Video: Không sợ AI thông minh, chỉ sợ con người ngừng cảm xúc. Thực hiện: TIỂU MINH
Sự bùng nổ đầu tư vào AI khiến không chỉ các tập đoàn công nghệ mà cả giới tài chính, giáo dục, thậm chí chính phủ đều lao vào cuộc đua.
Theo báo cáo Microsoft và LinkedIn năm 2024, phần lớn nhân viên muốn ứng dụng AI trong công việc, song khảo sát của Pew Research lại cho thấy hơn 50% người lao động cảm thấy lo lắng và quá tải trước tốc độ phát triển của công nghệ này.
Cơn sốt AI đã thổi phồng kỳ vọng đến mức mọi người đều muốn trở thành người dùng quyền lực (power user), nhưng chính lối nghĩ đó khiến chúng ta quên mất điều cốt lõi: AI không thể thay thế các giá trị nhân văn.
Thách thức lớn nhất của thời đại AI không phải là viễn cảnh máy móc nổi dậy như trong phim Hollywood, mà là nguy cơ con người đánh mất khả năng giao tiếp, hợp tác và điều hành, những năng lực vốn tạo nên bản chất xã hội của loài người.
Green cho rằng để không bị đánh mất bản chất, con người cần phát triển 4 hệ thống nền tảng: ngôn ngữ, kinh tế, văn hóa và quan hệ xuyên biên giới. Đây là các lĩnh vực mà AI có thể hỗ trợ, nhưng không thể thay thế vai trò sáng tạo và cảm xúc của con người.
Công nghệ chỉ thực sự tiến bộ khi nó phục vụ con người, chứ không định nghĩa lại con người.
Tại Hồng Kông, nhiều trường học đã bắt đầu cân bằng giữa “kỹ năng cứng” như STEM và trí tuệ cảm xúc, một hướng đi cho thấy nhận thức về vai trò của con người đang được củng cố trở lại. Theo tác giả Damien Green (SCMP), điều này đáng được nhân rộng, bởi giáo dục nhân văn chính là nền tảng giúp con người hiểu mình, hiểu người và duy trì kiểm soát trước sức mạnh của thuật toán.
Ở Trung Quốc, các học giả cũng kêu gọi đầu tư mạnh mẽ hơn cho khối ngành khoa học xã hội và nhân văn, coi đây là cách bảo tồn sự đa dạng và phức tạp của nền văn minh nhân loại trong bối cảnh STEM đang chiếm ưu thế.
AI có thể xử lý hàng tỉ phép tính mỗi giây, nhưng nó không biết đồng cảm. Nó có thể viết nhạc, nhưng không thể rung động. Do đó, để tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên AI, chúng ta cần phải nhớ rằng công nghệ chỉ thực sự tiến bộ khi nó phục vụ con người, chứ không định nghĩa lại con người.