia đình cũng như cộng đồng.

Chính vì vậy, đề xuất mời gọi sự tham gia từ các nhà giáo dục thực tiễn – đặc biệt từ khối tư thục – vào quá trình xây dựng chính sách là một bước đi đúng đắn, cần thiết và thể hiện tư duy khai phóng, đổi mới sâu sắc.

Thầy Hùng nhấn mạnh: "Tôi kỳ vọng rằng nếu có chính sách này, Việt Nam sẽ bước vào một kỷ nguyên giáo dục mới – nơi các quyết sách được xây dựng trên nền tảng pháp quyền, thực tiễn và khoa học, để từ đó từng học sinh, từng gia đình, từng ngôi trường đều được truyền cảm hứng và động lực học tập suốt đời.

Đó sẽ là nền giáo dục không chỉ dạy chữ, mà còn khai mở nhân cách, sáng tạo và khát vọng – đúng như tinh thần của thế kỷ 21: thế kỷ của tri thức và khai phóng con người".

Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội đồng quản trị IQ School cũng cho rằng, sự tham gia của đội ngũ chuyên gia, doanh nhân khối tư thục sẽ giúp chính sách giáo dục trở nên thực tế và khả thi hơn.

"Khi người trong cuộc - những người đang vận hành trường học mỗi ngày - được góp ý, thì các văn bản pháp quy không còn là những quy định mang tính áp đặt từ trên xuống, mà trở thành những cơ chế mở – cơ chế khai phóng, phản ánh đúng nhu cầu, thách thức và tiềm năng thực tế của các cơ sở giáo dục.

Sự tham gia của đội ngũ này cũng sẽ kêu gọi được nguồn lực toàn xã hội – không chỉ từ ngân sách nhà nước, mà còn từ sức dân: tiền bạc, chất xám, trí tuệ và cả công nghệ. Bởi khi được lắng nghe và được đồng hành từ đầu, các nhà đầu tư giáo dục sẽ cảm thấy họ là một phần của hệ sinh thái chứ không chỉ là “người chơi bên lề”.

Hơn nữa, đó là bước đi quan trọng để mở ra một kỷ nguyên mới của giáo dục Việt Nam – nơi chính sách không chỉ do cơ quan quản lý ban hành, mà được đồng kiến tạo bởi nhà nước, nhà trường, gia đình và doanh nghiệp, cùng nhau hướng tới một nền giáo dục hiện đại, nhân văn và bền vững", thầy Hùng cho biết thêm.

Cùng trao đổi, Tiến sĩ Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế bày tỏ, đề xuất đưa chuyên gia, lãnh đạo các cơ sở giáo dục tư thục vào tham gia xây dựng kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục tư thục tại các thành phố lớn như Hà Nội rất phù hợp với tinh thần đổi mới quản trị công hiện nay.

Theo Luật Cán bộ, công chức mới nhất, việc mở rộng đối tượng ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý công cho phép các cơ quan quản lý tận dụng nguồn lực xã hội, trong đó có các chuyên gia, doanh nhân ngoài khu vực nhà nước.

Trong lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là giáo dục tư thục, các chuyên gia, lãnh đạo cơ sở tư thục là những người hiểu rõ thực tiễn vận hành, khó khăn, tiềm năng và thách thức của khu vực này, có khả năng đóng góp trực tiếp vào việc hoạch định các kế hoạch, chính sách sát thực tế, khả thi và tạo động lực phát triển.

"Tư duy thực tiễn của họ sẽ bổ sung cho tư duy quản lý nhà nước, tạo nên sự cân bằng giữa chính sách và nhu cầu thực tiễn. Đặc biệt, các thành phố lớn như Hà Nội, nơi tập trung nhiều trường tư thục chất lượng cao, nhu cầu và tiềm năng phát triển mạnh mẽ, rất cần sự tham gia của các chuyên gia ngay từ khâu xây dựng chính sách, thay vì chỉ tham vấn một chiều như trước đây", Tiến sĩ Thư bày tỏ.

Tiến sĩ Phạm Kim Thư - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế. Ảnh: NVCC.

Nhìn nhận về cơ hội này đối với ngành giáo dục, đặc biệt là giáo dục tư thục, thầy Thư cho rằng, đây là một cơ hội đổi mới tư duy quản lý giáo dục.

Thứ nhất, giáo dục tư thục lâu nay phát triển mạnh mẽ nhưng chưa thực sự có tiếng nói đầy đủ trong quá trình hoạch định chính sách. Nếu được trao quyền tham gia xây dựng kế hoạch phát triển ngành, các cơ sở tư thục sẽ chủ động hơn, đồng thời giúp Nhà nước xây dựng các chính sách phù hợp với thực tiễn hoạt động của họ.

Thứ hai, đây là cơ hội để tăng cường sự phối hợp giữa nhà nước và khu vực tư nhân, thay vì chỉ xem khu vực tư thục là đối tượng quản lý. Chuyển từ tư duy “quản lý - bị quản lý” sang “đồng kiến tạo - đồng phát triển”.

