Hướng tới chuẩn 5 sao, trở thành động lực tăng trưởng mới
Thừa ủy quyền Chính phủ trình bày trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh khẳng định, dự án sân bay Gia Bình là một trong những dự án trọng điểm quốc gia, có vai trò chiến lược trong phát triển hạ tầng, kinh tế - xã hội. Theo Bộ trưởng, sân bay Gia Bình sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới của khu vực phía Bắc, đồng thời đóng góp quan trọng vào việc tái cấu trúc tổng thể mạng lưới hàng không của vùng Thủ đô.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, sân bay Gia Bình được định hướng là “cửa ngõ hàng không thông minh - xanh - bền vững”, phục vụ cả mục tiêu dân dụng và nhiệm vụ an ninh - quốc phòng trong dài hạn. Việc đầu tư sân bay không chỉ để chia sẻ áp lực với cảng hàng không quốc tế Nội Bài, vốn đang tăng trưởng nhanh về công suất, mà còn để mở rộng không gian phát triển mới cho vùng Bắc Bộ.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.
Tại tờ trình, Chính phủ nêu rõ Gia Bình đóng vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài- cảng hàng không quốc tế duy nhất hiện giữ vai trò cửa ngõ của miền Bắc. Trong bối cảnh Nội Bài có nguy cơ quá tải trong tương lai gần, việc đưa vào vận hành Gia Bình sẽ giúp phân bổ lưu lượng hành khách và hàng hóa, giảm áp lực hạ tầng và nâng chuẩn dịch vụ.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh dự án còn mang ý nghĩa đặc biệt về chính trị, đối ngoại và quốc phòng, an ninh. Một mục tiêu quan trọng trước mắt là bảo đảm đủ điều kiện cơ sở hạ tầng để phục vụ Hội nghị cấp cao APEC năm 2027 dự kiến tổ chức tại Việt Nam. Giai đoạn 2025–2027, Chính phủ sẽ ưu tiên triển khai các hạng mục thiết yếu để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về đón tiếp lãnh đạo cấp cao và chuyên cơ.
Theo định hướng khai thác, sân bay Gia Bình được xây dựng theo tiêu chuẩn 5 sao Skytrax, hướng tới nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới. Bộ trưởng đánh giá đây sẽ là “cảng hàng không thế hệ mới của châu Á”, hội tụ các công nghệ vận hành thông minh, mức độ an toàn cao, hạ tầng xanh bền vững và dịch vụ tiện nghi.
Không chỉ tập trung vào vận chuyển hành khách, Gia Bình được quy hoạch là trung tâm trung chuyển hàng hóa và logistics của miền Bắc, đồng thời hình thành cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) có quy mô tầm châu Á -Thái Bình Dương.
Theo thiết kế, đến năm 2030, sân bay có thể phục vụ 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Đến năm 2050, các con số này sẽ tăng lên 50 triệu hành khách và 2,5 triệu tấn hàng hóa.
Dự án sử dụng hơn 1.800 ha đất, bao gồm gần 125 ha đất an ninh, hơn 327 ha đất công cộng và hơn 169 ha đất dân cư. Tổng mức đầu tư dự kiến là 196.378 tỉ đồng, trong đó giai đoạn 1 khoảng 141.236 tỉ đồng và giai đoạn 2 khoảng 55.142 tỉ đồng. Toàn bộ vốn do nhà đầu tư bỏ ra, không sử dụng vốn ngân sách nhà nước.
Cần sớm làm rõ cơ chế, chính sách đặc thù
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, cơ quan thẩm tra cơ bản nhất trí với sự cần thiết triển khai dự án như trong Tờ trình số 1004/TTr-CP của Chính phủ.
Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị bổ sung dự báo nhu cầu vận tải tại sân bay Gia Bình trong từng giai đoạn, cũng như đánh giá khả năng phân bổ lưu lượng với các cảng hàng không lân cận để bảo đảm tính khả thi của mô hình “sân bay kép”, “đa trung tâm hàng không” của vùng Thủ đô. Việc phân bổ luồng hành khách, luồng hàng hóa và quản lý vùng trời cần được làm rõ để bảo đảm an toàn, hiệu quả và tính đồng bộ trong khai thác.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi.
Ủy ban cũng đề nghị, Chính phủ làm rõ căn cứ tính toán suất đầu tư Dự án, so sánh suất đầu tư với các dự án sân bay tương đương trong khu vực và điều chỉnh theo giá địa phương để lựa chọn mức chi phí phù hợp, tối ưu; nguồn vốn, khả năng thu hồi vốn và trả nợ vốn vay.
Một nội dung quan trọng khác trong thẩm tra là vấn đề cơ chế, chính sách liên quan đến di dời di tích. Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản tán thành cần có cơ chế đặc biệt để di dời các di tích lịch sử - văn hóa phục vụ dự án. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị phải quy định rõ cách xử lý hậu quả sau khi di dời, nhất là việc công nhận lại di tích, bảo đảm giữ nguyên yếu tố gốc, giá trị lịch sử - văn hóa.
Ủy ban đề nghị xây dựng phương án bảo tồn chi tiết, đánh giá tác động, có cơ chế giám sát, xác định rõ vai trò thẩm định và quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đồng thời, việc di dời cần áp dụng các giải pháp khoa học- công nghệ hiện đại nhằm tránh biến dạng di tích.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi nhấn mạnh: “Cần quy định rõ trách nhiệm, thời hạn, cơ chế báo cáo và hậu kiểm đối với UBND tỉnh Bắc Ninh trong quá trình thực hiện các thủ tục đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời di tích lịch sử - văn hóa, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát của Quốc hội, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, bảo đảm tính minh bạch trong thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt. Ngoài ra, đề nghị Chính phủ sớm báo cáo Quốc hội về việc ban hành và triển khai về cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng Cảng HKQT Gia Bình tại Kỳ họp thứ 10 theo quy định”.
Ánh Phương/VOV.VN