Hoàn thiện chính sách bảo hiểm tiền gửi để bảo vệ người gửi tiền và ổn định hệ thống tài chính

2 giờ trướcBài gốc

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu quan tâm

Tăng vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi và hoàn thiện cơ chế chi trả

Trong quá trình thảo luận, các đại biểu đều thống nhất việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi nhằm khắc phục những hạn chế của Luật năm 2012, nhất là liên quan đến bảo vệ người gửi tiền, xử lý tổ chức tín dụng yếu kém và nâng cao hiệu quả của chính sách bảo hiểm tiền gửi trong quá trình duy trì ổn định hệ thống tài chính – ngân hàng.

Đại biểu Hoàng Thị Đôi (Sơn La) đánh giá dự thảo đã bổ sung nhiều quy định tiến bộ, đặc biệt là những nội dung liên quan đến bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. Đại biểu bày tỏ kỳ vọng, khi Luật được ban hành, Nhà nước sẽ xây dựng cơ chế bảo đảm vận hành chính sách bảo hiểm tiền gửi hiệu quả hơn để gia tăng niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng.

Tiếp tục phân tích những tồn tại của Luật hiện hành, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung (Phú Thọ) cho rằng việc rà soát khó khăn và vướng mắc trong quá trình triển khai luật là cần thiết, nhất là những hạn chế trong việc tận dụng nguồn lực của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong xử lý tổ chức tín dụng yếu kém, điều kiện phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm còn quá chặt chẽ khiến quyền lợi của người gửi tiền chưa được bảo vệ kịp thời, và vai trò kiểm tra của tổ chức bảo hiểm tiền gửi đối với tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi còn mờ nhạt.

Nội dung phí bảo hiểm tiền gửi được nhiều đại biểu quan tâm vì đây là nguồn thu chủ yếu để bổ sung vào quỹ dự phòng nghiệp vụ phục vụ chi trả và tham gia xử lý tổ chức tín dụng yếu kém. Dự thảo Luật quy định Thống đốc NHNN được giao thẩm quyền quyết định mức phí bảo hiểm tiền gửi, việc áp dụng phí đồng hạng hoặc phí phân biệt theo điều kiện của hệ thống tổ chức tín dụng trong từng thời kỳ. Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung nhận định việc phân cấp thẩm quyền như vậy là phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đồng thời phù hợp với vai trò của NHNN trong thanh tra, giám sát hệ thống tổ chức tín dụng và quản lý nhà nước về bảo hiểm tiền gửi. Theo đại biểu, phí phân biệt là tiến bộ vì tổ chức nào hoạt động an toàn hơn thì đóng phí thấp hơn là hợp lý, tuy nhiên nếu một tổ chức tín dụng gặp khó khăn mà phải chịu mức phí cao hơn thì sẽ tạo thêm gánh nặng, và nếu thiếu cơ chế bảo mật chặt chẽ thì việc áp dụng phí phân biệt có thể bị lợi dụng như một công cụ cạnh tranh. Do đó, đại biểu cho rằng, việc giao thẩm quyền là hợp lý nhưng cần có quy định về lộ trình áp dụng cơ chế phí phân biệt ngay trong Luật hoặc văn bản dưới Luật để bảo đảm tính chủ động và ổn định.

Liên quan đến cơ chế quản lý rủi ro, đại biểu Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) đề nghị quy định rõ lộ trình chuyển đổi hoàn toàn sang cơ chế phí dựa trên mức độ rủi ro, vì điều này vừa tăng cường hiệu quả quản lý rủi ro vừa khuyến khích các tổ chức tín dụng nâng cao năng lực quản trị và tuân thủ quy định an toàn hoạt động. Đại biểu phân tích rằng cơ chế này sẽ bảo đảm sự công bằng giữa các tổ chức tín dụng có mức độ rủi ro khác nhau và phù hợp với chuẩn mực quốc tế của Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi quốc tế (IADI), khi thống kê cho thấy 40 – 45% hệ thống bảo hiểm tiền gửi trên thế giới đã áp dụng phí theo rủi ro và xu hướng này đang gia tăng.

