Giữ vị trí trong nhóm địa phương dẫn đầu cả nước về xây dựng nông thôn mới, tỉnh Hưng Yên xác định giám sát và kiểm tra tài chính là trụ cột để bảo đảm tiến độ, chất lượng và sức bền của chương trình.
Trong bối cảnh nguồn vốn được huy động từ ngân sách nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã, cộng đồng dân cư và các nguồn xã hội hóa, yêu cầu quản lý chặt chẽ trở thành yếu tố quan trọng để tạo dựng niềm tin cho người dân.
Từ giai đoạn 2021 – 2025, các bộ ngành Trung ương đã nâng yêu cầu giải trình, chuẩn hóa quy trình thẩm định và buộc địa phương công khai toàn bộ thông tin tài chính. Quy trình này giúp từng hạng mục từ lựa chọn dự án, lập dự toán đến tổ chức đấu thầu minh bạch và dễ giám sát hơn.
Tại cấp tỉnh, ngành tài chính thực hiện thẩm định, phân bổ và kiểm soát chi theo từng tiến độ. Cấp xã – nơi trực tiếp triển khai – phải lập kế hoạch sử dụng vốn chi tiết và báo cáo định kỳ, đồng thời niêm yết công khai thu – chi tại nhà văn hóa thôn, cổng thông tin xã hoặc gửi về từng tổ dân cư.
Cơ chế công khai này tạo thành “hàng rào mềm” kiểm soát sai phạm và mở rộng không gian giám sát của người dân. Khi các khoản chi, hồ sơ đấu thầu và tiến độ công trình được đăng tải rõ ràng, người dân chủ động tham gia góp ý, kịp thời phát hiện dấu hiệu bất hợp lý. Việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách nhờ đó thuận lợi hơn vì niềm tin cộng đồng được củng cố.
Diện mạo nông thôn đầy khởi sắc tại tỉnh Hưng Yên.
Hưng Yên là địa phương vận dụng tốt cơ chế này trong hai giai đoạn triển khai nông thôn mới và trở thành một trong những tỉnh đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Tỉnh ủy Hưng Yên đã ban hành nhiều nghị quyết về giám sát vốn đầu tư; HĐND và UBND tỉnh liên tục rà soát, sửa đổi, bổ sung cơ chế cho phù hợp; các đoàn kiểm tra xuống cơ sở theo từng quý để tháo gỡ vướng mắc và yêu cầu công trình bám sát mục tiêu đặt ra.
Song song với kiểm tra của cơ quan quản lý, các tổ giám sát cộng đồng được phát huy đầy đủ vai trò. Thành viên là cán bộ hưu trí, người có uy tín trong thôn, tổ dân phố trực tiếp quan sát tiến độ thực hiện, ghi nhận thực trạng, báo cáo sai lệch ngay từ đầu. Điều này giúp hạn chế tình trạng đầu tư dàn trải hoặc thi công thiếu đảm bảo, góp phần giữ chất lượng công trình ngay tại cơ sở.
Tại thời điểm trước hợp nhất (ngày 1/7/2025), toàn bộ 341/341 xã của Hưng Yên và Thái Bình đạt chuẩn nông thôn mới. Riêng Hưng Yên đạt 118/118 xã chuẩn nông thôn mới nâng cao; 51 xã đạt chuẩn kiểu mẫu; hai huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 232 khu dân cư được công nhận khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu.
Hưng Yên không chỉ đặt trọng tâm vào giám sát mà còn tái cấu trúc các lĩnh vực liên quan. Việc kiểm toán nội bộ và hậu kiểm sau đầu tư được siết chặt. Mỗi dự án hoàn thành phải có báo cáo đánh giá chất lượng độc lập, bảo đảm sử dụng vốn hiệu quả và tránh lãng phí.
Cùng với đó, các lớp tập huấn nâng cao năng lực cán bộ xã về quản lý tài chính, xây dựng dự toán và giám sát đầu tư cộng đồng được tổ chức thường xuyên.
Bước sang giai đoạn mới, tỉnh Hưng Yên đặt mục tiêu phát triển nông thôn theo hướng hiện đại, gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển sản phẩm hàng hóa chủ lực và nâng tầm đời sống văn hóa. Giám sát tiếp tục được xác định là trụ cột giúp tỉnh duy trì kết quả, tăng tốc độ hoàn thành nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu, tạo nền tảng để vùng nông thôn thực sự trở thành không gian sống chất lượng, an toàn.