Khu công nghệ cao Hòa Lạc hướng tới vị thế trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu quốc gia Bài cuối: 'Hòa Lạc cần một cú hích chính sách để bứt phá'

8 giờ trướcBài gốc

Đầu tư mạnh cho hạ tầng nghiên cứu, triển khai

- Hòa Lạc được kỳ vọng nhiều, nhưng kết quả chưa đạt như mong muốn. Vì sao Ban Quản lý cho rằng đây là lúc cần một gói cơ chế mạnh, thưa ông?

Sau hơn 25 năm, Hòa Lạc đã hình thành những nền tảng ban đầu, nhưng để trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có sức lan tỏa quốc gia, khu cần một lực đẩy mạnh mẽ hơn. Những điểm nghẽn về hạ tầng khoa học công nghệ, hạ tầng kỹ thuật chưa hoàn thiện, kết nối giao thông chưa thuận lợi, hạ tầng xã hội thiếu đồng bộ, cơ chế ưu đãi chưa đủ hấp dẫn hay chính sách thu hút nhân lực chưa thực sự tạo lợi thế cạnh tranh… đã kéo dài nhiều năm. Nếu không tháo gỡ toàn diện ngay từ bây giờ, Hòa Lạc khó có thể theo kịp tốc độ phát triển của các trung tâm công nghệ cao trong khu vực.

Trưởng Ban Quản lý các KCN cao và Khu công nghiệp TP. Hà Nội Vũ Xuân Hùng

Chúng tôi đề xuất gói cơ chế lần này với mong muốn tạo một bước chuyển mang tính nền tảng: tháo gỡ những tồn tại kéo dài, mở ra điều kiện để Hòa Lạc thực sự “cất cánh”.

- Xây dựng hạ tầng nghiên cứu, triển khai được xem là trọng tâm của đề xuất. Cụ thể, Ban Quản lý kiến nghị những gì?

Hòa Lạc muốn trở thành trung tâm công nghệ cao thì phải có “hạ tầng của tri thức”. Do đó, chúng tôi đề nghị đầu tư xây dựng mới các cơ sở nghiên cứu, triển khai, đào tạo và hệ thống phòng thí nghiệm trọng điểm. Thành phố nên hỗ trợ một phần kinh phí ban đầu để các cơ sở này nhanh chóng vận hành ổn định.

Bên cạnh đầu tư công, chúng tôi kỳ vọng khu vực tư nhân sẽ tham gia mạnh hơn. Để làm được điều đó, cần một nhóm ưu đãi thực sự vượt trội như: miễn tiền thuê đất, miễn chi phí giải phóng mặt bằng hoàn trả, miễn phí hạ tầng và áp dụng ưu đãi thuế đủ sức cạnh tranh. Không có chính sách khác biệt, khó thu hút các doanh nghiệp R&D quy mô lớn.

- Đề xuất di dời các cơ sở nghiên cứu trong nội đô lên Hòa Lạc nhận được sự quan tâm lớn. Lý do của bước đi này là gì, thưa ông?

Vấn đề không phải “di dời cho Hòa Lạc” mà là tái cấu trúc không gian khoa học, công nghệ của Thành phố. Các cơ sở nghiên cứu trong nội đô đang phân tán, quỹ đất nhỏ, thiếu dư địa mở rộng và không thuận lợi về môi trường thử nghiệm. Hòa Lạc có thể cung cấp không gian lớn hơn, kết nối giữa các viện, trường, doanh nghiệp tốt hơn.

Ban Quản lý các KCN và Khu công nghiệp TP. Hà Nội vừa tổ chức hội thảo khoa học "Giải pháp phát triển Khu CNC Hòa Lạc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045"

Chúng tôi đề nghị Thành phố ban hành danh mục di dời và bố trí kinh phí cho cả xây dựng mới lẫn trang thiết bị. Quỹ đất sau di dời, nếu được giao lại cho Thành phố, sẽ trở thành nguồn lực quan trọng để phát triển đô thị. Đây là bài toán hai chiều: Hòa Lạc phát triển, còn nội đô được tái cấu trúc theo hướng văn minh hơn.