Đối với quy định chi trả vượt hạn mức nhằm bảo đảm an toàn hệ thống và trật tự xã hội tại Điều 36, đại biểu Lương Văn Hùng nhấn mạnh đây là trách nhiệm của Nhà nước, do vậy cần có cơ chế hoàn trả từ Ngân sách Nhà nước hoặc nguồn tài chính hợp pháp khác khi tổ chức bảo hiểm tiền gửi phải sử dụng Quỹ để chi trả vượt hạn mức. Theo đại biểu, quy định này là cần thiết để bảo đảm nguyên tắc bảo toàn và tăng trưởng vốn của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, duy trì khả năng chi trả thông thường đối với người gửi tiền và bảo đảm tính bền vững của hệ thống bảo hiểm tiền gửi quốc gia.

Thảo luận về hạn mức bảo hiểm, phí bảo hiểm và vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong kiểm tra, giám sát, nhiều đại biểu tiếp tục đề xuất hoàn thiện. Đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) phân tích thực tiễn cho thấy tổ chức bảo hiểm tiền gửi đã phát hiện nhiều sai phạm tại các quỹ tín dụng nhân dân và kiến nghị NHNN xử lý kịp thời, tuy nhiên vì không có thẩm quyền cảnh báo trực tiếp cho tổ chức tín dụng nên nhiều trường hợp xử lý chậm so với diễn biến rủi ro. Đại biểu kiến nghị bổ sung quyền cảnh báo trực tiếp và quyền khuyến nghị biện pháp xử lý đối với tổ chức tín dụng, đồng thời đề nghị giao tổ chức bảo hiểm tiền gửi chủ trì xây dựng phương án tái cấu trúc, giải thể hoặc phá sản quỹ tín dụng nhân dân yếu kém trình NHNN phê duyệt và trực tiếp thực hiện.

Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung bổ sung rằng, việc giao chức năng kiểm tra cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi là hợp lý trong bối cảnh hệ thống chi nhánh NHNN giảm xuống còn 15 chi nhánh khu vực trong khi hoạt động tín dụng diễn ra trên địa bàn rộng, quy mô, tính chất hoạt động ngày càng phức tạp. Cơ chế này sẽ hỗ trợ công tác thanh tra của NHNN và tạo góc nhìn đa chiều hơn đối với hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Về hạn mức trả tiền bảo hiểm, đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) nhận định, mức 125 triệu đồng hiện nay chưa tương xứng với điều kiện kinh tế và nhu cầu bảo vệ người gửi tiền, do đó việc giao Thống đốc quy định hạn mức theo từng thời kỳ là phù hợp. Tuy nhiên vì quyết định này có ảnh hưởng vĩ mô nên đại biểu đề nghị Chính phủ kiểm soát để tránh việc tăng nhanh hạn mức gây gia tăng nghĩa vụ của Nhà nước với vai trò là người bảo đảm cuối cùng. Đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ quy định căn cứ xác định trường hợp đặc biệt cần chi trả vượt hạn mức và bổ sung quy trình phê duyệt minh bạch với sự tham gia của các cơ quan liên quan.

Bàn về cơ chế vay đặc biệt, đại biểu Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) cho rằng, quy định trong trường hợp quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ chi trả, tổ chức bảo hiểm tiền gửi được NHNN cho vay đặc biệt là giải pháp tài chính hợp lý và thiết yếu, phù hợp thông lệ quốc tế và thống nhất với Luật Các tổ chức tín dụng. Đại biểu nhấn mạnh cơ chế này giúp bảo đảm thanh khoản tức thời, bảo vệ người gửi tiền và ngăn chặn rủi ro lan truyền, đồng thời đề nghị quy định rõ ràng và thống nhất các trường hợp tổ chức bảo hiểm tiền gửi được vay đặc biệt.

