Hàng triệu người chen chân thi công chức, kỳ vọng công việc ổn định suốt đời

2 giờ trướcBài gốc

Kỳ thi công chức quốc gia Trung Quốc năm 2026 diễn ra vào Chủ nhật (30/11), thu hút hơn 2,83 triệu thí sinh tham gia đồng thời kỳ thi viết các môn chung tại 250 thành phố trên cả nước. Theo China News Service, tỷ lệ ứng viên đủ điều kiện so với chỉ tiêu tuyển dụng đạt khoảng 98:1, phản ánh mức độ cạnh tranh khốc liệt.

Trước kỳ thi, có hơn 3,7 triệu thí sinh đủ điều kiện tham dự, tương đương tỷ lệ tham gia thực tế khoảng 87,4%. Các cơ quan và tổ chức trực thuộc chính phủ trung ương dự kiến tuyển khoảng 38.100 công chức, giảm 1.600 chỉ tiêu so với năm 2025, trong khi số lượng thí sinh lập kỷ lục mới.

Những năm gần đây, sức hút của kỳ thi công chức tăng mạnh. Số thí sinh đủ điều kiện đã từ 2,6 triệu (2023) lên 3 triệu (2024), 3,416 triệu (2025) và hơn 3,7 triệu năm nay.

Tỷ lệ ứng viên đủ điều kiện so với chỉ tiêu tuyển dụng tăng dần: 70:1 (2023), 77:1 (2024), 86:1 (2025) và 98:1 (2026), phản ánh mức độ cạnh tranh gay gắt.

Trong các vị trí “hot”, một vị trí cán bộ xuất nhập cảnh tại thành phố Ruili (thuộc Cục Nhập cư Quốc gia) chỉ tuyển 1 người, nhưng đã có 6.470 hồ sơ nộp vào, tính đến một giờ trước thời điểm đóng đăng ký.

Nới lỏng giới hạn tuổi: Cơ hội cho người đi làm và học cao hơn

Điểm mới đáng chú ý của kỳ thi năm nay là tăng độ tuổi dự thi: Ứng viên thuộc diện thông thường được phép dự thi tới 38 tuổi, cao hơn 3 tuổi so với giới hạn cũ là 35. Với những thí sinh tốt nghiệp năm 2026 có bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ, giới hạn tuổi nâng lên 43, thay vì 40 trước đây. Theo Tân Hoa Xã, quy định này giúp phá bỏ “trần 35 tuổi” vốn phổ biến trên thị trường việc làm, mở ra cơ hội cho người đi làm muốn thử sức trong khu vực công.

Ông Zhu Lijia, giáo sư quản lý công tại Học viện Quản trị Quốc gia Trung Quốc, nhận định: Những người khoảng 35 tuổi đã tích lũy kinh nghiệm và kỹ năng nghề nghiệp, tham gia kỳ thi sẽ nâng cao chất lượng dịch vụ công. Nới lỏng tuổi dự thi cũng mở ra nhiều lựa chọn nghề nghiệp cho người học cao sau khi đã đi làm.

Thí sinh làm bài thi công chức quốc gia tại Trường Trung học Yiling, thành phố Yichang, tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc), ngày 30/11/2025. Ảnh: VCG/Global Times

Tăng tuổi nghỉ hưu và sức hấp dẫn của “bát cơm sắt”

Theo The Guardian, hồi tháng 10, chính phủ thông báo tăng tuổi dự thi để phù hợp với kế hoạch nâng tuổi nghỉ hưu. Dân số già hóa nhanh và quỹ hưu trí suy giảm buộc Trung Quốc phải điều chỉnh mức nghỉ hưu vốn thấp so với chuẩn quốc tế. Cụ thể, tuổi nghỉ hưu của lao động nữ làm công việc phổ thông tăng từ 50 lên 55; nữ khối văn phòng từ 55 lên 58; nam giới từ 60 lên 63.

Dù lương khu vực công nhìn chung thấp, thậm chí nhiều địa phương còn nợ lương, công việc nhà nước vẫn được săn đón nhờ tính ổn định, được ví như “bát cơm sắt”, biểu tượng của công việc suốt đời.

Nếu trước đây giới trẻ háo hức “nhảy xuống biển” (xiahai) để dấn thân vào kinh doanh, thì nay việc thi đỗ công chức được gọi là “lên bờ” (shangan), thể hiện sự trở về với sự ổn định.

Cấu trúc thị trường lao động thay đổi

George Magnus, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc, Đại học Oxford, nhận định: “Trong hơn một thập kỷ qua, cơ cấu việc làm ở Trung Quốc đã thay đổi mạnh: Từ công việc sản xuất - xây dựng lương khá sang các ngành dịch vụ tự do, thu nhập thấp, thiếu chế độ phúc lợi. Với 12 triệu sinh viên ra trường mỗi năm, nhu cầu tìm việc làm ổn định trong khu vực công là điều dễ hiểu”.

Tỷ lệ thất nghiệp chung của Trung Quốc hiện 5,1%, nhưng với nhóm 16-24 tuổi (không tính sinh viên) lên tới 17,3%. Năm 2023, chính phủ từng ngừng công bố số liệu thất nghiệp thanh niên sau khi con số đạt 21,3% và vài tháng sau mới công bố lại với phương pháp loại trừ sinh viên.

Chiến tranh thương mại, nhu cầu tiêu dùng yếu hậu Covid-19 và thị trường việc làm cạnh tranh khiến nhiều người trẻ từ chối các công việc họ cho rằng không xứng với trình độ và phúc lợi. Năm tới, Trung Quốc dự kiến có 12,7 triệu cử nhân tốt nghiệp, mức cao kỷ lục.

Áp lực tuổi tác và kỳ thi khắc nghiệt

Việc tăng tuổi dự thi được hoan nghênh vì giúp tránh 'lời nguyền 35 tuổi', khi doanh nghiệp từ chối tuyển lao động ngoài 30. Tuy nhiên, thí sinh lớn tuổi vẫn gặp khó khăn trong việc cân bằng ôn thi và chăm sóc gia đình, áp lực ít gặp ở sinh viên mới ra trường.

Kỳ thi công chức nổi tiếng khắc nghiệt, với câu hỏi về luật pháp, vật lý, sinh học, chính trị và tư duy logic. Từ năm ngoái, bài thi còn bổ sung phần lý luận chính trị, đánh giá khả năng “phân tích và giải quyết vấn đề bằng tư tưởng đổi mới của Đảng”. Đề thi năm trước yêu cầu thí sinh phân tích các bài phát biểu quan trọng của Chủ tịch Tập Cận Bình trong 12 tháng gần nhất.

Một bà mẹ 35 tuổi chia sẻ lịch ôn thi trên Xiaohongshu: Thức dậy tờ mờ sáng, tranh thủ học giữa lúc chăm con, ngủ chỉ 4-5 giờ mỗi đêm. Cô viết: “Ban ngày làm PowerPoint, ban đêm học công thức và đọc sách; 4h sáng là lúc thích hợp để ôn thi”.

Hoàng Linh

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/hang-trieu-nguoi-chen-chan-thi-cong-chuc-ky-vong-cong-viec-on-dinh-suot-doi-2468012.html