Từ chương trình mục tiêu đến chuyển biến thực tế
Trong giai đoạn 2021 - 2025, việc triển khai các Chương trình Mục tiêu quốc gia (CTMTQG) tại TP. Hải Phòng và tỉnh Hải Dương (cũ) đã tạo nên những chuyển biến rõ nét trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt ở khu vực nông thôn.
Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp lãnh đạo, cùng sự vào cuộc đồng bộ của các sở, ngành và sự hưởng ứng mạnh mẽ của người dân, các chương trình xóa nhà tạm, xây dựng nông thôn mới (NTM) và giảm nghèo bền vững đã trở thành những điểm sáng trong bức tranh phát triển vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Tính đến giữa năm 2025, TP. Hải Phòng đã huy động hơn 50.801 tỷ đồng cho chương trình xây dựng NTM; trong đó ngân sách địa phương chiếm gần 30%, vốn tín dụng gần 30%, còn lại là vốn lồng ghép và đóng góp tự nguyện của người dân.
Hệ thống cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng bộ, từ đường giao thông, điện chiếu sáng, trường học, trạm y tế đến các công trình văn hóa - thể thao, nâng cao chất lượng sống và môi trường cộng đồng.
Tại tỉnh Hải Dương (cũ), tổng nguồn vốn huy động đạt 54.655 tỷ đồng, trong đó vốn tín dụng chiếm tới 90% có thể nói, đây là minh chứng cho niềm tin và sức lan tỏa của chính sách đến từng cộng đồng dân cư.
Điểm đặc biệt là quy trình huy động và sử dụng vốn được thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch, người dân được trực tiếp giám sát thông qua Ban giám sát cộng đồng, qua đó đảm bảo chất lượng và tiến độ công trình, đồng thời củng cố niềm tin của nhân dân đối với chính quyền địa phương.
Chính sách hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo cũng được triển khai linh hoạt và nhân văn. Hơn 400 tỷ đồng đã được phân bổ trực tiếp đến 16.000 đối tượng mỗi năm, giúp hàng nghìn hộ gia đình có điều kiện cải thiện nhà ở và phát triển sinh kế bền vững.
Đến hết năm 2024, 100% xã của TP. Hải Phòng (cũ) và tỉnh Hải Dương (cũ) đã đạt chuẩn NTM; trong đó nhiều địa phương đã vươn lên đạt tiêu chí nâng cao và kiểu mẫu. TP. Hải Phòng (cũ) có 77/77 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 45 xã đạt NTM kiểu mẫu, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 80,56 triệu đồng/năm.
Với những thành tính đáng kể đã đạt được, giữa năm 2025, TP. Hải Phòng được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2024, đây là dấu mốc quan trọng khẳng định nỗ lực của cả hệ thống chính trị, đồng thời mở ra giai đoạn phát triển mới, nông thôn văn minh, hiện đại và đáng sống.
Cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng bộ, từ đường giao thông, thủy lợi, điện chiếu sáng, trường học, trạm y tế đến các công trình văn hóa, thể thao. Hiện 98% dân số nông thôn đã được sử dụng nước sạch, các điểm thu gom và xử lý rác thải được mở rộng, hình thành diện mạo nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp.
Cùng với đó, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đạt kết quả vượt bậc với 647 sản phẩm được công nhận, trong đó có 8 sản phẩm đạt hạng 5 sao, góp phần nâng cao giá trị nông sản, quảng bá thương hiệu địa phương và thúc đẩy du lịch nông thôn phát triển.
Giảm nghèo bền vững, nâng tầm an sinh xã hội
Các chương trình giảm nghèo được triển khai đồng bộ, đa chiều, gắn kết giữa chính sách tín dụng ưu đãi, đào tạo nghề, hỗ trợ y tế, giáo dục, và bảo hiểm xã hội. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt trên 92%, 100% xã duy trì phổ cập giáo dục các cấp, và phần lớn học sinh trung học cơ sở tiếp tục học lên hoặc học nghề.
Các địa phương tại TP Hải Phòng tăng cường kiểm tra, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình nông thôn mới, góp phần nâng cao hạ tầng, cải thiện đời sống và tiện ích sinh hoạt cho người dân.
Công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát được đẩy mạnh bằng nguồn lực xã hội hóa. Riêng Quỹ “Vì người nghèo” của TP. Hải Phòng (sau sáp nhập) đã huy động hơn 120 tỷ đồng, hỗ trợ xây mới và sửa chữa hàng nghìn căn nhà, giúp người nghèo, gia đình chính sách ổn định cuộc sống, củng cố niềm tin và khát vọng vươn lên thoát nghèo.
Theo Sở Xây dựng TP. Hải Phòng, sau khi hợp nhất hành chính, thành phố mở rộng không gian phát triển lên hơn 3.190 km², dân số đạt 4,6 triệu người. Thành phố đang triển khai quy hoạch chung đến năm 2050, tầm nhìn 2075 với định hướng phát triển theo mô hình “chuyển đổi xanh, chuyển đổi số” và “nông thôn mới thông minh”, tạo nền tảng phát triển bền vững, hài hòa giữa đô thị và nông thôn.
Nhiều dự án trọng điểm đang được xúc tiến như tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, tuyến kết nối Lạch Huyện - sân bay Gia Bình, cùng các khu tái định cư vùng ven đô, mở ra không gian phát triển mới cho kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Trên nền tảng đã đạt được, TP. Hải Phòng đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới thông minh, xanh và hiện đại, gắn phát triển kinh tế nông thôn với đô thị hóa, chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn. Đồng thời, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát sẽ tiếp tục được triển khai sâu rộng, hướng tới không còn hộ nghèo về nhà ở vào năm 2030.
Những kết quả ấn tượng ấy không chỉ phản ánh quyết tâm chính trị và sự đồng thuận xã hội, mà còn cho thấy CTMTQG không chỉ là những con số hay công trình, mà là hành trình nâng tầm đời sống, văn minh và bản sắc của nông thôn Việt Nam trong thời kỳ mới.
Trang Nguyễn - Lan Nhi