Học sinh có hành vi bạo lực học đường phạt tham gia lao động công ích là phù hợp

3 giờ trướcBài gốc

Thời gian vừa qua, tình trạng bạo lực học đường diễn biến phức tạp, có tính chất nghiêm trọng. Đơn cử như vụ đánh hội đồng khiến nạn nhân gãy ba xương sườn ở Thành phố Hồ Chí Minh; một học sinh lớp 12 ở Thanh Hóa đâm bạn tử vong hay như vụ học sinh ở Hà Nội tấn công cô giáo chủ nhiệm...

Liên quan đến nội dung trên, vừa qua có đề xuất của đại biểu quốc hội cho rằng, cần ban hành Nghị quyết từ Quốc hội, Thông tư từ Bộ Giáo dục và Đào tạo để xử lý nghiêm hành vi bạo lực học đường.

Hiện nay, tại điểm c, Điều 13, Thông tư 19/2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh có nêu hình thức kỷ luật nặng nhất là: "Yêu cầu viết bản tự kiểm điểm". Với quy định trên, có những ý kiến cho rằng mức phạt chưa đủ tính răn đe.

Có đề xuất cho rằng, nên đưa học sinh có hành vi bạo lực học đường tham gia lao động công ích đề rèn luyện các em.

Liên quan đến nội dung nêu trên, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã ghi nhận một số ý kiến.

Lao động công ích là hình thức kỷ luật mang tính giáo dục

Theo Luật sư Lê Hồng - Văn phòng Luật sư Trung Hòa thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, nguyên nhân gốc rễ của tình trạng bạo lực học đường ngày càng có tính chất côn đồ, hành vi nguy hiểm hơn đến từ nhiều phía. Đó là do học sinh thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng giải quyết xung đột, dễ bị kích động bởi áp lực học tập hoặc mâu thuẫn nhỏ, nhất là những em học sinh trong độ tuổi dậy thì, đây là độ tuổi chịu nhiều biến đổi về cả thể chất lẫn tâm sinh lý.

Trong khi đó, nhiều gia đình quản lý con cái lỏng lẻo, thiếu sự giám sát, quan tâm đối với đứa trẻ, thiếu kết nối với nhà trường.

"Ngoài ra, tác động tiêu cực của mạng xã hội, game, những hành động bạo lực từ phim ảnh, gia đình, sách báo vô tình đã làm ảnh hưởng đến tâm lý, tư duy của trẻ. Điều này khiến tình trạng bạo lực học đường ngày càng diễn ra theo chiều hướng tiêu cực", Luật sư Lê Hồng cho hay.

Luật sư Lê Hồng cho rằng, với đề xuất đưa học sinh có hành vi bạo lực học đường tham gia lao động công ích là một hình thức kỷ luật mang tính giáo dục, giúp học sinh nhận thức được trách nhiệm, hành vi sai trái của mình đối với cộng đồng.

Việc áp dụng các biện pháp kỷ luật mang tính cộng đồng là phù hợp với thông lệ của nhiều quốc gia, tập trung vào việc khắc phục hậu quả và tái hòa nhập, thay vì cô lập học sinh vi phạm.

"Bên cạnh đó, hình thức xử phạt nêu trên có thể giúp học sinh phát triển kỹ năng sống, tinh thần trách nhiệm và lòng trắc ẩn thông qua các hoạt động phục vụ xã hội (ví dụ: dọn dẹp vệ sinh môi trường, hỗ trợ người già neo đơn, trồng cây xanh).

Tuy nhiên, nếu không được tổ chức và quản lý tốt, hoạt động lao động công ích có thể bị coi là hình phạt nặng nề, gây tâm lý chống đối, mặc cảm hoặc ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của học sinh, đặc biệt là khi bị công khai.

Do đó, cần xây dựng một hành lang pháp lý và quy trình tổ chức chặt chẽ, đảm bảo tính nhân văn, phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của học sinh, và tránh những tác động tiêu cực không đáng có", Luật sư Lê Hồng nhận định.

Luật sư Lê Hồng. Ảnh: NVCC

Luật sư Lê Hồng chia sẻ thêm, nếu áp dụng hình thức xử phạt trên thì cần có sự phối hợp chặt chẽ và vai trò rõ ràng của các bên liên quan.