- Ngoài nghiên cứu, Hòa Lạc cũng đề xuất xây dựng một Khu thử nghiệm tập trung. Điều này có ý nghĩa thế nào?

Trong lĩnh vực công nghệ cao, thử nghiệm là công đoạn quyết định. Nhưng hiện nay, rất ít doanh nghiệp có đủ nguồn lực để xây dựng phòng thí nghiệm hay khu thử nghiệm đạt chuẩn. Một Khu thử nghiệm tập trung có thể giải quyết khoảng trống này.

Nếu được đầu tư đầy đủ, khu thử nghiệm sẽ cho phép doanh nghiệp và viện nghiên cứu dùng chung thiết bị, tiết giảm chi phí và rút ngắn thời gian thương mại hóa sản phẩm. Chuyên gia làm việc trong khu cũng nên được hưởng ưu đãi như nhân lực công nghệ cao. Đây sẽ là hạ tầng “cần và đủ” để hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo sống động.

Muốn giữ chân chuyên gia, không thể chỉ nói về phòng thí nghiệm

- Một hạn chế khiến Hòa Lạc kém hấp dẫn là hạ tầng xã hội. Các đề xuất mới có giải quyết được điều này?

Muốn giữ chân chuyên gia, không thể chỉ nói về phòng thí nghiệm, cơ sở nghiên cứu hay các hạ tầng khoa học công nghệ thiết yếu. Họ cần một nơi sống đúng chuẩn. Vì vậy, tại Khu nhà ở trong Khu CNC Hòa Lạc, chúng tôi kiến nghị Thành phố đầu tư một số tòa chung cư chuyên gia, cho thuê với giá ưu đãi hoặc miễn phí. Các doanh nghiệp muốn đầu tư nhà ở và lưu trú cũng cần được tạo điều kiện thuận lợi, từ cơ chế chỉ định nhà đầu tư đến miễn các chi phí đất đai và ưu đãi thuế tương tự xây dựng nhà ở xã hội.

Nhà máy Hanwha Aero Engines, Hàn Quốc, chuyên sản xuất động cơ máy bay, tọa lạc tại Khu CNC Hòa Lạc

Bên ngoài ranh giới khu, Thành phố nên đầu tư hệ thống trường học, y tế, thể thao và giải trí tại Hòa Lạc, Hạ Bằng, Phú Cát và Yên Xuân. Khi môi trường sống được nâng lên, khả năng thu hút nhân lực chất lượng cao cũng sẽ khác.

- Hòa Lạc phụ thuộc lớn vào hệ thống giao thông. Ban Quản lý mong muốn điều gì từ Thành phố?

Chúng tôi kỳ vọng vào ba trục kết nối chính. Thứ nhất là tuyến metro số 5 Văn Cao - Hòa Lạc, bởi không có đường sắt đô thị thì khó nói đến “tiếp cận thuận tiện”. Thứ hai là việc mở rộng Quốc lộ 21, đường trục Hồ Tây - Ba Vì và các tuyến kết nối nội khu. Thứ ba là đề nghị Thành phố báo cáo Chính phủ về việc sớm triển khai sân bay lưỡng dụng Hòa Lạc theo Quy hoạch Thủ đô. Cùng với đó, một hệ thống giao thông công cộng kết nối Hòa Lạc với Đại học Quốc gia, Làng Văn hóa và các khu đô thị lân cận sẽ giúp hình thành một mạng lưới di chuyển mạch lạc hơn.

- Nhân lực công nghệ cao là yếu tố sống còn của Hòa Lạc. Các đề xuất ưu đãi mới có gì đáng chú ý?

