Đột phá mới mở đường cho liệu pháp gene điều trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên

2 giờ trướcBài gốc

Nghiên cứu, đăng tải trên tạp chí Nature Neuroscience tuần này, đã phát hiện cơ chế phân tử mới gây ra ALS, đồng thời chứng minh khả năng của liệu pháp gene dựa trên RNA trong việc ngăn chặn quá trình thoái hóa thần kinh, thậm chí tái tạo các tế bào thần kinh bị tổn thương.

ALS là bệnh thoái hóa tiến triển khiến các tế bào thần kinh vận động dần chết, dẫn đến yếu cơ, liệt và cuối cùng là suy hô hấp. Các phương pháp điều trị hiện nay chỉ giúp làm chậm tiến triển của bệnh và cải thiện chất lượng sống của người bệnh thông qua dùng thuốc, vật lý trị liệu và hỗ trợ hô hấp.

Nghiên cứu được thực hiện tại phòng thí nghiệm của Giáo sư Eran Perlson thuộc Đại học Tel Aviv, phối hợp cùng Trung tâm Y tế Sheba và các viện nghiên cứu tại Israel, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ, Italy. Nhóm tập trung vào protein TDP-43, vốn tích tụ bất thường tại các đầu mút dây thần kinh ở bệnh nhân ALS. Các nhà khoa học phát hiện rằng các tế bào cơ khỏe mạnh tiết ra một loại RNA nhỏ – microRNA-126 – có vai trò ngăn protein TDP-43 hình thành các cụm độc hại. Ở bệnh nhân ALS, lượng microRNA-126 giảm mạnh khiến TDP-43 tích tụ, dẫn đến phá hủy ty thể (là nguồn năng lượng của tế bào) và làm tế bào thần kinh chết dần.

Thí nghiệm cũng cho thấy việc bổ sung microRNA-126 vào mô bệnh nhân và mô của chuột đã giúp ngăn thoái hóa thần kinh và thúc đẩy tái tạo dây thần kinh vận động. Theo Giáo sư Perlson, phát hiện này “mở ra hướng điều trị mới bằng cách khôi phục tín hiệu RNA bị mất để bảo vệ tế bào thần kinh”.

Hiện nhóm nghiên cứu đang phát triển phương pháp đưa microRNA-126 vào cơ thể người bằng vectơ virus AAV, công nghệ đã được Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt trong các liệu pháp gene khác.

Ngoài ALS, các chuyên gia cho rằng cơ chế này còn có thể được áp dụng cho những bệnh lý thần kinh – cơ khác, hoặc các rối loạn liên quan đến tích tụ protein độc hại như Alzheimer.

Giới chuyên gia đánh giá, kết quả nghiên cứu này còn giúp phát hiện sớm ALS trước khi tổn thương thần kinh trở nên nghiêm trọng, đồng thời mở đường cho việc bào chế thuốc hoặc sinh phẩm có thể kích hoạt hoặc mô phỏng tác dụng của microRNA-126. Việc hiểu rõ cách tín hiệu RNA từ cơ kiểm soát sự tích tụ protein độc hại cũng có thể giúp phát triển liệu pháp điều trị Alzheimer và các bệnh liên quan đến rối loạn protein khác.

Giáo sư Perlson khẳng định phát hiện này không chỉ giúp hiểu rõ cách ALS khởi phát mà còn mở ra hy vọng thực tế về một liệu pháp gene có thể cứu sống bệnh nhân trong tương lai.

Thanh Bình (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/y-te/dot-pha-moi-mo-duong-cho-lieu-phap-gene-dieu-tri-benh-xo-cung-teo-co-mot-ben-20251114103704039.htm