Thứ ba, chính sách phát triển giáo dục tư thục sẽ linh hoạt và gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đặc biệt tại các đô thị lớn, nơi nhu cầu đa dạng hóa loại hình giáo dục rất cao.

Hơn thế nữa, các chủ đầu tư, hiệu trưởng cơ sở giáo dục tư thục tham gia vào hoạch định chính sách sẽ mang đến nhiều lợi ích. Bởi, họ là người hiểu rõ những khó khăn về tuyển sinh, chất lượng giáo viên, cơ chế tài chính, nên sẽ giúp chính sách đi vào cuộc sống nhanh hơn.

Rút ngắn khoảng cách giữa chính sách và thực thi, thay vì ban hành những quy định xa rời thực tế, sự tham gia của đội ngũ này sẽ giúp tạo ra các chính sách sát thực tế hơn.

Tăng tính đồng thuận và cam kết thực hiện, bởi khi họ được tham gia từ đầu, quá trình triển khai chính sách sau này sẽ thuận lợi hơn, ít gặp sự phản ứng, trì hoãn. Các nhà đầu tư giáo dục tư thục thường năng động, sáng tạo, dễ chấp nhận đổi mới, từ đó thúc đẩy toàn ngành giáo dục vận động theo hướng tích cực hơn.

Những "điểm nghẽn" cần tháo gỡ

Tuy nhiên, theo các nhà quản lý giáo dục, trên thực tế vẫn còn những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ để chuyên gia, nhà đầu tư giáo dục tư thục có thể tham gia thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của vị trí việc làm công chức lãnh đạo, quản lý như Luật đã gợi mở.

Thầy Nguyễn Bá Hùng cho rằng, để hiện thực hóa được tinh thần rất tiến bộ mà Luật đã gợi mở – tức là tạo điều kiện để chuyên gia, nhà đầu tư trong lĩnh vực giáo dục tư thục tham gia đảm nhiệm một số vị trí công chức lãnh đạo, quản lý - thì trước hết Nhà nước cần có quy định cụ thể về tỷ lệ và cơ chế tuyển chọn.

Cụ thể, nên có chỉ tiêu rõ ràng cho việc mời gọi các nhà quản lý, chuyên gia giáo dục tư thục tham gia vào các vị trí hoạch định chính sách, hoặc giữ vai trò tương đương trong các cơ quan chuyên môn thuộc ngành giáo dục.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất không chỉ là tỷ lệ, mà là cách thức tuyển chọn phải thật sự công tâm, dựa trên năng lực thực tiễn và khát vọng đóng góp cho sứ mệnh giáo dục quốc gia. Những người làm giáo dục tư thục có nhiều kinh nghiệm thực chiến trong điều hành, sáng tạo, và giải quyết vấn đề - điều đó rất cần được lắng nghe và trân trọng trong bộ máy công vụ.

"Nếu chúng ta tháo gỡ được rào cản tâm lý, tạo được khung pháp lý minh bạch và tuyển chọn được những người thực sự vì giáo dục, thì đây sẽ là một bước đột phá để kết nối trí tuệ của toàn xã hội vào công cuộc đổi mới giáo dục", thầy Hùng chia sẻ.

Là một người trực tiếp đầu tư và vận hành hệ thống giáo dục tư thục, thầy Hùng hiểu rõ những gian nan, áp lực và rào cản mà các nhà đầu tư phải đối mặt. Vì vậy, để tạo được đột phá thực sự trong phát triển giáo dục tư thục, thầy Hùng cho rằng cần quan tâm đến ba trụ cột hỗ trợ then chốt.

Thứ nhất, cần giảm thiểu tối đa các thủ tục hành chính phức tạp liên quan đến việc thành lập và vận hành trường học. Một môi trường minh bạch, đơn giản và nhất quán sẽ giải phóng được năng lượng sáng tạo của các nhà đầu tư giáo dục.

Thứ hai, Nhà nước cần ban hành các chính sách tài chính rõ ràng và khả thi để hỗ trợ các trường tư thục, từ ưu đãi về thuế, tiếp cận tín dụng, đến hỗ trợ đất đai, đặc biệt là với những đơn vị có định hướng giáo dục nhân văn, dài hạn và phục vụ cộng đồng.

Thứ ba, cần có chính sách bảo đảm an sinh xã hội cho đội ngũ giáo viên trường tư, đặc biệt là trong các vấn đề như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các chế độ phúc lợi. Đây không chỉ là yếu tố công bằng, mà còn là cách để giữ chân và phát triển nhân lực chất lượng cao cho toàn hệ thống giáo dục quốc gia.

Tiến sĩ Phạm Kim Thư cũng cho rằng, ngoài việc "chọn đúng người", để tạo đột phá thực sự cần tháo gỡ những vướng mắc.

