Hướng đến bảo vệ quyền con người, quyền công dân của người bị tạm giam, tạm giữ

3 giờ trướcBài gốc

Với Dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, ý kiến các ĐBQH nhấn mạnh, cần phân biệt rõ tạm giữ, tạm giam bảo đảm quyền con người, quyền công dân, quyền gặp người bào chữa, thân nhân, chăm sóc y tế và quản lý thống nhất, đồng thời hoàn thiện dự thảo luật phù hợp với Bộ luật Tố tụng Hình sự và các điều ước quốc tế.

Phân biệt giữa tạm giữ, tạm giam để có chính sách và cơ chế giám sát khác nhau

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) cho biết, trong Bộ luật Tố tụng hình sự quy định rõ các trường hợp bắt giữ người: bắt người khẩn cấp, bắt quả tang phạm tội, bắt người đang bị truy nã… Theo đại biểu, dự thảo luật này quy định gộp chung vào khái niệm tạm giữ.

Nếu đúng là như vậy, đại biểu đề nghị phải phân các loại tạm giữ do yếu tố cá nhân, gia đình hay tạm giữ do liên quan đến xuất nhập cảnh...

Về tạm giam, Bộ luật Tố tụng hình sự quy định, tạm giam áp dụng trong trường hợp phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Đối với các hành vi khác cần xem xét có thật sự cần thiết hay không.

Vì vậy, dự án luật cần phân loại các loại tạm giữ, tạm giam vì những nguyên nhân khác nhau để có những chính sách và cơ chế giám sát khác nhau. Điều này vừa đảm bảo đảm hiệu quả tố tụng, vừa không vi phạm quyền con người và quyền công dân, kể cả đối với người chưa thành niên.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị, dự án luật phân loại các loại tạm giữ, tạm giam vì những nguyên nhân khác nhau để có những chính sách và cơ chế giám sát khác nhau. (Ảnh: Quốc hội)

Về thời hạn tạm giữ, đại biểu đề nghị dự thảo luật quy định rõ là bao nhiêu ngày, đồng thời quy định trong thời gian tạm giữ, người bị tạm giữ được gặp người bào chữa ít nhất 1 lần; trong thời gian tạm giam, người bị tạm giam được gặp người bào chữa ít nhất 2 lần, trừ trường hợp họ từ chối.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) nhấn mạnh quyền của người bị tạm giữ, tạm giam và đề nghị Ban soạn thảo xem xét bổ sung quyền được tiếp cận thông tin pháp luật và được tư vấn tâm lý trong thời gian tạm giữ, tạm giam.

Theo đại biểu, không ít người bị tạm giam bị hoảng loạn dễ phát sinh hành vi tiêu cực. Việc hỗ trợ tâm lý và phổ biến pháp luật sẽ giúp họ nhận thức tốt hơn, giảm nguy cơ tự tử hoặc phản ứng tiêu cực trong cơ sở giam giữ. Ngoài ra, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét bổ sung nguyên tắc phân định rõ trách nhiệm giữa cơ quan ra lệnh và cơ quan thi hành, nhằm góp phần nâng cao trách nhiệm giải trình, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền của người bị tạm giữ, tạm giam.

Về việc gặp thân nhân, người bào chữa và tiếp xúc lãnh sự, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đồng tình với Điều 23 quy định về tần suất thăm gặp. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị xem xét cho người bị tạm giam có thái độ cải tạo tốt được tăng thêm số lần gặp mặt, đặc biệt vào các dịp lễ, Tết. Cách làm này mang tính nhân đạo, khuyến khích người bị tạm giam chấp hành nghiêm nội quy, góp phần ổn định trật tự trong cơ sở giam giữ.

Sáng 12/11, ĐBQH thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), Dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú (Ảnh: Quốc hội)

Quy định rõ quyền gặp người bào chữa trong thời gian tạm giữ, tạm giam

Trong Bộ luật Tố tụng hình sự quy định, người bào chữa có thể tham gia ngay từ lúc bị can được tạm giữ, tạm giam tại cơ quan điều tra để bảo vệ quyền lợi của bị can, đặc biệt trong việc lấy lời khai, chứng cứ. Vì vậy, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị dự thảo luật quy định rõ quyền gặp người bào chữa trong thời gian tạm giữ, tạm giam để họ khỏi hoang mang, lo lắng.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị ghi rõ trong dự án luật, quyền người tạm giữ, tạm giam được yêu cầu trả tự do khi hết thời hạn tạm giữ, tạm giam bởi không ít người không biết đến quyền này. Theo đại biểu, Bộ luật Tố tụng hình sự là đạo luật có thứ bậc pháp lý cao hơn nên khi xây dựng dự án luật này cần phải cụ thể hóa, chứ không được phép hạn chế các quyền công dân, quyền con người đã được Hiến pháp và Bộ luật Tố tụng hình sự ghi nhận.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng băn khoăn về quy định hai cấp trong Công an nhân dân và nhiều đầu mối trong Quân đội nhân dân tại Điều 8 và Điều 9 của dự án luật có thể dẫn đến phân tán đầu mối, thiếu thống nhất trong chỉ đạo, đặc biệt là ở khâu phối hợp giữa công an địa phương và các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) nhấn mạnh về quyền của người bị tạm giữ, tạm giam (Ảnh: Quốc hội)

Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét hợp nhất đầu mối quản lý hành chính về tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú vào một cơ quan điều phối thống nhất, trực thuộc Bộ Công an, phối hợp với Bộ Quốc phòng. Cách làm này sẽ bảo đảm sự thống nhất về quy trình, giảm tầng nấc trung gian và phù hợp với tinh thần cải cách hành chính.

Trong phần giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo đã nghiên cứu đầy đủ các ý kiến phát biểu của ĐBQH và sẽ báo cáo với chính phủ phối hợp với cơ quan chức năng của Quốc hội nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu tối đa và giải trình cụ thể các ý kiến góp ý để chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật, bảo đảm tính khoa học, chặt chẽ, khả thi, và đồng bộ với hệ thống pháp luật cũng như phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Theo Bộ trưởng Bộ Công an, mục tiêu của luật là nâng cao hiệu quả công thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, qua đó bảo vệ quyền con người, quyền công dân, và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Nguyễn Vân/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/huong-den-bao-ve-quyen-con-nguoi-quyen-cong-dan-cua-nguoi-bi-tam-giam-tam-giu-post1245315.vov