Drone cáp quang chống gây nhiễu của Nga bay xa 50 km, đe dọa hậu cần Ukraine

5 giờ trướcBài gốc

Mykhailo Fedorov, Phó thủ tướng thứ nhất kiêm Bộ trưởng Chuyển đổi số của Ukraine, nói với trang Insider rằng Nga đang triển khai các drone điều khiển qua cáp quang với tầm hoạt động lên tới 50 km. Đây dường như là lần đầu Ukraine chính thức xác nhận Nga đang dùng loại vũ khí này trong chiến đấu.

Tầm bay 50 km này vượt xa hầu hết các mẫu drone điều khiển bằng cáp quang từng được biết đến trên chiến trường.

Drone cáp quang là drone FPV (góc nhìn thứ nhất) giá chỉ vài trăm USD, có thể mang theo lượng thuốc nổ đủ lớn để phá hủy xe tăng trị giá hàng triệu USD.

Ông Mykhailo Fedorov thông báo Nga đã đưa drone cáp quang tầm xa ra chiến trường - Ảnh: Getty Images

Trong một cuộc phỏng vấn với Insider, Phó thủ tướng Mykhailo Fedorov nói rằng sự phát triển này “ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống hậu cần của chúng tôi”. Ông cho biết Ukraine đang phát triển công nghệ để đối phó với drone cáp quang từ Nga và đã thử nghiệm các nguyên mẫu với một số lữ đoàn.

Trước đây, các phi công điều khiển drone FPV chỉ sử dụng liên kết vô tuyến. Giờ đây, khi chiến tranh điện tử ngày càng phổ biến, tín hiệu vô tuyến bị gây nhiễu khắp chiến trường.

Drone cáp quang sử dụng cuộn dây dài, mảnh để duy trì kết nối ổn định với người điều khiển, nên gần như miễn nhiễm với các chiến thuật tác chiến điện tử và nguy hiểm hơn trong chiến đấu.

Thông thường, cách tốt nhất để binh sĩ bắn hạ drone loại này là dùng súng ngắn. Tuy nhiên, họ phải phát hiện sớm, phản ứng nhanh, ngắm bắn chính xác và cần một chút may mắn để tiêu diệt nó.

Ông Mykhailo Fedorov nói: “Drone cáp quang đã cho thấy rằng loại thiết bị miễn nhiễm tác chiến điện tử thực sự là mối đe dọa rất lớn với hậu cần và binh sĩ”.

Ở một số khu vực tiền tuyến, drone đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đến mức binh sĩ Ukraine phải phủ lưới ngụy trang lên các tuyến đường tiếp tế để bảo vệ xe khỏi đòn tấn công từ trên không.

Tác chiến điện tử là hình thức sử dụng năng lượng điện từ (sóng vô tuyến, radar, tín hiệu liên lạc…) để tấn công, phòng thủ hoặc giành lợi thế trên chiến trường. Mục tiêu là làm gián đoạn, đánh lừa, vô hiệu hóa hoặc kiểm soát các hệ thống điện tử của đối phương, đồng thời bảo vệ các hệ thống điện tử của mình.

Trong thực tế, tác chiến điện tử gồm ba mảng chính là gây nhiễu và phá sóng liên lạc hoặc radar của đối phương; thu thập, đánh chặn tín hiệu để do thám, định vị; bảo vệ hệ thống thông tin - radar của mình khỏi sự tấn công bằng điện từ. Ví dụ, quân đội có thể dùng thiết bị gây nhiễu để làm drone mất kết nối với người điều khiển hoặc chặn radar để máy bay đối phương “mù đường” trước khi bị tấn công.

Nguy hiểm nhưng di chuyển chậm chạp

Drone cáp quang thường có tầm hoạt động ngắn, bị giới hạn bởi cuộn dây dễ vướng vào môi trường xung quanh. Thông thường, tầm hoạt động của chúng chỉ khoảng 10 - 25 km, nhưng cả Nga và Ukraine đều đang nỗ lực mở rộng phạm vi này.

Hồi tháng 10, các nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (tổ chức nghiên cứu của Mỹ) từng nhận định rằng các nhà phát triển Nga đã giới thiệu drone FPV cáp quang tầm bay 50 km, dù khi đó chi tiết vẫn chưa được xác thực.

Mykhailo Fedorov cho biết ông lần đầu nghe về loại drone tầm 50 km này vài tuần trước, với các vụ việc riêng lẻ xuất hiện chủ yếu ở vùng Donetsk đang giao tranh ác liệt.

