Giảng viên quản lý hàng không nói về việc xử lý lỗi của Airbus 320

một giờ trướcBài gốc

Sự cố xuất phát khi máy bay bất ngờ chúi mũi dù phi công không tác động, buộc Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) ban hành cảnh báo đặc biệt. Trong khi Airbus cho biết nguyên nhân có thể liên quan đến bức xạ Mặt Trời tác động vào dữ liệu điều khiển bay, giới chuyên gia đánh giá mức độ nghiêm trọng và đưa ra dự báo về những ngày hỗn loạn trước mắt của ngành hàng không toàn cầu.

Chuyên gia John Gradek cảnh báo quy mô và mức độ rủi ro

Phản ứng đầu tiên và mạnh mẽ nhất đến từ John Gradek, giảng viên quản lý hàng không tại Đại học McGill (Montreal), người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghiên cứu vận hành đội bay và an toàn hàng không. Trả lời CBC News, Gradek mô tả quy mô của đợt triệu hồi này là chưa từng có tiền lệ.

Ông nhấn mạnh rằng việc hơn 6.000 máy bay, vốn là xương sống của mạng lưới bay ngắn và trung bình trên toàn thế giới phải cập nhật phần mềm khẩn cấp sẽ tạo áp lực lớn lên mọi hãng hàng không, bất kể quy mô. Theo Gradek, vấn đề nghiêm trọng không chỉ nằm ở số lượng mà còn ở đặc thù khai thác của A320: “Một số máy bay đang bay đến những địa điểm không phải là căn cứ kỹ thuật hay nơi có đầy đủ đội ngũ bảo trì, vì vậy việc tiếp cận để cài đặt bản vá có thể mất thời gian”.

Ông John Gradek, giảng viên quản lý hàng không tại Đại học McGill (Montreal)

Dù vậy, ông dự báo rằng ngành hàng không sẽ không chấp nhận để các máy bay bị nằm đất quá vài ngày, bởi bất kỳ gián đoạn kéo dài nào cũng sẽ làm đứt gãy lịch bay dày đặc hiện nay. Gradek nói: “Tôi nghĩ rằng các hãng sẽ cố gắng hoàn tất việc sửa chữa trong thời gian ngắn nhất có thể”.

Nhận định của Gradek là tiếng nói đáng chú ý trong các phân tích ban đầu, bởi ông không chỉ nói về vấn đề kỹ thuật mà còn nhấn mạnh hệ quả vận hành: một đợt cập nhật phần mềm tưởng như đơn giản có thể trở thành bài kiểm tra năng lực phản ứng của toàn bộ hệ thống hàng không dân dụng.

Nguyên nhân, phản ứng của các hãng và dự báo gián đoạn toàn cầu

Những thông tin ban đầu cho thấy sự cố được kích hoạt bởi một hiện tượng mà EASA mô tả là “uncommanded and limited pitch down event” – một tình huống nguy hiểm khi máy bay bất ngờ chúi mũi dù phi công không thực hiện thao tác tương ứng. Sự cố này có mối liên hệ đáng ngại với vụ việc ngày 30.10, khi một chuyến bay JetBlue từ Cancun tới Newark bất ngờ lao xuống do lỗi máy tính, khiến hành khách hoảng loạn và nhiều người bị thương.

Airbus cho biết trong thông cáo rằng bức xạ Mặt Trời mạnh có thể làm nhiễu dữ liệu quan trọng của hệ thống điều khiển bay trên một phần đội bay A320. Đây là một khoảnh khắc hiếm hoi ngành hàng không thừa nhận yếu tố môi trường vũ trụ có khả năng tác động trực tiếp đến phần mềm điều khiển, điều lâu nay chỉ được đề cập trong bối cảnh vận hành vệ tinh hoặc tàu vũ trụ.

Trong khi giới kỹ thuật đang cố gắng đánh giá sâu hơn, các hãng hàng không buộc phải phản ứng ngay lập tức. American Airlines, hãng khai thác A320 lớn nhất thế giới, cho biết khoảng 340/480 máy bay A320 của họ bị ảnh hưởng.

Theo Reuters được CBC trích dẫn, hãng dự định hoàn tất cập nhật trong vòng 24 giờ, với mỗi máy bay cần khoảng hai giờ để cài đặt phần mềm. Họ dự báo sẽ có “một số chậm trễ” nhưng hy vọng mức độ ảnh hưởng không quá nghiêm trọng.

Delta Airlines cũng xác nhận một phần nhỏ đội bay A320 bị ảnh hưởng và cho biết việc cập nhật sẽ hoàn tất vào sáng hôm sau. Dù vậy, hãng khẳng định không hủy chuyến và nhấn mạnh: “An toàn luôn đặt lên hàng đầu, và chúng tôi kỳ vọng ảnh hưởng đến hoạt động sẽ rất hạn chế”.

Tại Canada, Air Canada trấn an hành khách khi thông báo rằng “rất ít máy bay của chúng tôi sử dụng phiên bản phần mềm này” và khẳng định hoạt động gần như không bị tác động. Các hãng như WestJet hay Porter không khai thác A320 nên sẽ chỉ bị ảnh hưởng gián tiếp qua các chuyến bay nối chuyến quốc tế.

Trong khi đó, các hãng châu Âu như Lufthansa và EasyJet xác nhận sẵn sàng đưa những máy bay bị ảnh hưởng ra khỏi khai thác trong thời gian ngắn để thực hiện cập nhật.

Theo phân tích của CBC, tổng số máy bay bị ảnh hưởng lên tới 6.000 chiếc, chiếm hơn một nửa trong tổng số khoảng 11.300 A320 đang hoạt động trên toàn cầu. Đây được xem là một trong những đợt triệu hồi lớn nhất trong lịch sử 55 năm của Airbus.

Giới chuyên gia nhận định rằng nếu chỉ cần hai giờ cho mỗi bản cập nhật như tuyên bố của American Airlines, hệ thống vận hành toàn cầu có thể hấp thụ cú sốc này trong vòng vài ngày. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất như Gradek đã chỉ ra, nằm ở việc nhiều máy bay đang bay xa khỏi căn cứ bảo trì, buộc các hãng phải điều phối kỹ thuật khẩn cấp đến hàng trăm sân bay khác nhau, từ đó tạo ra nguy cơ chậm chuyến hàng loạt trong ngắn hạn.

Trong bối cảnh hệ thống hàng không vẫn đang căng mình sau đại dịch và đối mặt tình trạng thiếu nhân lực kỹ thuật ở nhiều khu vực, đợt cập nhật đột xuất cho hàng nghìn máy bay A320 sẽ là bài kiểm tra khả năng linh hoạt của các hãng bay. Nếu xử lý tốt, ngành hàng không có thể vượt qua sự cố chỉ trong vòng vài ngày. Nhưng nếu trục trặc phát sinh, nguy cơ gián đoạn dây chuyền, đặc biệt tại Mỹ và châu Âu là hoàn toàn có thể.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/giang-vien-quan-ly-hang-khong-noi-ve-viec-xu-ly-loi-cua-airbus-320-241680.html