Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục về truyền thống cho học sinh THCS

2 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh đô thị phát triển nhanh, nhiều tác động đa chiều, việc phát huy hiệu quả giáo dục truyền thống trở thành nền tảng quan trọng để nuôi dưỡng lý tưởng sống cao đẹp, khơi dậy tinh thần sẻ chia, kỷ luật, tôn trọng pháp luật và xây dựng môi trường học đường văn minh, giàu bản sắc.

Công tác giáo dục truyền thống cho học sinh thông qua hình thức kể chuyện “Tái hiện lịch sử”. Ảnh: Tác giả cung cấp

Giáo dục truyền thống không phải nhiệm vụ riêng của thầy cô dạy các môn học xã hội

Trong những năm qua, công tác giáo dục truyền thống trong xây dựng nếp sống văn minh đô thị và lý tưởng sống cho học sinh trường trung học cơ sở đã được nhiều nhà trường chú trọng.

Với sự tâm huyết của đội ngũ giáo viên, điều kiện về cơ sở vật chất, các nhà trường đã tạo ra môi trường học tập lý tưởng, nơi các em không chỉ được trang bị kiến thức mà còn được rèn luyện đạo đức, kỹ năng sống, góp phần xây dựng một thế hệ trẻ Việt Nam văn minh, tiến bộ.

Tuy nhiên, công tác giáo dục truyền thống của một số nhà trường có lúc, có nơi chưa thực sự sâu sắc, chưa tương xứng với lịch sử vẻ vang của đất nước, thành phố, địa phương. Đôi khi vẫn còn mang tính hình thức, một số giáo viên chưa quan tâm đúng mức đến công tác này.

Bên cạnh đó, hình thức nhiều khi còn đơn điệu, chưa thực sự thu hút học sinh. Thay vì học sinh là trung tâm hoạt động dưới sự hướng dẫn của thầy cô thì các em lại bị thụ động vì thầy cô làm hết hoặc “khoán trắng” cho các em.

Vẫn còn quan niệm cho rằng giáo dục truyền thống là nhiệm vụ riêng của các thầy cô dạy các môn học xã hội, là của Đoàn - Đội … Những quan điểm này ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả công tác giáo dục truyền thống cho học sinh trong nhà trường. Trong khi lứa tuổi học sinh trung học cơ sở lại là lứa tuổi thay đổi về tâm sinh lí, thích thể hiện, ham học đòi, chưa nhận thức đầy đủ nên dễ bị lôi kéo,… hành động thiếu đúng đắn.

Chính vì vậy, rất cần “Phát huy hiệu quả công tác giáo dục truyền thống trong xây dựng nếp sống văn minh đô thị, lý tưởng sống cao đẹp cho học sinh trong các trường trung học cơ sở hiện nay”.

Giáo dục truyền thống cho học sinh tại các khu di tích lịch sử, địa chỉ đỏ, di sản văn hóa. Ảnh: Tác giả cung cấp

Cần lồng ghép linh hoạt công tác giáo dục truyền thống với các hoạt động chung của nhà trường

Với kinh nghiệm quản lý tại trường trung học cơ sở, người viết đề xuất 2 giải pháp để nâng cao chất lượng công tác giáo dục truyền thống cho học sinh.

Thứ nhất, nâng cao nhận thức, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo về công tác giáo dục truyền thống trong xây dựng nếp sống văn minh đô thị, lý tưởng sống cao đẹp cho học sinh.

Tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao, bồi dưỡng về vai trò, vị trí của công tác giáo dục truyền thống cho giáo viên và học sinh. Tổ chức nghiên cứu các văn bản hướng dẫn của ngành về công tác giáo dục truyền thống. Tạo điều kiện cho giáo viên tham dự các chuyên đề về giáo dục lịch sử, truyền thống địa phương. Đảm bảo 100% hiểu được đặc thù và nội dung cơ bản của hoạt động giáo dục truyền thống và cùng tham gia thực hiện.

Tăng cường công tác bồi dưỡng nghiệp vụ, tổ chức tập huấn lý luận, trang bị kiến thức cho giáo viên về công tác giáo dục truyền thống, nắm bắt chính xác và toàn diện các chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức từng hoạt động giáo dục trong nhà trường. Xác định công tác giáo dục truyền thống là mảng nội dung giáo dục lớn thứ hai song hành cùng chuyên môn trong nhà trường.

Phối hợp với các ban, ngành đoàn thể, hội cha mẹ học sinh, các đơn vị chuyên môn để làm tốt công tác giáo dục truyền thống, xây dựng nếp sống văn minh đô thị cho học sinh.

Thứ hai, lồng ghép linh hoạt công tác giáo dục truyền thống với các hoạt động chung của nhà trường.

Tổ chức dạy lồng ghép nội dung giáo dục truyền thống vào các môn học Ngữ văn, Giáo dục công dân, Lịch sử và Địa lý (nay là môn Khoa học xã hội), Âm nhạc, Mĩ thuật (nay là môn Nghệ thuật), Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, Thể dục (Giáo dục thể chất), Tin học, ….

Tổ chức giáo dục truyền thống trong các hoạt động học tập trải nghiệm tại các di tích lịch sử địa phương, các đơn vị kết nghĩa, các trung tâm giáo dục (giáo dục nhân phẩm, trung tâm cai nghiện…).

Tổ chức trong các buổi sinh hoạt dưới cờ, các chuyên đề hoạt động Đội,…

Tổ chức trong các sự kiện lớn của đất nước, thành phố (như Đại hội Đảng các cấp, năm học có nhiều ngày lễ trọng đại của dân tộc, đất nước và thành phố....).

