Hạ tầng cảng tàu khách quốc tế – 'khoảng trống' cần lấp đầy của du lịch TPHCM

7 giờ trướcBài gốc

"Khoảng trống" hạ tầng trong đón khách tàu biển

Từ đầu tháng 10, một số bến thuộc cụm cảng Cái Mép - Thị Vải phải tạm ngưng tiếp nhận tàu khách quốc tế để hoàn tất quy trình bổ sung công năng khai thác, do trong quy hoạch, khu bến này chỉ được xác định phục vụ hàng hóa tổng hợp, container, hàng rời và hàng lỏng/khí, chưa có chức năng dành cho tàu khách.

Đến hiện tại, TPHCM chưa có cảng dành cho tàu du lịch quốc tế dù số lượng khách từ loại hình này ngày càng tăng. Ảnh: DNCC

Việc tạm dừng này khiến nhiều hãng du lịch và tập đoàn tàu biển lớn như Royal Caribbean lo ngại nguy cơ hủy chuyến hàng loạt, ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn lượt khách quốc tế cũng như nguồn thu.

Trước tình hình đó, ngày 16-10, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam đã kiến nghị Bộ Xây dựng cho phép gia hạn thời gian thí điểm đón tàu khách tại khu vực Cái Mép – Thị Vải, thay vì chấm dứt hoàn toàn.

Theo Cục, trong giai đoạn thí điểm vừa qua, các chuyến tàu cập và rời cảng đều diễn ra an toàn, đúng quy định, góp phần mở ra cơ hội thu hút đầu tư hạ tầng du lịch quốc tế, đồng thời tạo cơ sở thực tiễn cho việc bổ sung công năng chính thức của cảng trong tương lai.

Trên cơ sở đó, ngày 17-10, Bộ Xây dựng đã chính thức chấp thuận cho khu vực Cái Mép - Thị Vải tiếp tục đón tàu khách quốc tế đến hết ngày 30-6-2026, nhằm tận dụng kết cấu hạ tầng hiện có và đáp ứng nhu cầu của du lịch tàu biển.

Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh hoạt động du lịch tàu biển đang phục hồi mạnh, song TPHCM vẫn chưa có một cảng chuyên dụng đủ quy mô và tiêu chuẩn để đón các tàu khách quốc tế lớn, điều càng cho thấy nhu cầu cấp thiết về một chiến lược hạ tầng du lịch biển dài hạn cho thành phố.

Theo Sở Du lịch TPHCM, lượng tàu khách quốc tế cập cảng Cái Mép - Thị Vải những năm gần đây tăng ổn định. Năm 2024, khu vực này đón 65 chuyến với hơn 287.000 lượt khách.

Năm 2025 dự kiến có 48 chuyến, tương đương 180.000 lượt, chủ yếu là các tàu du lịch cao cấp hành trình dài ngày. Đến cuối năm 2026, đã có khoảng 118 chuyến đăng ký cập cảng, mang theo hơn 260.000 khách quốc tế.

Số liệu của Cục Thống kê cho hay, năm 2024, Việt Nam đón hơn 248.000 khách tàu biển; riêng 9 tháng vừa qua đạt gần 191.000 lượt, tăng 15% so với cùng kỳ. Các chuyên gia du lịch cũng nhận định, nhóm khách tàu biển quốc tế thường có mức chi tiêu cao, đóng góp đáng kể cho doanh thu du lịch địa phương.

Dù vậy, khoảng trống hạ tầng vẫn là vấn đề nan giải nhất hiện nay. Là cửa ngõ biển của TPHCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Cái Mép - Thị Vải hiện vẫn chỉ đóng vai trò “giải pháp tạm thời” cho một nhu cầu mang tính chiến lược lâu dài: hình thành cảng khách quốc tế hiện đại, quy mô khu vực, xứng đáng với vị thế của thành phố đầu tàu kinh tế cả nước.