Mục tiêu tối đa hóa bảo vệ người gửi tiền và ổn định hệ thống

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, dự thảo Luật thiết kế cơ chế phí bảo hiểm tiền gửi với cả hai phương án đồng hạng và phân biệt. Theo Thống đốc, Việt Nam hiện đang áp dụng phí đồng hạng và khi điều kiện chín muồi có thể từng bước chuyển sang phí phân biệt nhằm khuyến khích tổ chức tín dụng hoạt động an toàn thì giảm chi phí bảo hiểm. Tuy nhiên, để phù hợp tinh thần của luật là chỉ quy định vấn đề mang tính nguyên tắc, các nội dung kỹ thuật cụ thể sẽ do Chính phủ và các bộ ngành hướng dẫn nhằm bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp thực tiễn.

Về đề xuất tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp khoản vay đặc biệt, Thống đốc cho biết, dự thảo Luật quy định trong trường hợp tổ chức bảo hiểm tiền gửi vay đặc biệt từ NHNN để chi trả cho người gửi tiền thì tổ chức bảo hiểm tiền gửi sẽ xây dựng phương án tăng phí và trình NHNN xem xét, quyết định. Đồng thời, dự thảo cho phép sử dụng nguồn trả nợ vay đặc biệt từ các khoản thu như tiền trả nợ của tổ chức tín dụng vay đặc biệt, lợi tức từ bán giấy tờ có giá, nguồn thu thanh lý tài sản và phí bảo hiểm tiền gửi. Thống đốc khẳng định việc tăng phí chỉ thực hiện trong các trường hợp đặc biệt và khi quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ trả bảo hiểm tiền gửi, nhằm bảo đảm tối đa quyền lợi người gửi tiền và ngăn ngừa rủi ro lan truyền.

Liên quan đến hoạt động kiểm tra của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, Thống đốc cho biết, NHNN sẽ xác định phạm vi và nội dung kiểm tra để không trùng lặp với hoạt động thanh tra, kiểm tra của NHNN và cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm thống nhất nhưng vẫn phát huy được hiệu quả giám sát.

Về hạn mức bảo hiểm, Thống đốc nêu rõ, việc xác định phụ thuộc vào tình hình kinh tế, số dư bình quân của tiền gửi được bảo hiểm và khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm tiền gửi. Vì những tiêu chí này có thể thay đổi theo từng thời kỳ, dự thảo Luật giao NHNN quy định hạn mức nhằm tăng cường tính chủ động, linh hoạt và phù hợp thực tế.

Đối với vấn đề bảo hiểm toàn bộ số tiền gửi trong một số trường hợp đặc biệt, Thống đốc đánh giá đây là cơ chế mà một số quốc gia áp dụng để ngăn ngừa hiện tượng rút tiền hàng loạt và bảo vệ tối đa người gửi tiền. Dẫn chứng trường hợp Mỹ trong những tháng đầu năm 2022, Thống đốc cho biết, NHNN sẽ phối hợp với các cơ quan của Quốc hội nghiên cứu, làm rõ hơn tiêu chí xác định trường hợp đặc biệt trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật.

Thống đốc cho biết, cơ quan soạn thảo ghi nhận các ý kiến về thủ tục và chi trả bảo hiểm tiền gửi để tiếp tục rà soát theo hướng bảo đảm thông tin đầy đủ, chính xác, rút ngắn thời gian nhưng vẫn cần thời gian thẩm định để bảo đảm kiểm soát rủi ro, nhất là đối với các hồ sơ phức tạp. Đồng thời khẳng định NHNN sẽ cân nhắc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong hoạt động chi trả bảo hiểm tiền gửi…

Trần Hương

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/hoan-thien-chinh-sach-bao-hiem-tien-gui-de-bao-ve-nguoi-gui-tien-va-on-dinh-he-thong-tai-chinh-173607.html