'Hiệu ứng cánh bướm' dẫn đến đại dịch chết chóc nhất thời Trung cổ

2 giờ trướcBài gốc

Theo nghiên cứu mới, một vụ phun trào núi lửa chưa được biết đến vào giữa thế kỷ 14 có thể đã góp phần khiến đại dịch Cái chết đen lan rộng ở châu Âu. Dịch bệnh này đã khiến khoảng 30 - 60% dân số châu Âu khi đó tử vong (tương đương 25 - 50 triệu người). Ảnh: aeon.co.

Nhóm nghiên cứu lý giải, vụ phun trào núi lửa năm 1345 đã gây ra một thời kỳ mát mẻ và u ám ở Địa Trung Hải. Thảm họa thiên nhiên này đã khởi đầu một hiệu ứng domino dẫn đến sự suy thoái trong sản xuất nông nghiệp, buộc các thương nhân phải nhập khẩu ngũ cốc và vô tình đưa vi khuẩn dịch hạch Yersinia pestis từ chuột vào châu Âu qua Biển Đen. Ảnh: Bettmann Archive/Getty Images.

Đại dịch hạch, thường được gọi là Cái chết đen, đã lan rộng đến châu Âu vào năm 1347 và nhanh chóng ảnh hưởng đến nhiều thành phố cảng của Italy. Ảnh: historic-uk.com.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các manh mối từ vòng cây ở dãy núi Pyrenees (Tây Ban Nha) và lõi băng để xác định điều kiện thời tiết vào thời điểm xảy ra đại dịch. Ảnh: BLACK DEATH AT TOURNAI, 1349 (SEE ALSO 33793), LE MUISIT, GILLES (1272–1352) /BIBLIOTHÈQUE ROYALE DE BELGIQUE, BRUSSELS/BRIDGEMAN IMAGES.

Kết quả kiểm tra vòng gỗ trên thân cây là một phần trong niên đại học thụ mộc, giúp cung cấp manh mối về những thay đổi tự nhiên và sự kiện thời tiết trong quá khứ. Ảnh: historyforkids.org.

Nghiên cứu của các chuyên gia chỉ ra những vụ núi lửa phun trào ở khu vực vào năm 1345 đã khiến nhiệt độ giảm mạnh trong những năm tiếp theo bởi tro núi lửa và khí thải che khuất một phần ánh sáng mặt trời. Ảnh: historyforkids.org.

Thay đổi thời tiết bất thường đã khiến mùa màng thất thu trên khắp vùng Địa Trung Hải. Để ngăn nạn đói, các thành bang ở Italy khi ấy đã giao thương với các nhà sản xuất ngũ cốc quanh Biển Đen. Ảnh: Science History Images/Alamy.

Hoạt động thương mại trên được cho là đã vô tình mang mầm bệnh dịch hạch vào châu Âu. Trên những chuyến tàu chở ngũ cốc đến các thành bang của Italy, xuất hiện những con chuột mang vi khuẩn Yersinia pestis. Đây được cho là địa điểm khởi phát của đại dịch gây chết chóc nhiều nhất ở châu Âu thời Trung cổ. Ảnh: history.wustl.edu.

Từ lâu, giới khoa học tin rằng, đại dịch Cái chết đen bắt nguồn từ vùng Trung Á sau đó tràn sang châu Âu thông qua giao thương. Ảnh: phi.history.ucla.edu.