Cụ thể, với cơ quan chức năng: Cần xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý quy định rõ ràng về biện pháp lao động công ích đối với học sinh vi phạm. Đồng thời phải có phối hợp thực thi giữa các cơ quan và giám sát học sinh trong quá trình lao động công ích tại cộng đồng, đảm bảo an toàn và đúng quy định.

Về phía nhà trường: Cần có sự phối hợp với gia đình để lập kế hoạch giáo dục. Trước hết cần thực hiện đánh giá sơ bộ mức độ vi phạm, thiệt hại, cung cấp hỗ trợ y tế, tư vấn tâm lý ban đầu cho học sinh vi phạm.

Sau đó, dựa trên hướng dẫn của cơ quan chức năng, nhà trường xây dựng kế hoạch chi tiết về nội dung lao động công ích, có sự đồng thuận của gia đình và học sinh. Trong quá trình đó, cần kết hợp hình phạt với các biện pháp giáo dục kỹ năng sống, đạo đức, pháp luật để học sinh nhận thức sâu sắc về hành vi của mình.

"Việc áp dụng lao động công ích cần đảm bảo nguyên tắc cao nhất là vì lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên, tập trung vào giáo dục, phục hồi và tái hòa nhập cộng đồng, tránh biến nó thành sự trừng phạt không phù hợp", Luật sư Lê Hồng nói.

Đồng quan điểm với Luật sư Hồng, Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, theo sự phát triển của xã hội, xu hướng quốc tế hóa thì các hình thức kỷ luật cho học sinh sẽ có những thay đổi theo hướng đề cao yếu tố giáo dục, giảm yếu tố trừng phạt và tôn trọng danh dự nhân phẩm của học sinh. Bởi vậy các hình thức kỷ luật sẽ ngày càng giảm đi tính chất nghiêm khắc, loại bỏ yếu tố trừng phạt mà đề cao vấn đề giáo dục.

Khi hình phạt và các biện pháp kỷ luật càng bớt nghiêm khắc, thì chứng tỏ việc quản lý xã hội đang dần tốt hơn. Ý thức chấp hành pháp luật đang ngày càng cao hơn, xã hội đang ngày càng phát triển văn minh hơn.

Kiến nghị của luật sư để hạn chế tối đa tình trạng bạo lực học đường

Theo Luật sư Lê Hồng, để có thể ngăn chặn tình trạng bạo lực học đường diễn ra thì cần có sự quan tâm của gia đình, nhà trường, xã hội và đặc biệt là cần nâng cao nhận thức đối với học sinh.

Học sinh cần có nhận thức rõ ràng về hành vi bạo lực học đường, học cách kiềm chế cảm xúc, tham gia rèn luyện và tìm hiểu những hậu quả của hành vi đó. Trong lớp, phải chấp hành đúng nội quy trường và lớp, khi thấy hiện tượng bạo lực thì cần phải báo ngay cho thầy cô và nhà trường để tìm cách giải quyết.

Phụ huynh cần xây dựng cho các con mình một gia đình lành mạnh, hạnh phúc, tránh xảy ra bạo lực. Bởi gia đình chính là nền tảng giáo dục của mỗi đứa trẻ, nếu một đứa trẻ được sinh ra trong một gia đình thường xuyên xảy ra bạo lực thì nguy cơ rất cao đứa trẻ ấy cũng sẽ trở thành người có hành vi bạo lực.

Ngoài ra cha mẹ cần dạy dỗ con mình các dấu hiệu của hành vi bạo lực học đường và một số cách để bảo vệ chính bản thân chúng. Phụ huynh nên dành thời gian để tâm sự và lắng nghe trẻ chia sẻ để tìm ra những biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Nhà trường cần chủ động trong việc tuyên truyền và giáo dục pháp luật nhằm nâng cao nhận thức của học sinh. Thêm vào đó, nhà trường và giáo viên nên thường xuyên trao đổi tình hình của học sinh với gia đình để có thể nắm bắt được biểu hiện của học sinh khi thấy có dấu hiệu bạo lực hoặc bị bạo lực.