Phó thủ tướng thứ nhất của Ukraine nói rằng loại drone này không được sử dụng thường xuyên vì khá khó vận hành: “Nó dễ bị gió ảnh hưởng, nặng nề và còn gặp nhiều chướng ngại vật phải vượt qua”.

Cuộn dây cáp quang mà loại drone này mang theo cũng khá lớn khiến nó di chuyển chậm chạp, theo Mykhailo Fedorov. “Tuy không dễ điều khiển, nhưng họ vẫn đang sử dụng chúng, kể cả ở Pokrovsk”, ông nói thêm. Thành phố Pokrovsk (thuộc tỉnh Donetsk) hiện là tâm điểm của những trận chiến khốc liệt nhất giữa Ukraine và Nga.

Các chuyên gia nhận định rằng drone cáp quang với tầm bay trên 40 km là khả thi, nhưng chắc chắn vẫn còn gặp nhiều thách thức.

Ngoài nguy cơ bị vướng vào môi trường, trọng lượng cuộn dây buộc nhà phát triển phải giảm kích thước đầu đạn. Nếu được chế tạo bằng khung lớn hơn để gánh thêm tải trọng, drone này lại trở nên kém linh hoạt hơn trong chiến đấu.

Drone cáp quang được nối với người điều khiển bằng cuộn dây cáp dài và mảnh - - Ảnh: Getty Images

Hướng tới drone tự động

Việc Nga triển khai drone cáp quang tầm xa cho thấy cuộc chiến tiếp tục là bãi thử cho các công nghệ quốc phòng mới, đặc biệt là công nghệ drone, khi cả hai bên đều cố gắng đi trước đối thủ một bước.

Mykhailo Fedorov cho biết Ukraine đang thích ứng với mối đe dọa từ drone cáp quang, loại mà ông gọi là “yếu tố thay đổi cuộc chơi”, bằng cách phát triển thiết bị đánh chặn va chạm trực tiếp, phục kích, thậm chí cắt đứt cáp quang điều khiển để làm drone rơi.

“Chúng tôi đang tìm kiếm biện pháp đối phó. Điều đó có thể sẽ đẩy chiến trường tiến thêm một bước, hướng tới drone tự động, mà chúng tôi tin rằng sẽ là giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến này”, Bộ trưởng Chuyển đổi số của Ukraine chia sẻ với Insider.

Drone tự động không cần người điều khiển trực tiếp, mà dựa vào trí tuệ nhân tạo (AI) để điều hướng và ra quyết định. Trong nỗ lực dẫn đầu cuộc đua vũ khí công nghệ cao với Nga, Ukraine đang đầu tư mạnh vào lĩnh vực này.

Công ty Ukraine tuyên bố tạo drone cáp quang bay xa 100km

Hồi tháng 8, công ty Fold (Ukraine) giới thiệu dòng drone cáp quang có thể bay xa tới 100 km, gấp đôi tầm hoạt động của nhiều mẫu drone hiện nay, mở ra tiềm năng lớn trong giám sát và tác chiến hiện đại.

Theo Volodymyr, người đồng sáng lập công ty Fold, việc nâng cấp tầm bay là rất cần thiết khi Ukraine đang chạy đua để thích nghi với một chiến trường thay đổi từng ngày và loại bỏ bất kỳ khí tài nào không theo kịp.

"Ngày nay, cuộc chiến đã thay đổi", Volodymyr nói. Các mục tiêu có giá trị cao (xe tăng, hệ thống pháo, kho đạn, sở chỉ huy) của đối phương đã ở xa tiền tuyến hơn trước đây, khiến drone có tầm hoạt động lớn hơn trở thành điều quan trọng.

Fold là một trong nhiều công ty Ukraine đang nghiên cứu drone cáp quang cho lực lượng vũ trang của nước này. Hãng bắt đầu bằng việc chế tạo drone có tầm bay 5km, nhưng sau đó đã mở rộng lên 15 và 25 km - mức khá phổ biến hiện nay.

Volodymyr cho biết thế hệ drone cáp quang đầu tiên này phù hợp hơn vào năm 2024 khi các vị trí của kẻ thù gần hơn, đôi khi có thể nhìn thấy bằng mắt thường, ở khoảng cách vài km.

Ông nói rằng tiền tuyến hiện nay trông khác so với giai đoạn đầu của cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Vị trí các đội quân đối địch đã di chuyển ra xa nhau hơn, tạo ra khoảng trống lớn, hoặc một "vùng xám" - nơi trở thành nghĩa địa cho xe tăng, xe bọc thép và binh lính. Các thiết bị quân sự quan trọng và đắt tiền trở nên khó tiếp cận hơn.

