EU loay hoay tìm giải pháp không hoàn hảo để tài trợ cho Ukraine

3 giờ trướcBài gốc

Đề xuất tài trợ mới của EC nhằm giải cứu tài chính Ukraine gây chia rẽ sâu sắc trong EU khi Bỉ lo ngại rủi ro pháp lý, đẩy khối vào thế tiến thoái lưỡng nan chưa từng có. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Financial Times ngày 8/12, Ủy ban châu Âu (EC) cuối cùng đã trình bày một đề xuất chính thức về "khoản vay bồi thường" đã bị trì hoãn từ lâu dành cho Ukraine, gắn liền với khoản dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga bị phong tỏa tại EU. Đề xuất này, được Chủ tịch EC Ursula von der Leyen hứa hẹn và được Thủ tướng Đức Friedrich Merz thúc đẩy, nhằm giải quyết tính cấp thiết về tài chính của Kiev khi tiền của nước này có thể cạn kiệt sớm nhất là vào tháng 3 hoặc tháng 4/2026 nếu không có viện trợ.

Tuy nhiên, thay vì một giải pháp rõ ràng, kết quả là một mớ bòng bong pháp lý phức tạp, cố gắng đạt được hai mục tiêu căng thẳng: chuyển tiền cho Ukraine mà không ai phải trực tiếp bỏ tiền túi ra, và đạt được sự đồng thuận trong một vấn đề mà hiện tại đang thiếu sự nhất trí tuyệt đối, đặc biệt là từ Bỉ.

Đề xuất của EC, trải rộng trên 11 tài liệu pháp lý, về mặt khái niệm bao gồm ba phần cơ bản: EU cho Ukraine vay tiền, và khoản vay này chỉ phải trả lại khi Nga đồng ý "bồi thường"; EU huy động số tiền này bằng cách buộc các tổ chức tài chính nắm giữ dự trữ của Nga phải cho EU vay với lãi suất thấp số tiền mặt mà họ đã tích lũy được do các lệnh trừng phạt; Luật EU được thay đổi để loại bỏ mọi rủi ro rằng các lệnh trừng phạt có thể được dỡ bỏ hoặc Nga có thể đòi lại tiền của mình.

Financial Times lưu ý, kế hoạch phức tạp này là một nỗ lực nhằm thoát khỏi tình trạng bế tắc chính trị, trong đó các quốc gia thành viên EU muốn tránh việc phải bỏ tiền ra cứu vãn Ukraine. Tổng số dự trữ của Nga bị phong tỏa ở phương Tây có thể lên tới 300 tỷ euro, trong đó khoảng 210 tỷ euro nằm ở EU.

Tuy nhiên, kế hoạch này chứa đựng những thiếu sót rõ ràng. Thứ nhất, người nộp thuế EU luôn phải chịu trách nhiệm. Số tiền huy động từ các ngân hàng (chủ yếu là Euroclear có trụ sở tại Bỉ) sẽ được chính EU nợ lại họ, với một số bảo lãnh từ các nguồn vốn hoặc ngân sách nhiều năm tiếp theo của EU. Thứ hai, và quan trọng hơn, đề xuất này không thực sự buộc Nga phải trả "tiền bồi thường", bất chấp tên gọi của nó.

Rào cản lớn nhất

Tờ Economist lưu ý, phần lớn tài sản bị phong tỏa của Nga, trị giá khoảng 185 tỷ euro, hiện được lưu giữ tại kho lưu ký chứng khoán Euroclear ở Bỉ. Quốc gia này đã hoàn toàn phản đối đề xuất và sự phản đối của họ chỉ gia tăng trong những tuần gần đây.

Mối quan tâm chính của Thủ tướng Bart De Wever là Bỉ có thể rơi vào tình thế khó khăn nếu Nga quyết định đòi lại số tài sản này sau khi lệnh trừng phạt được dỡ bỏ. Ông lo ngại rằng một số quốc gia thành viên EU, chẳng hạn như Hungary, có thể phủ quyết việc gia hạn lệnh trừng phạt mà không có "khoản bồi thường" từ Nga, khiến Moskva có thể yêu cầu hoàn trả số tiền này.

Mặc dù EU tuyên bố kế hoạch này sẽ tránh được vấn đề đó bằng cách để toàn bộ khối gánh chịu rủi ro, Thủ tướng Bỉ vẫn chưa bị thuyết phục. Ông De Wever đã nêu ra sự tồn tại của các cơ chế khác để tài trợ cho Ukraine, cụ thể là nguồn tài chính được hỗ trợ bởi bảng cân đối kế toán của EU.

Có một điểm đáng ngờ khác là lập luận của EC rằng khả năng cung cấp thêm tài chính cho Ukraine của EU và các quốc gia thành viên hiện đang "hạn chế". Trên thực tế, "khoản vay bồi thường," nếu được thông qua, sẽ chỉ chiếm chưa đến 1% GDP hàng năm của EU về mặt tài chính bổ sung. Nếu khoản vay này được tài trợ thông qua vay nợ thông thường, nó chỉ làm tăng tỷ lệ nợ công trên GDP của khối từ mức 82% hiện tại lên 83%, theo Financial Times.

Valerie Urben, Giám đốc điều hành của kho lưu trữ Euroclear, bày tỏ lo ngại rằng những rủi ro tài chính liên quan đến việc gắn tài sản bị đóng băng với một khoản vay bồi thường là quá lớn, có thể "ảnh hưởng đến sức hấp dẫn của thị trường châu Âu" và thị trường tài chính toàn cầu.

Việc quyết định sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để cho Ukraine vay đã trở thành một phép thử quan trọng đối với quyết tâm của châu Âu. Một số chính phủ Bắc Âu, nơi cung cấp lượng viện trợ lớn một cách không cân xứng, ngày càng khó chịu vì gánh nặng không được chia sẻ giữa tất cả các nước.

Đề xuất này dự kiến sẽ được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh vào ngày 18/12 tới. Nếu ý tưởng của EU không được ủng hộ, các chính phủ đang thảo luận về khả năng phát hành nợ chung của EU để cung cấp cho Ukraine một khoản vay bắc cầu. Cho đến lúc đó, các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ phải đau đầu tìm cách thuyết phục Bỉ đồng ý.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/eu-loay-hoay-tim-giai-phap-khong-hoan-hao-de-tai-tro-cho-ukraine-20251209165711632.htm