Định hướng phát triển hệ thống pin lưu trữ năng lượng trong phát triển điện lực Quốc gia

2 giờ trướcBài gốc

Các đại biểu tham dự Hội thảo “Lưu trữ năng lượng BESS: Tiềm năng - Thách thức” thảo luận các vấn đề liên quan đến việc áp dụng và vận hành hệ thống pin lưu trữ năng lượng

Ngày 14/11/2025, tại Hà Nội, Cục Điện lực (Bộ Công Thương) tổ chức Hội thảo “Lưu trữ năng lượng BESS: Tiềm năng - Thách thức”. Tham dự Hội thảo có lãnh đạo Cục Điện lực, đại diện Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương), Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO), Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng.

Góp phần đảm bảo vận hành ổn định và an toàn hệ thống điện

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Điện lực Bùi Quốc Hùng cho biết, tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ về Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia (Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh) nêu rõ: Bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đồng thời, thực hiện chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo và năng lượng mới để giảm phát thải khí ô nhiễm và khí gây hiệu ứng nhà kính, đáp ứng mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Phó Cục trưởng Cục Điện lực Bùi Quốc Hùng phát biểu khai mạc Hội thảo

Để đạt được các mục tiêu nêu trên, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã đặt ra quy mô nguồn điện từ năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió chiếm tỷ lệ cao trong tổng công suất nguồn điện. Điều này đặt ra một thách thức đáng kể trong việc vừa đảm bảo vận hành ổn định và an toàn hệ thống điện vừa đạt các cam kết với quốc tế về khí hậu và phát triển bền vững.

Trong bối cảnh đó, các giải pháp lưu trữ năng lượng như thủy điện tích năng và hệ thống pin lưu trữ năng lượng (Battery Energy Storage System - BESS) là cần thiết và quy mô phát triển đã được xác định trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia.

Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, pin lưu trữ phát triển phục vụ nhu cầu hệ thống và kết hợp với năng lượng tái tạo, bố trí phân tán gần các trung tâm nguồn điện gió, điện mặt trời hoặc trên hệ thống điện tại các trung tâm phụ tải dự kiến đạt công suất khoảng 10.000 - 16.300 MW (chiếm tỷ lệ 5,5 - 6,9% so với tổng công suất nguồn điện); để phù hợp với tỷ trọng cao của năng lượng tái tạo.

Pin lưu trữ năng lượng mang lại một số ứng dụng: (1) Tăng ổn định hệ thống điện: điều tần (frequency regulation), điều áp (voltage regulation), khởi động đen (black start); (2) Tối ưu vận hành và giảm chi phí hệ thống: cho phép cắt phụ tải đỉnh (peak shaving), cân bằng cung cầu, lưu trữ điện dư thừa, dự phòng với sự cố lưới điện, và trì hoãn việc phải đầu tư hạ tầng lưới điện; (3) Tăng khả năng hấp thụ năng lượng tái tạo: bằng cách lưu trữ điện năng từ các nguồn năng lượng tái tạo biến đổi như mặt trời và gió để sử dụng khi cần, giảm tình trạng cắt giảm công suất năng lượng tái tạo (curtailment).

Pin lưu trữ có thể được lắp đặt tại nhà máy điện năng lượng mặt trời tập trung; trên hệ thống điện quốc gia (lưới điện truyền tải/phân phối, các trạm biến áp), gần các trung tâm nguồn điện mặt trời, điện gió hoặc tại các trung tâm phụ tải; tại các nguồn điện phân tán như điện mặt trời mái nhà hoặc điện năng lượng tái tạo quy mô nhỏ khác; độc lập theo nhu cầu đầu tư hoặc cung cấp dịch vụ.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã trao đổi các vấn đề liên quan đến thông số kỹ thuật, đảm bảo an toàn, bảo vệ môi trường, định hướng, tính toán bố trí lắp đặt, hiệu quả dự kiến trong việc triển khai hệ thống pin lưu trữ năng lượng trong hệ thống điện Việt Nam.

Từ góc độ vận hành hệ thống điện, đại diện NSMO chỉ ra 4 tiêu chí xác định nhu cầu áp dụng hệ thống pin lưu trữ năng lượng: Đảm bảo công suất đỉnh (phân tích khả năng đáp ứng về mặt năng lượng và xác định rõ nguy cơ thiếu công suất); Hỗ trợ giảm đầy quá tải lưới điện; Ổn định điện áp; Ổn định tần số.