Tổ chức Hội diễn văn nghệ “Tôi yêu Tổ Quốc tôi”, Hội thi Tìm kiếm tài năng, Hội thi “Sách và khát vọng tuổi trẻ”, Hội trại “Bác Hồ của chúng em”, Hội trại “Mừng Đảng - Mừng Xuân”, Hội thao “Tiến bước lên Đoàn”, Hội quân “Hành quân theo bước chân Người anh hùng”... Tham gia các cuộc thi viết (Thi chính luận, Thi tìm hiểu lịch sử Đảng bộ phường, lịch sử Đảng bộ thành phố, thi tìm hiểu truyền thống của Đoàn, Hội, Đội), các cuộc thi chủ đề về tình yêu quê hương, đất nước.

Đặc biệt, cần chú trọng các hình thức đổi mới, vĩ mô, sáng tạo như: Tổ chức xếp hình bản đồ đất nước, hình Quốc kỳ, Đảng kỳ, các số ý nghĩa (3-2; 19-5; 26-3; 15-5; …) trong các dịp Khai mạc Hội khỏe Phù Đổng, Ngày hội: Tiến bước lên Đoàn.

Tổ chức kết nạp Đoàn viên mới tại phòng truyền thống của phường, Bảo tàng thành phố, các khu di tích lịch sử,… Đây không chỉ là một cách để kết nạp đội viên và đoàn viên mà còn là cơ hội để giáo dục học sinh về truyền thống lịch sử, lòng yêu nước, và sự gắn kết với các giá trị văn hóa - chính trị của địa phương.

Tổ chức cho học sinh có cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc, trao đổi với lãnh đạo các cấp, xem phim về hành trình “80 năm xây dựng và phát triển của đất nước”, xem video về “Thành phố Hải Phòng - Những đổi thay về thành phố đô thị cấp Quốc gia”,… xem các bộ phim cách mạng tái hiện lịch sử như phim Mưa đỏ,…

Mô hình này có thể phổ biến rộng rãi không phân biệt vùng miền, khu vực hay quy mô từng trường học, đặc biệt là các trường trung học cơ sở. Các hình thức giáo dục trực quan như "xếp hình người" diện rộng, tham quan phòng truyền thống, gặp gỡ lãnh đạo địa phương và các cuộc thi tìm hiểu lịch sử, văn hóa đều mang tính sáng tạo cao, dễ dàng được nhân rộng và tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng giáo dục.

Việc áp dụng mô hình này không chỉ giúp học sinh phát triển toàn diện về nhận thức, đạo đức, và kỹ năng sống, mà còn góp phần lan tỏa các giá trị truyền thống tốt đẹp trong xã hội.

Nếu thực hiện tốt những giải pháp này, sẽ phát huy được rất nhiều lợi ích.

Theo đó, việc phát huy hiệu quả công tác giáo dục truyền thống trong xây dựng nếp sống văn minh đô thị và lý tưởng sống cao đẹp cho học sinh trường trung học cơ sở giúp hạn chế thời gian nhàn rỗi của học sinh, thu hút, hấp dẫn học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động mang ý nghĩa giáo dục cao giúp các em rèn luyện, tạo một sân chơi lành mạnh, tránh xa những tệ nạn xã hội, các trò chơi bạo lực, điện tử, các thiết bị công nghệ thông tin quá mức… hạn chế được tối đa chi phí cho các gia đình.

Việc tổ chức các hoạt động quy mô lớn không chỉ khơi dậy niềm tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm công dân, mà còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, xây dựng hình ảnh tích cực cho nhà trường trong cộng đồng. Đồng thời, giải pháp giúp học sinh tiếp cận với các giá trị truyền thống một cách sống động, khơi dậy tính năng động, tự chủ, và tạo động lực học tập tích cực. Điều này góp phần quan trọng trong việc đẩy lùi các tệ nạn xã hội và giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh, tạo nên một thế hệ trẻ có lý tưởng sống cao đẹp và nếp sống văn minh đô thị.

Xây dựng niềm tự hào dân tộc, ý thức trách nhiệm công dân cho học sinh, phát huy hiệu ứng số đông (hàng nghìn học sinh được tham gia một lúc) tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ đối với công chúng bên ngoài và thành viên trong nội bộ nhà trường. Tạo ra những cảm nhận tốt về nhà trường, xây dựng mối thiện cảm đối với công chúng và niềm tin vào thương hiệu của nhà trường.

Giúp học sinh tiếp cận được với thời đại số, kích thích tính năng động, độc lập, tự chủ ở các em.... Tạo hưng phấn cho các em học tập có hiệu quả, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, góp phần giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh.

Với mong muốn thiết thực là giúp học sinh không chỉ nắm chắc kiến thức lịch sử, mà còn hiểu sâu sắc về những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc, người viết tin rằng, việc bồi đắp tình yêu quê hương đất nước và lòng tự hào dân tộc là nền tảng vững chắc để các em trở thành những công dân có ích, góp phần xây dựng một Việt Nam ngày càng giàu mạnh và văn minh.

Giáo dục học sinh thông qua hình thức tái hiện các cuộc thi văn hóa truyền thống (cuộc thi Trạng nguyên tuổi 13 tại Văn Miếu Quốc Tử Giám). Ảnh: Tác giả cung cấp

Trần Thị Cẩm Nhung - Phó bí thư chi bộ, Phó hiệu trưởng Trường THCS Lạc Viên, thành phố Hải Phòng.

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/giai-phap-nang-cao-chat-luong-giao-duc-ve-truyen-thong-cho-hoc-sinh-thcs-post256342.gd