Một là, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, hướng dẫn cụ thể, làm rõ trách nhiệm, quyền hạn, chế độ đãi ngộ của chuyên gia từ hệ thống tư thục.

Hai là, tạo môi trường chính sách mở, linh hoạt, cho phép thí điểm các mô hình quản lý mới, phương pháp giáo dục mới tại các cơ sở tư thục, thay vì áp dụng cứng nhắc theo mẫu số chung của giáo dục công lập.

Ba là, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư tư thục, đặc biệt là quyền tài sản, quyền tự chủ trong quản lý nhân sự, tài chính và chương trình đào tạo phù hợp với quy định pháp luật.

Bốn là, khuyến khích các địa phương năng động, sáng tạo, đi đầu trong hợp tác công - tư về giáo dục..

Cần công khai các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí làm việc liên quan khối tư thục để thu hút các chuyên gia, doanh nhân tham gia

Chủ tịch Hội đồng quản trị IQ School nhìn nhận,việc các Sở Giáo dục và Đào tạo, đặc biệt ở các địa phương lớn như Hà Nội, công khai các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí làm việc có liên quan đến khối tư thục là hoàn toàn cần thiết.

Tuy nhiên, theo thầy Hùng, để điều này trở nên hiệu quả và đi vào thực chất, cần tiến hành theo hai bước quan trọng: Những quy định này cần được thiết kế theo hướng mở - minh bạch - có định hướng khai phóng, cho phép các chuyên gia tư thục có điều kiện tham gia vào quá trình hoạch định, triển khai và giám sát các chính sách giáo dục tại địa phương. Văn bản phải xác lập rõ nguyên tắc bình đẳng giữa công và tư trong đóng góp cho sự nghiệp giáo dục.

Ở khâu điều hành và triển khai thực tế, thầy Hùng đề xuất cần có một cơ chế phối hợp bền vững và có tính thể chế, nơi mà đội ngũ công chức giáo dục cùng với các nhà quản lý, doanh nhân giáo dục tư thục cùng tham gia một thực thể quản trị – chẳng hạn như hội đồng chuyên môn cấp sở hoặc ban tư vấn chiến lược địa phương. Khi đó, không còn là "khối công – khối tư", mà là một khối trí tuệ chung vì giáo dục địa phương, vì thế hệ tương lai của quốc gia.

"Tôi chỉ muốn nhấn mạnh một điều: Giáo dục tư thục không phải là phương án thay thế, mà là đối tác chiến lược không thể thiếu của nền giáo dục quốc gia. Đã đến lúc, các chính sách giáo dục không chỉ được viết cho tư nhân, mà phải được viết cùng với tư nhân với sự đồng hành, đối thoại và tôn trọng lẫn nhau. Chúng tôi - những người làm giáo dục tư thục chỉ mong được góp phần vào chính sách bằng kinh nghiệm thật, việc thật và con người thật.

Khi điều đó xảy ra, chính sách không còn là những văn bản khô cứng, mà trở thành một cam kết sống động giữa Nhà nước và toàn xã hội - cùng nhau kiến tạo một nền giáo dục tiến bộ, nhân bản và hội nhập quốc tế", thầy Nguyễn Bá Hùng khẳng định thêm.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Thư cho rằng, công khai các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí làm việc có liên quan đến khối tư thục sẽ giúp minh bạch hóa quá trình thu hút nhân sự và tạo cơ hội bình đẳng cho các chuyên gia ngoài Nhà nước.

Để thực hiện hiệu quả, theo thầy Thư, Sở giáo dục và đào tạo có thể xây dựng danh mục các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí việc làm mang tính ngắn hạn, chuyên đề hoặc dự án, có thể giao cho chuyên gia tư thục thực hiện theo hợp đồng.

Đồng thời, công khai trên cổng thông tin điện tử, tổ chức hội thảo giới thiệu nhu cầu tuyển chọn chuyên gia, tạo điều kiện để các chuyên gia đề xuất giải pháp. Thiết lập cơ chế đánh giá độc lập, có tiêu chí lựa chọn rõ ràng, tránh chọn người theo "quan hệ cá nhân".

Tiến sĩ Phạm Kim Thư cũng đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về chuyên gia giáo dục, bao gồm cả chuyên gia khối công lập và tư thục, để các địa phương có thể lựa chọn phù hợp với từng nhiệm vụ cụ thể.

Bên cạnh đó, cần có đánh giá định kỳ hiệu quả làm việc của chuyên gia khối tư thục để bảo đảm chất lượng, tránh hình thức hóa. Khuyến khích xây dựng các hội đồng giáo dục tư thục cấp thành phố, nơi tập hợp các lãnh đạo cơ sở tư thục, chuyên gia, nhà đầu tư để trao đổi thường xuyên với Sở giáo dục và đào tạo về chính sách và thực tiễn.

Thi Thi

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/de-xuat-ky-hop-dong-chuyen-gia-tu-vao-quan-ly-cong-o-so-gddt-can-go-kho-o-dau-post252784.gd