Nhà trường cũng cần phải chú trọng việc dạy cho học sinh thêm kỹ năng sống, kỹ năng xử lý tình huống khi bị bắt nạt, giáo dục công dân, trang bị cho học sinh nhận thức đúng đắn về hành động đẹp ở trường, cần tạo ra nhiều hoạt động vui chơi giữa các khối lớp nhằm gắn kết tình cảm giữa các học sinh.

"Tóm lại, vấn nạn bạo lực học đường xảy ra không chỉ ảnh hưởng lên các bạn học sinh, cho gia đình và nhà trường mà còn ảnh hưởng lên cả xã hội nếu nó cứ tiếp tục kéo dài mà không có biện pháp giải quyết triệt để. Vậy nên mỗi cá nhân cần nâng cao nhận thức và chung tay để ngăn chặn bạo lực học đường xảy ra", Luật sư Lê Hồng chia sẻ.

Theo Luật sư Đặng Văn Cường, để đấu tranh với các hành vi xâm phạm đến thân thể của học sinh, bạo lực tinh thần, đặc biệt là bạo lực xảy ra trên không gian mạng thì cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Trong đó, giải pháp hoàn thiện chính sách pháp luật về phòng chống bạo lực học đường; Giải pháp về giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật, giáo dục kỹ năng sống; Giải pháp về cơ chế phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội; Giải pháp về vấn đề kĩ thuật: cần trang bị các thiết bị điện tử để giám sát, kịp thời phát hiện phải tiếp nhận các thông tin về bạo lực học đường để gia đình, nhà trường và các cơ quan chức năng kịp thời có những giải pháp can thiệp, ngăn chặn bạo lực học đường có thể xảy ra.

"Trong các giải pháp phòng chống bạo lực học đường, thì chính sách và pháp luật luật là giải pháp căn cơ, có tác động trực tiếp và lâu dài đối với phòng chống bạo lực học đường.

Thay vì các hoạt động mang tính chất phong trào, hình thức thì cần phải có các chương trình có tính chất dài hạn và có những văn bản quy phạm pháp luật từ Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan ở Trung ương để có sự chỉ đạo thống nhất, có sự phối hợp của nhiều cơ quan ban ngành trong phòng chống bạo lực học đường", Luật sư Đặng Văn Cường kiến nghị.

Là một lãnh đạo trường ở vùng cao, cô Nguyễn Thị Chung - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Tân Lập, Tân Quang, Tuyên Quang cho hay, học sinh của nhà trường chủ yếu là dân tộc thiểu số và các em ăn ở, học tập tại nhà trường từ thứ Hai đến thứ thứ Sáu. Vì vậy, có sự gắn bó chặt chẽ giữa học sinh với giáo viên. Các em tâm sự với giáo viên như cha mẹ của mình, giờ rảnh rỗi học sinh nhổ tóc bạc cho giáo viên...

"Học sinh trên đây vốn mộc mạc, giản dị nên tình trạng bạo lực học đường có tính chất nghiêm trọng tại nhà trường chưa từng xảy ra. Tôi thấy, tình trạng bạo lực học đường thường xảy ra ở những khu vực thành thị", cô Chung cho hay.

Theo cô Nguyễn Thị Chung, tùy thuộc vào tính cách mỗi học sinh, chúng ta cần có biện pháp phù hợp để giáo dục các em. Theo đó, khi nhà trường nắm bắt được dấu hiệu mâu thuẫn giữa các học sinh, cần phải có giải pháp để răn đe. Nhà trường có thể thông qua Tổ tư vấn để có những biện pháp xử lý phù hợp.

"Đối với trường hợp xô xát có tính chất nghiêm trọng, thì không thể kiểm điểm, nhắc nhở học sinh, mà cần có các cơ quan chức năng cùng vào cuộc xử lý vụ việc.

Nhà trường vào đầu năm học thường sẽ ký văn bản phối hợp với cơ quan công an, tổ chức trong xã như đoàn thanh niên, hội phụ nữ... Vì vậy, để phòng chống bạo lực học đường, ngoài sự phối hợp giữa nhà trường với gia đình, cần có sự tham gia của các cơ quan đoàn thể ở địa phương", cô Chung chia sẻ.

Mạnh Đoàn

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/hoc-sinh-co-hanh-vi-bao-luc-hoc-duong-phat-tham-gia-lao-dong-cong-ich-la-phu-hop-post256219.gd