Đâu là hướng đi cho cảng tàu khách quốc tế của TPHCM?

Theo T.S Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam, việc mở rộng địa giới hành chính của TPHCM ra khu vực ven biển mở ra cơ hội lớn để hình thành các cụm cảng và khu nghỉ dưỡng đồng bộ, thay vì phát triển rời rạc như hiện nay.

Tuy nhiên, ông cho rằng thành phố vẫn đang thiếu một cảng quốc tế có cơ sở vật chất hiện đại, đủ khả năng đón tàu lớn và phục vụ du khách một cách thuận tiện.

Phối cảnh dự án cảng tàu khách quốc tế Nhà Rồng - Khánh Hội được đề xuất hồi tháng 9-2024. Ảnh: Công ty Cảng Sài Gòn

Về vị trí, ông đánh giá khu vực Khánh Hội vẫn là lựa chọn lý tưởng để phát triển cảng khách du lịch, tương tự mô hình Marina Bay Cruise Center của Singapore - nằm gần trung tâm thương mại, thuận tiện kết nối với hệ thống khách sạn, nhà hàng, khu di tích lịch sử.

Nếu được quy hoạch hợp lý, cảng Khánh Hội có thể trở thành khu phức hợp đa chức năng, vừa là điểm đón khách, vừa là trung tâm thương mại - dịch vụ - du lịch mới của thành phố.

Trong khi đó, các khu vực xa trung tâm như Cần Giờ, Nhà Bè hay Bà Rịa nên được định hướng cho cảng công nghiệp, do đặc thù vận hành, tiếng ồn và lưu lượng hàng hóa lớn không phù hợp với hình ảnh du lịch.

T.S Justin Matthew Pang cũng cho rằng mô hình đối tác công - tư (PPP) là hướng đi khả thi để huy động nguồn lực cho dự án cảng khách quốc tế. Tuy nhiên, cần bảo đảm mục tiêu của Nhà nước và nhà đầu tư được thống nhất, không chỉ về hiệu quả kinh tế mà cả tầm nhìn dài hạn, bởi những dự án quy mô lớn như cảng du lịch thường cần nhiều năm mới phát huy giá trị.

Việt Nam có thể học hỏi từ các mô hình từ Đà Nẵng, cảng gần trung tâm du lịch và liên tục được nâng cấp, hoặc Singapore, nơi cảng du lịch được tích hợp trung tâm mua sắm, ẩm thực và giải trí, tạo nên điểm đến “tất cả trong một” với tiêu chuẩn vận hành cao.

Ngoài hạ tầng, chuyên gia RMIT nhấn mạnh yếu tố nguồn nhân lực. Trong đó, đội ngũ phục vụ cảng và tàu biển cần được đào tạo bài bản về kỹ năng ngoại ngữ, nghiệp vụ và văn hóa ứng xử quốc tế. Đây là yếu tố giúp nâng tầm trải nghiệm du khách và giữ chân thị trường khách cao cấp.

“Trong vòng 10 năm tới, du lịch tàu biển sẽ trở thành ngành kinh doanh phát triển mạnh tại Việt Nam”, vị chuyên gia này cho hay.

Khi tầng lớp trung lưu và nhóm khách lớn tuổi ngày càng tăng, nhu cầu du lịch đường biển sẽ bùng nổ. Nếu có cảng quốc tế đúng nghĩa, TPHCM hoàn toàn có thể trở thành điểm trung chuyển quan trọng trong bản đồ du lịch tàu biển khu vực.

Một cảng khách hiện đại, nếu được đầu tư bài bản, không chỉ mang lại cú hích cho du lịch, dịch vụ và logistics, mà còn giúp TPHCM hiện thực hóa chiến lược phát triển kinh tế biển bền vững, điều mà thành phố đã theo đuổi từ nhiều năm qua.

Gia Nghi

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/ha-tang-cang-tau-khach-quoc-te-khoang-trong-can-lap-day-cua-du-lich-tphcm/