Volodymyr nói: "Tầm bay 10 - 15 km thường không đủ để tiêu diệt các mục tiêu lớn của kẻ thù".

Ông nói thêm rằng drone cáp quang bay được xa hơn 30 km phù hợp hơn ở giai đoạn này của cuộc chiến và Fold đang nghiên cứu những loại đó, gồm cả tầm bay 40 và 50 km.

Samuel Bendett, chuyên gia về drone và là cố vấn trong chương trình nghiên cứu về Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân (một viện nghiên cứu của Mỹ), nói với Insider rằng cả Nga và Ukraine đều đang nghiên cứu các cuộn cáp quang dài 40 km. Ông lưu ý rằng "có bằng chứng ở tiền tuyến cho thấy những đòn tấn công như vậy đã diễn ra".

Thế nhưng, Fold đang nhắm đến mục tiêu xa hơn thế khi đã bắt đầu quá trình nghiên cứu và phát triển thế hệ thứ hai của drone cáp quang. Công ty có kế hoạch ra mắt drone có tầm bay từ 50 đến 100 km vài tháng tới.

Samuel Bendett cho biết "khoảng cách xa hơn chắc chắn có thể đạt được", nhưng sẽ phụ thuộc vào kỹ năng của người điều khiển drone và các yếu tố khác. Ông nói thêm rằng gần như chắc chắn rằng việc mở rộng tầm bay đầy tham vọng này sẽ đi kèm với những thách thức kỹ thuật và môi trường đáng kể.

Một trong những điểm yếu lớn nhất ở drone cáp quang là dây cáp, có thể dễ dàng bị mắc hoặc rối trên chiến trường, do hành động từ kẻ thù hoặc tai nạn. Tầm bay mở rộng sẽ đòi hỏi các cuộn cáp dài hơn nhiều so với các biến thể trước đây, có khả năng khiến drone dễ bị mắc kẹt hơn.

Dây cáp quang rất mỏng và dễ bị rối trên chiến trường - Ảnh: Getty Images

Một quan chức (đề nghị giấu tên) am hiểu những đổi mới trong cuộc chiến của Ukraine nói với Insider rằng dây cáp dài hơn làm tăng nguy cơ drone sẽ gặp nhiều chướng ngại vật hơn trên đường bay và dễ bị hư hỏng.

Những cuộn dây cáp dài hơn để đáp ứng tầm bay mở rộng cũng làm tăng trọng lượng drone, buộc nhà phát triển phải giảm kích cỡ khối thuốc nổ, khiến vũ khí kém sát thương hơn và giảm hiệu quả chiến đấu.

Quan chức này cho biết các drone bay tầm xa sẽ yêu cầu khung lớn hơn để chịu được trọng lượng tăng thêm. Điều này có thể làm tăng chi phí và khiến drone kém linh hoạt hơn trên chiến trường.

Volodymyr thừa nhận những thách thức trong việc đưa loại công nghệ này vào sử dụng, nhưng đã có những giải pháp kỹ thuật tiềm năng. Ông nói rằng tầm bay mở rộng sẽ không ảnh hưởng đến khả năng chống tác chiến điện tử của drone, vốn là ưu tiên hàng đầu với công nghệ này.

"Đây chính xác là cách chúng tôi đã làm. Đó là mục tiêu chính trong quá trình phát triển của chúng tôi", ông nhấn mạnh.

Chưa rõ liệu các công ty Ukraine khác có đang cố gắng mở rộng tầm bay của drone xa như Fold kỳ vọng hay không. Thế nhưng, việc sản xuất drone cáp quang tiếp tục là trọng tâm của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine trong bối cảnh các hệ thống bay không người lái giá rẻ tiếp tục chứng minh sự áp đảo trên chiến trường.

Volodymyr nói: "Vũ khí bộ binh truyền thống không còn phù hợp như trước đây. Bắn bằng súng trường hay súng máy thường chẳng có tác dụng gì. Đạn đơn giản là không thể bay tới kẻ thù. Drone cáp quang đóng vai trò rất quan trọng trong việc triệt tiêu các cuộc tấn công”, ám chỉ đến những đợt tấn công bằng bộ binh cơ giới và xe bọc thép của Nga nhắm vào các vị trí Ukraine.

"Drone cáp quang tiêu diệt xe bọc thép và binh lính địch ở những vị trí xa, cách Lực lượng Vũ trang Ukraine hàng chục km, nơi vũ khí bộ binh không thể với tới", ông nhấn mạnh.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/drone-cap-quang-chong-gay-nhieu-cua-nga-bay-xa-50-km-de-doa-hau-can-ukraine-241023.html