9.056 cơ sở nhà, đất công dôi dư vẫn "đắp chiếu"
Theo ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính), thời gian qua, công tác bố trí, sắp xếp, xử lý trụ sở, nhà đất sau sắp xếp đơn vị hành chính đã đạt được nhiều kết quả quan trọng nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành và nhất là vai trò chủ động của các địa phương.
Tính đến ngày 1/12, tổng số cơ sở nhà, đất đã thực hiện xử lý là 17.496 cơ sở (chiếm 65,89%). Trong đó, đã bố trí cho mục đích y tế đối với 798 cơ sở; bố trí cho mục đích giáo dục đối với 4.002 cơ sở; bố trí cho mục đích văn hóa thể thao đối với 1.314 cơ sở; bố trí làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp của cơ quan hành chính sự nghiệp đối với 7.952 cơ sở). Về tình hình trang bị máy móc, thiết bị, 100% các đơn vị hành chính cấp xã báo cáo đã được trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị phục vụ công tác.
Trụ sở một cơ quan ở Hà Đông để không nhiều năm (Ảnh: KT)
Những con số này cho thấy sự nỗ lực lớn của các địa phương trong suốt thời gian qua. Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Quản lý công sản cho biết, kết quả giữa các địa phương có sự chênh lệch đáng kể. Trong đó, lý do quan trọng nhất chính là mức độ vào cuộc của lãnh đạo địa phương.
Theo ông Thịnh, tại nhiều địa phương, cấp ủy và lãnh đạo UBND tỉnh trực tiếp chỉ đạo công tác sắp xếp trụ sở, ở đó tiến độ triển khai rất nhanh. Ngược lại, có địa phương giao toàn bộ cho Sở Tài chính, khiến đơn vị này phải “tự thân vận động” nên đã “loay hoay” trong xử lý những vấn đề vượt quá khả năng thẩm quyền, do đó đã kéo dài thời gian xử lý.
Dù đã đạt được nhiều kết quả khả quan, nhưng số liệu của Bộ Tài chính cũng cho thấy, cả nước vẫn còn 9.056 cơ sở nhà, đất dôi dư chưa được xử lý. Các khó khăn chủ yếu liên quan đến hồ sơ pháp lý chưa đầy đủ, quy hoạch sử dụng đất thiếu đồng bộ, địa bàn xã mới cách xa trung tâm hoặc tình trạng thừa, thiếu biên chế cục bộ sau sáp nhập.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung, hiện một số địa phương đã hoàn thành bước 1 của công tác sắp xếp trụ sở, cơ sở nhà, đất sau khi sắp xếp đơn vị hành chính (như Nghệ An, Vĩnh Long), tuy nhiên, vẫn còn nhiều địa phương có số lượng cơ sở dôi dư lớn chưa được xử lý. Trong khi đó, theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, toàn bộ cơ sở dôi dư phải được giao cho đơn vị quản lý, sử dụng trong năm 2025.
“Việc hoàn thành mục tiêu sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công dôi dư năm 2025 là thách thức nhưng cũng là thời cơ để các địa phương tái cơ cấu toàn diện hệ thống tài sản công, hướng tới nền hành chính hiện đại, tinh gọn và hiệu quả hơn”, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung nêu rõ.
Không để tài sản công “đắp chiếu” kéo dài gây lãng phí nguồn lực “vàng” của quốc gia
Đánh giá tiến độ sắp xếp tài sản công hiện nay, nhiều chuyên gia cho rằng, đây không phải lần đầu tiên việc triển khai chủ trương này chậm trễ, chưa đạt yêu cầu. Trước đó, công tác quản lý, sử dụng, sắp xếp và xử lý nhà, đất công theo Nghị định số 167/2017/NĐ-CP và Nghị định số 67/2021/NĐ-CP tại các Bộ, ngành, địa phương cũng chậm trễ, gây lãng phí.
Tài sản công “đắp chiếu” kéo dài gây lãng phí nguồn lực “vàng” của quốc gia (Ảnh minh họa: KT)
Theo các chuyên gia kinh tế, việc chậm trễ trong sắp xếp nhà, đất công là vấn đề không thể xem nhẹ, bởi đây là nguồn lực “vàng” cho phát triển đất nước. Sau khi tinh gọn bộ máy và tập trung cho phát triển, nhu cầu sử dụng nguồn lực này rất lớn, cần được khai thác kịp thời.
“Việc sắp xếp tài sản công đã được triển khai trước đây nhưng hiệu quả chưa cao. Các cơ quan chức năng cần quyết liệt hơn. Nếu tài sản không được khai thác kịp thời, đúng mục đích, sẽ ảnh hưởng lớn đến phát triển chung”, TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế nhấn mạnh.
Do đó, để hoàn thành kế hoạch, Thứ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu các tỉnh rà soát, ban hành đầy đủ văn bản theo thẩm quyền nhằm triển khai thống nhất quy định pháp luật về quản lý tài sản công, nhất là các quy định liên quan đến phân cấp sử dụng tài sản, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản dự án có vốn nhà nước hay tài sản xác lập sở hữu toàn dân.
Thứ trưởng cũng cho biết, để bảo đảm minh bạch, từ tháng 12/2025, Bộ Tài chính sẽ công khai tiến độ xử lý trụ sở dôi dư của từng địa phương theo Công điện 213/CĐ-TTg. Do đó, các tỉnh, thành phố phải cập nhật dữ liệu kịp thời nhằm phục vụ công tác điều hành và đánh giá.
Cũng theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, ngoài sự chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, việc phối hợp liên ngành cũng giữ vai trò then chốt, bởi nhiều vướng mắc hiện nay liên quan trực tiếp đến chuyên môn của các bộ: Quốc phòng, Công an, Xây dựng, Giáo dục - Đào tạo hay Y tế. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị địa phương chủ động phối hợp, tham vấn để bảo đảm phương án xử lý phù hợp với pháp luật và quy hoạch tổng thể.
Việc kiểm tra, đôn đốc thường xuyên tại cơ sở cũng được xem là biện pháp quan trọng giúp bảo đảm tiến độ, hạn chế sai sót, đồng thời nhanh chóng xử lý phát sinh trong quá trình triển khai.
Trước đó, để sớm đưa tài sản công vào khai thác, tránh lãng phí, tiêu cực, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 213/CĐ-TTg ngày 11/11/2025 về đẩy nhanh tiến độ sắp xếp, xử lý cơ sở nhà, đất sau khi sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính. Công điện nêu rõ: Số lượng nhà, đất dôi dư còn nhiều, cần lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả.
Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo nghiêm túc các kết luận, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về rà soát, xây dựng phương án quản lý, sử dụng, xử lý trụ sở, tài sản công sau sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính, đảm bảo đúng quy định, hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí, tiêu cực. Các Bộ, cơ quan chức năng cũng phải thực hiện nghiêm các kết luận, chỉ đạo; báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật để xử lý cơ sở nhà, đất còn vướng mắc.
Diệp Diệp/VOV.VN