Ngày nay, việc cha mẹ chia sẻ hình ảnh con lên mạng xã hội đã trở thành thói quen phổ biến, như một cách thể hiện tình yêu, niềm tự hào và lưu giữ kỷ niệm gia đình. Những bức ảnh đầu đời, khoảnh khắc đáng yêu hay thành tích học tập của con thường nhận được nhiều lượt yêu thích và lời khen ngợi từ bạn bè, người thân.
Tuy nhiên, đằng sau hành động tưởng chừng vô hại ấy lại tiềm ẩn không ít rủi ro. Việc khoe ảnh con lên mạng có thể vô tình làm lộ thông tin cá nhân, khiến trẻ đối mặt với nguy cơ bị xâm phạm quyền riêng tư, bị kẻ xấu lợi dụng hình ảnh hoặc thậm chí bị đe dọa an toàn trong đời sống thực.
Giống như câu chuyện của bé gái dưới đây, đã bị lạm dụng hình ảnh suốt 8 năm trời mà bố mẹ không hề biết.
Theo chia sẻ từ đài CBC News, một cặp vợ chồng ở Calgary (Canada) đã vô cùng bàng hoàng khi phát hiện một kẻ lạ mặt đã đánh cắp ảnh con gái nhỏ của họ từ tài khoản mạng xã hội.
Theo cảnh sát, người đàn ông tên Brian Keith Strachan, cũng đến từ Calgary, tự nhận là một ông bố đơn thân đang gặp khó khăn, đã chụp ảnh con gái mình trong 8 năm qua và đăng lên mạng xã hội, đồng thời tuyên bố đã nuôi nấng cô bé từ khi mới sinh. Cô bé hiện đã 8 tuổi.
Anh ta thậm chí còn đặt cho bé một cái tên giả là Amanda.
Sự việc được phát hiện khi một người thân đã nhìn thấy ảnh của cô bé trên mạng và nói với bố mẹ ruột của bé.
Cha mẹ ruột thực sự đã rất sốc khi biết được việc này.
"Tôi thực sự bị sốc và kinh tởm khi gã này có những thứ này... Tôi không thể tin được ", cha của cô bé, Kenny, cho biết trong một cuộc phỏng vấn độc quyền.
"Thật kinh tởm, thật đau lòng", mẹ cô bé, Tamara, nói. "Tôi thực sự không biết phải làm gì".
Họ đã báo cảnh sát đồng thời cung cấp cho CBC News hàng chục bức ảnh của Strachan trên tài khoản Facebook, Instagram và Twitter của anh, hiện đã bị khóa hoặc xóa.
Những bức ảnh này cho thấy hình ảnh cô bé từ khi mới chập chững biết đi cho đến chỉ vài ngày trước.
Chân dung Brian Keith Strachan.
Trong bài đăng của mình, Strachan viết từ góc nhìn của một cô gái: "Nếu con lớn lên giống như bố, thì con sẽ coi cuộc đời mình là một nửa thành công."
Trong một bức ảnh khác, cô bé đang đội mũ và mặc áo choàng tốt nghiệp sau khi tốt nghiệp mẫu giáo. "Nếu tôi có thể dạy cô con gái 8 tuổi Amanada của mình cách kiếm tiền, tôi cũng có thể và sẵn lòng dạy bạn."
Trên Facebook, Strachan tuyên bố anh ta "độc thân, chưa từng kết hôn và không có con ruột". Anh ta cho biết mình đã trở thành người giám hộ của "Amanda" sau khi cô bé được sinh ra bởi một người mẹ mới 14 tuổi đã phạm sai lầm trong cuộc đời. Anh ta nói rằng anh ta đã nuôi nấng cô bé thay cho mẹ của Amanda để mẹ cô bé có thể tiếp tục đi học.
Ông cũng mô tả những khó khăn về tài chính khi làm cha đơn thân trong nhiều bài đăng.
