Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 14/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi) dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan. Theo các đại biểu, việc sửa đổi Luật Xây dựng lần này diễn ra trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi mô hình quản lý phải hiện đại hơn, dựa trên quản trị rủi ro và ứng dụng mạnh mẽ số hóa.
Các đại biểu tham dự phiên thảo luận.
Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho thấy, Luật Xây dựng hiện hành còn giao thoa với nhiều luật khác như: Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn... Vì vậy, các đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các nhóm quan hệ pháp lý trọng yếu để bảo đảm sự phù hợp, đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Chuyển đổi số - Động lực minh bạch hóa và giảm thủ tục
Góp ý cho các điều khoản về chuyển đổi số và cơ sở dữ liệu quốc gia (Điều 7, Điều 14), đại biểu Lê Thu Hà (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) nhận định, đây là một trong những điểm đột phá của lần sửa đổi luật. Dự thảo đã bước đầu xác lập nền tảng dữ liệu quốc gia về xây dựng, có khả năng liên thông với dữ liệu đất đai, quy hoạch, phòng cháy chữa cháy, dân cư và doanh nghiệp. Theo đại biểu, đây sẽ là động lực đổi mới mô hình quản lý, giảm tiếp xúc trực tiếp, hạn chế tiêu cực và tạo lập thị trường minh bạch hơn.
Đại biểu Lê Thu Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai cho ý kiến về chuyển đổi số và cơ sở dữ liệu quốc gia trong xây dựng. (Ảnh: quochoi.vn)
Đại biểu đề xuất bổ sung ba yêu cầu mang tính nguyên tắc để chuyển đổi số đi vào thực chất. Một là, toàn bộ thủ tục xây dựng phải thực hiện trên môi trường điện tử, chấm dứt tình trạng “vừa giấy vừa số”. Hai là, không yêu cầu cung cấp dữ liệu nhà nước đã có cần được khẳng định rõ trong luật. Người dân và doanh nghiệp không thể tiếp tục mang theo những giấy tờ mà cơ quan khác trong hệ thống đã cấp. Ba là, Bộ Xây dựng phải được giao vai trò điều phối thống nhất trong xây dựng, vận hành, cập nhật và bảo đảm an toàn thông tin đối với cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, để các quy định mang tính nguyên tắc trở thành công cụ quản trị hiệu quả, Luật cần bổ sung mốc thời gian vận hành tối thiểu theo lộ trình 24 đến 36 tháng kể từ khi Luật có hiệu lực; quy định trách nhiệm cung cấp dữ liệu đầu vào tại các khâu thẩm định, cấp phép, nghiệm thu; bảo đảm kết nối tự động với dữ liệu đất đai, quy hoạch, phòng cháy chữa cháy, môi trường; áp dụng mã định danh công trình thống nhất từ giai đoạn chủ trương đầu tư đến khi phá dỡ công trình.
Thúc đẩy kinh tế xanh: Cần cơ chế mạnh cho vật liệu thân thiện môi trường
Liên quan đến chính sách khuyến khích nghiên cứu, đầu tư và sử dụng vật liệu mới, vật liệu tái chế, vật liệu xanh và vật liệu thân thiện môi trường (Khoản 4, Điều 11), đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH Đồng Tháp) đánh giá, đây là định hướng phù hợp với chủ trương phát triển kinh tế xanh. Thực tế cho thấy nhu cầu sử dụng vật liệu nhẹ, vật liệu xanh trong các công trình dân dụng đang tăng. Tuy nhiên, ở các dự án sử dụng vốn nhà nước, quá trình triển khai còn gặp nhiều vướng mắc về chi phí và kỹ thuật.
Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho ý kiến. (Ảnh: quochoi.vn)
Giá thành vật liệu xanh hiện cao hơn vật liệu truyền thống, kéo theo chi phí tư vấn thiết kế tăng. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm tư vấn thiết kế, bắt buộc sử dụng vật liệu nhẹ hoặc vật liệu xanh khi chủ đầu tư có yêu cầu, tránh tình trạng né tránh áp dụng vì ngại tăng chi phí.
Để hạn chế tác động môi trường trong quá trình thi công, đại biểu cũng kiến nghị bổ sung quy định về khảo sát, thiết kế và đánh giá tác động môi trường ngay từ giai đoạn lập dự án.
Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) lưu ý thêm rằng nhiều chính sách về vật liệu xanh đã được quy định ở các luật khác, do đó Luật Xây dựng cần được rà soát để bảo đảm thống nhất, đặc biệt với Luật Đầu tư và Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, đề nghị cần có văn bản hướng dẫn dưới luật để cụ thể hóa điều khoản này.
Bên cạnh các vấn đề nêu trên, các đại biểu còn góp ý về phân loại dự án đầu tư xây dựng, cải cách thủ tục hành chính, cơ chế miễn giấy phép xây dựng, chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, quản lý chất lượng công trình và bảo hiểm trong hoạt động xây dựng…
Tiếp thu ý kiến, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Luật được xây dựng theo hướng luật khung, các vấn đề mang tính kỹ thuật hoặc cần xử lý linh hoạt sẽ được quy định ở văn bản dưới luật. Bộ Xây dựng hiện đã phát triển nhiều loại vật liệu mới đáp ứng tiêu chuẩn công trình xanh - thông minh và sẽ tiếp tục hoàn thiện quy chuẩn để bảo đảm môi trường và sức khỏe cho người dân.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với vật liệu xanh, vật liệu thông minh và công trình thông minh, bảo đảm các công trình mới thích ứng biến đổi khí hậu, tiết kiệm năng lượng và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xanh.
Ông cũng lưu ý quá trình hoàn thiện dự thảo phải thể chế hóa đầy đủ đường lối của Đảng, đặc biệt là tinh thần Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Quy định 178 về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong xây dựng pháp luật, đồng thời bảo đảm Luật Xây dựng (sửa đổi) phù hợp, đồng bộ và khả thi khi vận hành trong thực tiễn.
Hoàng Trang