Chúng tôi cho rằng nếu không có chính sách đủ mạnh, Hòa Lạc khó giữ chân và thu hút nhân tài. Vì vậy, Ban Quản lý kiến nghị một gói ưu đãi khá rộng. Chuyên gia, cán bộ, công chức và viên chức làm việc tại Hòa Lạc nên được hưởng thu nhập tăng thêm gấp đôi so với mức hiện hành. Người lao động trong lĩnh vực nghiên cứu và đào tạo có thể được giảm 50% thuế thu nhập cá nhân, được ưu tiên mua nhà ở xã hội mà không phụ thuộc điều kiện thu nhập, và được miễn hoặc giảm tiền thuê nhà. Sau 10 năm làm việc, họ có thể sở hữu nhà tại Hòa Lạc. Đây là những ưu đãi đủ sức tạo khác biệt trên thị trường nhân lực công nghệ cao.

- Cuối cùng, vì sao Ban Quản lý đề xuất thay đổi mô hình quản trị của Hòa Lạc, thưa ông?

Hòa Lạc không thể vận hành bằng mô hình truyền thống. Một khu công nghệ cao cần quản lý theo cách của công nghệ cao: gọn, linh hoạt và có khả năng phản ứng nhanh với yêu cầu phát triển. Vì vậy, chúng tôi kiến nghị mô hình gồm hai cấu phần: Ban Quản lý làm chức năng quản lý nhà nước và một công ty đầu tư - quản lý hạ tầng hoạt động theo mô hình công ty cổ phần có vốn nhà nước, tiến tới thu hút cổ đông chiến lược. Mô hình này giúp tách bạch vai trò, tăng tính tự chủ và nâng cao hiệu quả khai thác hạ tầng.

Sau gần 30 năm hình thành và phát triển, hơn lúc nào hết, Hòa Lạc cần một cú hích chính sách. Chúng tôi tin tưởng rằng, nếu cơ chế đủ mạnh và được triển khai đồng bộ, Khu CNC Hòa Lạc không chỉ phát triển nhanh hơn mà còn trở thành một cực tăng trưởng mới của Thủ đô trong kỷ nguyên kinh tế tri thức.

- Xin cảm ơn ông!

R&D là trái tim của Khu CNC Hòa Lạc

“Trái tim của Khu CNC Hòa Lạc phải là khu nghiên cứu và phát triển (R&D). Đây mới là hạt nhân lan tỏa đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư công nghệ cao,” TS. Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, nhấn mạnh.

Ông cho rằng Hòa Lạc cần tiếp tục đi đúng sứ mệnh ban đầu mà Chính phủ đặt ra, nhưng đồng thời phải “thích ứng với bối cảnh của kinh tế số và cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0”, trong đó mô hình phát triển phải linh hoạt và gắn với nhu cầu thực tế của lực lượng nghiên cứu - sáng tạo.

“Muốn thu hút nhân lực chất lượng cao, Hòa Lạc phải có nhà ở và dịch vụ ngay trong khu, hình thành môi trường sống, làm việc đồng bộ và hấp dẫn,” ông nói. Bên cạnh đó, ông đề xuất sớm hình thành “một quỹ đầu tư mạo hiểm để thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu và hỗ trợ hệ sinh thái startup”.

TS. Nguyễn Quân cũng cho rằng Khu CNC Hòa Lạc cần “điều chỉnh quy hoạch theo hướng tích hợp không gian nghiên cứu, sản xuất, dịch vụ và đô thị sáng tạo”, coi R&D làm trung tâm để tạo động lực phát triển dài hạn.

Hà Lan

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/khu-cong-nghe-cao-hoa-lac-huong-toi-vi-the-trung-tam-khoa-hoc-cong-nghe-va-doi-moi-sang-tao-hang-dau-quoc-gia-bai-cuoi-hoa-lac-can-mot-cu-hich-chinh-sach-de-but-pha-10399522.html