Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV: Tăng cường năng lực ứng phó, kiến tạo nền tảng số quốc gia

6 giờ trướcBài gốc

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Tình trạng khẩn cấp. Ảnh: Vũ Hiếu

Tăng cường năng lực phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai

Một nội dung nhận được sự quan tâm lớn của Quốc hội trong tuần làm việc qua là dự án Luật Tình trạng khẩn cấp. Dự luật mang tính chất đặc biệt quan trọng, nhằm xây dựng cơ chế pháp lý đầy đủ để xử lý các tình huống nghiêm trọng vượt ra ngoài khả năng kiểm soát theo quy trình thông thường của chính quyền các cấp. Theo tờ trình, tình trạng khẩn cấp có thể bao gồm thiên tai quy mô lớn, thảm họa môi trường, dịch bệnh nguy hiểm, khủng bố, xung đột vũ trang cục bộ và các sự kiện có nguy cơ đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và đời sống nhân dân.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai diễn biến phức tạp và các nguy cơ an ninh phi truyền thống ngày càng gia tăng, các đại biểu Quốc hội thống nhất cho rằng, một hành lang pháp lý đủ mạnh, rõ ràng và linh hoạt là yêu cầu hết sức cấp bách. Các đại biểu đánh giá cao việc dự thảo luật xác định được thẩm quyền rõ ràng của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ trong việc xem xét, quyết định, công bố hoặc hủy bỏ tình trạng khẩn cấp. Điều này giúp trách nhiệm được phân định minh bạch, tránh lúng túng hoặc chồng chéo trong chỉ đạo, điều hành khi xảy ra tình huống đặc biệt nghiêm trọng.

Cùng với đó, dự thảo luật quy định cụ thể trách nhiệm của người đứng đầu bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức khi tình trạng khẩn cấp được kích hoạt. Nhiều đại biểu nhận định, đây là điểm mới rất quan trọng, bảo đảm tính chủ động và trách nhiệm trong chỉ huy, điều hành, tránh tình trạng né tránh, trì hoãn hoặc ban hành các quyết định thiếu căn cứ.

Điểm được nhiều đại biểu phân tích sâu tại hội trường là vấn đề giới hạn quyền hạn đặc thù và bảo đảm quyền con người. Theo các đại biểu, đây là nội dung nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, do đó, luật phải quy định thật chặt chẽ, minh bạch và có cơ chế kiểm soát hữu hiệu. Những quyền có thể bị tạm thời hạn chế, như quyền đi lại, quyền hội họp, quyền tiếp cận thông tin hoặc việc huy động tài sản, phương tiện của cá nhân và tổ chức, phải được ghi rõ trong luật, nêu rõ căn cứ, phạm vi và thời hạn áp dụng. Các biện pháp áp dụng không được vượt quá mức cần thiết để xử lý tình huống, đồng thời phải có cơ chế giám sát độc lập, giải trình và bồi hoàn để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Liên quan đến cơ chế huy động lực lượng và nguồn lực, nhiều đại biểu đề nghị, cần xác định rõ vai trò của lực lượng quân đội, công an, y tế, lực lượng xung kích tại cơ sở và cơ quan điều phối trung tâm. Trình tự huy động, phân bổ và sử dụng vật tư thiết yếu, năng lượng, phương tiện kỹ thuật cần được quy định rõ ràng để bảo đảm hiệu quả, tránh lãng phí hoặc thất thoát. Một bộ phận đại biểu cũng đề nghị bổ sung cơ sở pháp lý để yêu cầu các doanh nghiệp cung ứng hạ tầng quan trọng như điện lực, viễn thông, công nghệ thông tin hoặc dịch vụ vận tải phải tham gia khi Nhà nước yêu cầu trong tình trạng khẩn cấp. Nhiều ý kiến nhấn mạnh yêu cầu phải có quy định chi tiết về việc kết thúc tình trạng khẩn cấp. Điều này bao gồm việc đánh giá thiệt hại, xác định trách nhiệm của cơ quan đã ban hành quyết định, khôi phục quyền lợi của người dân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng và ban hành báo cáo tổng kết rút kinh nghiệm. Đây là bước quan trọng để tránh lặp lại sai sót hoặc bất cập trong công tác ứng phó ở những lần sau.

