Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư ban hành quy định về tiêu chuẩn, quy trình chuyển thể và tổ chức thẩm định sách giáo khoa điện tử biên soạn theo Chương trình Giáo dục phổ thông.
Cụ thể, quy định gồm 5 chương và 17 điều, nhằm hướng dẫn quá trình chuyển thể từ sách giáo khoa bản giấy qua bản điện tử. Quy định này áp dụng với các cá nhân, tổ chức biên soạn sách giáo khoa điện tử, các Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa điện tử và tổ chức, cá nhân liên quan.
Tiêu chuẩn sách giáo khoa điện tử
Theo dự thảo, việc chuyển thể sách giáo khoa sang phiên bản điện tử phải tuân thủ đầy đủ tiêu chuẩn về nội dung, sư phạm, thẩm mỹ, kỹ thuật và bảo đảm giữ nguyên tinh thần của bản sách đã được phê duyệt. Các phiên bản điện tử phải thể hiện đúng, đủ cấu trúc và nội dung của bản sách gốc, đồng thời đáp ứng các yêu cầu về tính tương tác, khả năng truy cập và trải nghiệm học tập trên môi trường số.
Dự thảo Thông tư nêu rõ giao diện sách giáo khoa điện tử phải được tối ưu hóa cho nhiều loại thiết bị, đồng thời bảo đảm yếu tố an toàn đối với sức khỏe và thị giác của học sinh. Các yêu cầu về phông chữ, cỡ chữ, màu sắc, hiệu ứng hình ảnh và âm thanh phải phù hợp với từng cấp học, giúp học sinh tiếp cận nội dung thuận tiện và không gây quá tải thị giác.
Về định dạng, sách giáo khoa điện tử phải tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia dành cho xuất bản phẩm điện tử. Dự thảo yêu cầu định dạng phù hợp với các chuẩn mở quốc tế được sử dụng cho xuất bản phẩm giáo dục hoặc các định dạng phổ biến hiện nay, bảo đảm khả năng tương thích đa nền tảng theo quy định tại khoản 2 Điều 6. Ngoài ra, sách điện tử phải hỗ trợ truy cập cho người khuyết tật, tạo điều kiện tiếp cận công bằng trong học tập.
Dự thảo cũng quy định rõ việc không được chèn quảng cáo, nội dung kinh doanh, gợi ý mua sắm hay bất kỳ hình thức giới thiệu bên ngoài nào vào sách giáo khoa điện tử, nhằm giữ nguyên tính giáo dục, minh bạch và thuần túy học thuật của tài liệu.
Quy trình tổ chức thẩm định
Dự thảo cũng quy định cụ thể quy trình tổ chức thẩm định sách giáo khoa điện tử, bao gồm việc thành lập Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa điện tử, tiêu chí đánh giá và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan.
Hội đồng bao gồm các nhà khoa học, nhà quản lý giáo dục, chuyên gia về công nghệ, giáo viên có kinh nghiệm, uy tín về giáo dục và am hiểu về công nghệ thông tin. Đặc biệt, có ít nhất 1/3 tổng số thành viên là giáo viên đang giảng dạy môn học, hoạt động giáo dục ở cấp học tương ứng.
Hồ sơ thẩm định phải kèm theo bản mô tả chi tiết sản phẩm, tài liệu giải trình và các điều kiện kỹ thuật để bảo đảm việc thẩm định được tiến hành thống nhất. Việc thẩm định sách giáo khoa điện tử được thực hiện theo đúng quy định hiện hành về biên soạn và thẩm định sách giáo khoa, đồng thời có bổ sung các tiêu chí đặc thù cho loại hình điện tử.
Sẽ đánh giá trải nghiệm trên các nhóm đối tượng
Theo dự thảo, đơn vị chuyển thể phối hợp với các cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức thực nghiệm kỹ thuật và đánh giá trải nghiệm người dùng trên các nhóm đối tượng học sinh và giáo viên đại diện. Báo cáo thực nghiệm phải cung cấp các chỉ số về độ trễ, lỗi kỹ thuật, mức độ thuận tiện trong thao tác và hiệu quả sử dụng. Số tiết thực nghiệm tối thiểu bằng 10% tổng số tiết quy định trong chương trình giáo dục phổ thông của từng môn học và hoạt động giáo dục.
Sẽ đánh giá trải nghiệm người dùng trên các nhóm đối tượng học sinh và giáo viên đại diện.
Đơn vị chuyển thể chịu trách nhiệm chỉnh sửa, biên tập và hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa điện tử trước khi đề nghị đơn vị thẩm định tiến hành thẩm định bản mẫu. Dự thảo cũng nêu rõ sách giáo khoa điện tử được chỉnh sửa, cập nhật đồng bộ khi bản in có chỉnh sửa, cập nhật. Quy trình chỉnh sửa, cập nhật sách giáo khoa điện tử thực hiện tương tự quy trình chuyển thể, trừ việc tổ chức thực nghiệm, trừ khi Bộ trưởng Bộ GDĐT yêu cầu thực nghiệm sách giáo khoa điện tử chỉnh sửa, cập nhật.
Bộ GDĐT cho biết thời gian lấy ý kiến được công bố công khai trên cổng thông tin của Bộ. Các trường học, nhà xuất bản, chuyên gia, giáo viên và những người quan tâm có thể gửi ý kiến đóng góp để hoàn thiện quy định, hướng tới việc sử dụng sách giáo khoa điện tử một cách hiệu quả, chuẩn hóa và phù hợp với yêu cầu đổi mới dạy học trong giai đoạn hiện nay.
Hoàng Nhung