CBC News cũng biết rằng Strachan đã tham gia các sự kiện gây quỹ cho nạn nhân bị lạm dụng, kể với những người tham gia và ban tổ chức về cô con gái nhỏ của mình và việc họ cần tiền để mua xăng, đồ tạp hóa và những nhu yếu phẩm khác.
"Anh ta cho chúng tôi xem (ảnh của cô bé) trên điện thoại, và dĩ nhiên, trên Facebook. Đó là điều thực sự đáng kinh ngạc... Nó khiến chúng tôi không nói nên lời", John Graham, chủ tịch của một tổ chức có tên "Chống lại mọi hành vi lạm dụng", cho biết.
Gia đình cô bé còn sốc hơn nữa khi biết Strachan đã đăng hơn chục tin nhắn trên một trang web trò chuyện, kể chi tiết việc hắn thay quần áo và mặc tã cho cô bé.
Trưởng nhóm điều tra của Sở Cảnh sát Calgary, Quyền Giám đốc Shelby Stewart, cho biết đây là một trường hợp bất thường. Tuy nhiên, bà cũng nói thêm rằng việc sử dụng ảnh trực tuyến cho mục đích bất ngờ không phải là hiếm.
Bà cho biết: "Tôi nghĩ chúng ta thấy điều này ngày càng thường xuyên hơn, đặc biệt là với sự phát triển của mạng xã hội, vốn đã trở nên phổ biến hơn trong 10 năm qua".
Strachan bị buộc tội gian lận liên quan đến số tiền dưới 5.000 đô la Canada và hai tội danh liên quan đến vũ khí - lưu trữ vũ khí không an toàn và sở hữu vũ khí trái phép.
Cảnh sát đã thu giữ một máy tính, một điện thoại di động và một khẩu súng tại nhà của anh ta.
Gia đình cô bé cho rằng những bức ảnh trên mạng xã hội sẽ không thể bị người lạ xem được, nhưng sau sự việc, họ phát hiện ra một số cài đặt bảo mật không an toàn như họ nghĩ.
"Tôi cứ tưởng nó là riêng tư. Vậy nên từ giờ, chúng tôi sẽ không đăng ảnh nữa. Rõ ràng là vẫn còn ảnh gia đình chúng tôi ở đó, nhưng chúng tôi chỉ cho phép bạn bè xem thôi."
Cảnh sát đang khuyên các gia đình kiểm tra cài đặt quyền riêng tư trên mọi nền tảng mạng xã hội.
Trong thời đại công nghệ số, mạng xã hội đã trở thành nơi lưu giữ và chia sẻ những khoảnh khắc đẹp trong cuộc sống, đặc biệt là với các bậc cha mẹ. Nhiều người xem việc đăng ảnh con lên mạng là cách thể hiện tình yêu, tự hào và ghi lại hành trình trưởng thành của con.
Tuy nhiên, đi kèm với sự tiện lợi và cảm xúc ấy là hàng loạt nguy cơ tiềm ẩn: bị kẻ xấu đánh cắp hình ảnh, lợi dụng thông tin cá nhân, hoặc thậm chí gây tổn thương tinh thần cho trẻ khi hình ảnh bị lan truyền sai mục đích.
Vì vậy, cha mẹ cần trang bị cho mình những nguyên tắc an toàn khi đăng tải hình ảnh con lên mạng để vừa lưu giữ kỷ niệm, vừa bảo vệ con khỏi những rủi ro không đáng có.
1. Hạn chế tiết lộ thông tin cá nhân trong bài đăng
Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất khi chia sẻ hình ảnh con là tuyệt đối không công khai thông tin cá nhân nhạy cảm.
Cha mẹ nên tránh ghi rõ tên trường học, địa chỉ nhà, nơi vui chơi thường xuyên, hoặc thời gian sinh hoạt cụ thể của trẻ. Những chi tiết tưởng như vô hại này có thể bị kẻ xấu lợi dụng để theo dõi, giả mạo hoặc tiếp cận con ngoài đời thật.