Khi được hoàn thiện và thông qua, Luật Tình trạng khẩn cấp được kỳ vọng sẽ giúp Nhà nước chủ động, linh hoạt và minh bạch hơn trong xử lý các tình huống bất thường; đồng thời đảm bảo an toàn, ổn định xã hội, giữ vững kỷ cương, củng cố niềm tin của người dân trong mọi hoàn cảnh.

Tạo nền tảng pháp lý cho phát triển kinh tế số, xã hội số

Trong tuần làm việc, Quốc hội cũng dành nhiều thời gian thảo luận về dự án Luật Chuyển đổi số, một trong những dự án luật có phạm vi ảnh hưởng rộng, tác động mạnh mẽ đến toàn bộ hệ thống quản lý Nhà nước, hoạt động sản xuất-kinh doanh và đời sống xã hội. Các đại biểu cho rằng, chuyển đổi số không chỉ là việc áp dụng công nghệ thông tin mà là quá trình thay đổi toàn diện phương thức quản lý, cung cấp dịch vụ công, tương tác giữa Nhà nước với người dân, doanh nghiệp, cũng như phương thức sản xuất, kinh doanh và trao đổi hàng hóa trong nền kinh tế.

Đại biểu Trần Thị Thu Phước (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi) phát biểu thảo luận tại hội trường về dự án Luật Chuyển đổi số. Ảnh: Thu Giang

Một số ý kiến nhấn mạnh, việc xây dựng dự án Luật Chuyển đổi số là hết sức cần thiết trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, xã hội số và công dân số. Nếu không có hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, các hoạt động chuyển đổi số có thể rơi vào tình trạng chồng chéo, thiếu thống nhất hoặc manh mún, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư cũng như tiến trình hiện đại hóa bộ máy Nhà nước.

Nhiều đại biểu đề nghị làm rõ phạm vi điều chỉnh của dự luật để tránh trùng lặp với các luật hiện hành như Luật Giao dịch điện tử, Luật Viễn thông, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và các luật chuyên ngành về công nghệ thông tin. Việc phân tách rõ ràng giữa chuyển đổi số trong cơ quan Nhà nước, chuyển đổi số trong doanh nghiệp và chuyển đổi số trong toàn xã hội là cần thiết để xây dựng các nhóm chính sách phù hợp với từng đối tượng.

Về phát triển hạ tầng số-nền tảng cốt lõi của chuyển đổi số quốc gia, nhiều đại biểu đề nghị tăng cường đầu tư các trung tâm dữ liệu quốc gia, phát triển điện toán đám mây, trung tâm giám sát an toàn thông tin, đồng thời thúc đẩy kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan. Tình trạng “cát cứ thông tin”, "mạnh ai nấy làm" lâu nay đã gây cản trở lớn cho tiến trình số hóa. Do đó, luật phải quy định rõ trách nhiệm của bộ, ngành trong việc cung cấp, chia sẻ và khai thác dữ liệu, gắn với chế tài xử lý vi phạm.

Đối với doanh nghiệp, chuyển đổi số được xem là động lực quan trọng để nâng cao năng suất lao động, tối ưu hóa quy trình, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Vì vậy, nhiều đại biểu đề xuất đưa vào dự luật cơ chế ưu đãi thuế, tín dụng, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nền tảng số và mô hình kinh doanh mới. Bên cạnh đó, việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về nền tảng số, công nghệ số và dịch vụ số cũng rất quan trọng, giúp doanh nghiệp định hướng rõ hơn khi đầu tư công nghệ.

Một vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là kỹ năng số của người dân. Chuyển đổi số chỉ thành công khi người dân có khả năng tiếp cận, sử dụng và hưởng lợi từ công nghệ. Do đó, dự luật cần đặt ra yêu cầu đào tạo kỹ năng số phổ cập, xây dựng chương trình nâng cao năng lực số cho công chức, viên chức, giáo viên; đồng thời phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao cho khu vực doanh nghiệp và khu vực công. Nhiều đại biểu nhấn mạnh, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số phải trở thành nguyên tắc xuyên suốt trong xây dựng và thực thi chính sách.

Thu Minh(tổng hợp)

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/ky-hop-thu-10-quoc-hoi-khoa-xv-tang-cuong-nang-luc-ung-pho-kien-tao-nen-tang-so-quoc-gia-post498195.html