Đại diện EVN chia sẻ, để phù hợp với định hướng dài hạn của Chính phủ tại Quy hoạch điện 8 với việc tăng dần tỷ trọng nguồn năng lượng trong cơ cấu nguồn điện, dần hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050, nhằm khắc phục các vấn đề kỹ thuật mà công tác vận hành hệ thống, cung cấp điện đang gặp phải, cần thiết thực hiện đồng bộ các giải pháp, bao gồm: nâng cao độ tin cậy vận hành của các nhà máy điện hiện hữu, đặc biệt là các nhà máy nhiệt điện trong hệ thống; Đẩy mạnh đầu tư nâng cấp hạ tầng lưới điện, đặc biệt là lưới điện phân phối nhằm thích ứng với tỷ trọng các nguồn điện phân tán ngày càng tăng cao; Đẩy mạnh công tác quản lý kỹ thuật lưới điện, công tác tự động hóa lưới điện phân phối; Đầu tư các nguồn điện linh hoạt trong hệ thống điện: thủy điện tích năng, hệ thống BESS; Các giải pháp về giá điện (giá hai thành phần, biểu giá theo thời gian sử dụng...)

Trên cơ sở đó, EVN đưa ra một số kiến nghị bao gồm: khẩn trương hoàn thiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn quốc gia về thiết bị, đấu nối, vận hành, rơ le bảo vệ, phòng cháy chữa cháy cho các hệ thống BESS; bổ sung Quy hoạch và thực hiện Quy hoạch Điện lực cho các dự án BESS cấp bách; bẩy mạnh công tác trao đổi kinh nghiệm, nghiên cứu các phương án vận hành giữa các đơn vị vận hành lưới điện trong và ngoài nước nhằm chuẩn bị kinh nghiệm vận hành BESS trong tương lai.

Xây dựng chính sách liên quan hỗ trợ phát triển hệ thống pin lưu trữ năng lượng

Trong quá trình hoàn thiện hệ thống chính sách hiện hành, Cục Điện lực đã hoàn thành xây dựng dự thảo Thông tư quy định phương pháp lập khung giá phát điện và phương pháp xác định giá phát điện của hệ thống BESS và dự kiến trình Bộ trưởng Bộ Công Thương ban hành trong tháng 11/2025.

Theo đó, giá phát điện áp dụng theo phương án giá điện 2 thành phần: công suất (đồng/kW), giá biến đổi (đồng/kWh) sẽ được bên bán điện đàm phán, thỏa thuận với bên mua điện (EVN) để ký hợp đồng mua bán điện trong khung giá do Bộ Công Thương phê duyệt hàng năm. Các hệ thống BESS công suất từ 10 MW trở lên và đấu nối vào hệ thống điện quốc gia từ cấp điện áp từ 110 kV trở lên.

Đối với chính sách hỗ trợ lắp đặt BESS kèm theo điện mặt trời mái nhà tự sản xuất - tự tiêu thụ của hộ gia đình, Cục Điện lực đã hoàn thiện dự thảo sau khi Bộ Tư pháp thẩm định, dự kiến sẽ trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 11/2025.

Bộ Công Thương đang chỉ đạo NSMO phối hợp với EVN và các cơ quan, đơn vị liên quan tính toán cụ thể để sau khi Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 được cấp có thẩm quyền phê duyệt

Về định hướng trong thời gian tới, song song với việc nghiên cứu dự thảo các chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển hệ thống pin lưu trữ năng lượng, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, trong đó bao gồm những nội dung tháo gỡ khó khăn trong triển khai phát triển hệ thống BESS.

Bộ Công Thương đang chỉ đạo NSMO phối hợp với EVN và các cơ quan, đơn vị liên quan tính toán cụ thể để sau khi Nghị quyết được cấp có thẩm quyền phê duyệt, sẽ có hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai thực hiện các dự án lắp đặt các hệ thống BESS theo quy hoạch, tuân thủ các quy định pháp luật.

Tiến Thành

Nguồn Tạp chí Công thương : https://tapchicongthuong.vn/dinh-huong-phat-trien-he-thong-pin-luu-tru-nang-luong-trong-phat-trien-dien-luc-quoc-gia-311892.htm