Ngoài ra, cha mẹ cũng không nên đăng ảnh con trong tình huống riêng tư như đang tắm, ngủ, thay đồ hoặc khóc lóc - vì đó là những khoảnh khắc dễ khiến trẻ bị tổn thương và bị người khác sử dụng sai mục đích.
2. Cài đặt quyền riêng tư và kiểm soát người xem
Mỗi nền tảng mạng xã hội đều có công cụ giúp người dùng kiểm soát phạm vi chia sẻ, vì vậy cha mẹ nên tận dụng triệt để. Hãy giới hạn người xem bài đăng chỉ trong nhóm bạn bè thân thiết, hoặc tạo danh sách riêng để chỉ chia sẻ với người thật sự tin tưởng.
Ngoài ra, cần kiểm tra lại quyền truy cập của người lạ, không để chế độ “Công khai” cho các bài viết liên quan đến trẻ.
Cha mẹ cũng nên tắt tính năng “gắn thẻ” (tag) tự động, tránh để người khác chia sẻ hoặc gắn tên con mà không có sự đồng ý. Việc kiểm soát chặt chẽ quyền riêng tư sẽ giúp giảm nguy cơ hình ảnh bị lan truyền tràn lan ngoài ý muốn.
3. Làm mờ hoặc che bớt các chi tiết nhận diện
Nếu buộc phải đăng ảnh con trong môi trường công cộng, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp bảo vệ như làm mờ khuôn mặt, che biển số xe, bảng tên trường học hoặc các chi tiết giúp nhận diện vị trí. Ngày nay có rất nhiều ứng dụng chỉnh sửa ảnh giúp thực hiện việc này nhanh chóng mà không ảnh hưởng đến thẩm mỹ bức ảnh.
Đây là bước đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bảo vệ danh tính của trẻ trong không gian mạng, nơi mà thông tin một khi bị phát tán sẽ rất khó kiểm soát hoặc xóa bỏ hoàn toàn.
4. Tôn trọng cảm xúc và quyền riêng tư của con
Trẻ em cũng có quyền được bảo vệ hình ảnh và danh tính của mình. Nhiều chuyên gia khuyến cáo rằng cha mẹ nên hỏi ý kiến con (nếu con đã đủ lớn để hiểu) trước khi đăng hình lên mạng. Điều này không chỉ giúp con học cách tôn trọng quyền riêng tư của chính mình mà còn tạo nên sự gắn kết giữa cha mẹ và con cái trong thời đại số. Một số bức ảnh có thể khiến trẻ xấu hổ, bị bạn bè trêu chọc hoặc cảm thấy bị tổn thương khi lớn lên.
Vì vậy, cha mẹ nên cân nhắc kỹ: bức ảnh đó đăng lên để làm gì, ai sẽ xem, và liệu con có đồng ý hay không.
5. Theo dõi thường xuyên và chủ động gỡ bỏ khi cần thiết
Việc bảo vệ hình ảnh con không chỉ dừng lại ở lúc đăng mà còn cần được duy trì liên tục. Cha mẹ nên thường xuyên rà soát lại các bài viết cũ, đặc biệt là những bài có ảnh hoặc video của trẻ được đăng từ nhiều năm trước.
Nếu phát hiện ảnh bị chia sẻ lại không đúng mục đích, cần nhanh chóng báo cáo vi phạm bản quyền hình ảnh hoặc yêu cầu gỡ bỏ.
Ngoài ra, nên cập nhật thói quen sử dụng mạng xã hội an toàn, hướng dẫn con cách tự bảo vệ mình trong thế giới trực tuyến - để khi lớn lên, con hiểu rằng mạng xã hội là nơi để chia sẻ tích cực, chứ không phải nơi đánh mất quyền riêng tư.
Chi Chi/PNPL