Lần bầu chọn phức tạp

2 giờ trướcBài gốc

Nhiệm kỳ thứ hai của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres (người Bồ Đào Nha) sẽ kết thúc vào ngày 31-12-2026 và ông sẽ không được tái ứng cử nữa.

Chủ tịch Đại Hội đồng Liên hợp quốc và Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã gửi thư chung tới tất cả các thành viên của Liên hợp quốc, đề nghị các thành viên giới thiệu nhân sự cho vị trí Tổng Thư ký Liên hợp quốc, trong đó đặc biệt khuyến nghị việc đề cử nữ ứng viên, bởi trong lịch sử Liên hợp quốc từ trước đến nay chưa có người phụ nữ nào đảm trách cương vị Tổng Thư ký Liên hợp quốc. Những công đoạn tiếp theo là các thành viên Liên hợp quốc có thời gian cho tới khoảng giữa năm sau để giới thiệu nhân sự. Chủ tịch Đại Hội đồng Liên hợp quốc sẽ thương thảo với các thành viên đề cử và những nhân sự được đề cử rồi đưa ra khuyến nghị cho Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ đề xuất nhân sự cho Đại Hội đồng Liên hợp quốc để bầu.

Như vậy, vấn đề mấu chốt không hẳn là đề cử nhân sự của các nước thành viên Liên hợp quốc mà là đề cử nhân sự của Đại Hội đồng Liên hợp quốc với 5 thành viên thường trực có quyền phủ quyết, gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh và Pháp. Cho nên thực chất, việc bầu Tổng Thư ký Liên hợp quốc luôn là cuộc mặc cả và thỏa hiệp giữa 5 thành viên này, với 2 phe rõ rệt: Mỹ, Anh, Pháp đối trọng với Nga và Trung Quốc.

Tuy nhiên, lần bầu Tổng Thư ký Liên hợp quốc này xem ra phức tạp và khó khăn hơn hẳn, trước bối cảnh chính trị thế giới hiện tại rất đặc biệt. Phe Mỹ, Anh, Pháp đối địch quyết liệt với phía Trung Quốc và Nga trong nhiều chuyện, khiến việc thỏa hiệp về ứng cử viên cho cương vị Tổng Thư ký Liên hợp quốc không còn đơn thuần là tìm kiếm nhân sự thích hợp nhất cho Liên hợp quốc hiện nay, mà là nhân vật nào phục vụ tốt nhất cho phe mình trong cuộc đối địch. Thế nên, lần bầu chọn ứng cử viên Tổng Thư ký Liên hợp quốc này sẽ là cuộc giằng co kéo dài và có lẽ phải đến tận phút chót mọi con bài mới được ngả để chốt thỏa hiệp cuối cùng.

Theo thông lệ bất thành văn trong Liên hợp quốc, Tổng Thư ký Liên hợp quốc mới sẽ là một người đến từ khu vực Mỹ Latinh và Caribe. Đến nay, có 3 người được đề cử và một người tự ứng cử đều đến từ khu vực này, trong đó có 2 nữ. Thông lệ này đang bị thách thức bởi Mỹ với tuyên bố coi trọng hàng đầu "năng lực" của nhân sự trước giới tính và nguồn gốc xuất thân.

Tổng thống Mỹ Donald Trump vốn không coi trọng Liên hợp quốc và chủ nghĩa đa phương mà Liên hợp quốc là một trong những biểu trưng rõ ràng nhất. Ông chủ Nhà Trắng đang theo đuổi mục tiêu nắn các quốc gia ở khu vực Mỹ Latinh và Caribe đi theo quỹ đạo của mình, nhằm khôi phục lại vị thế và vai trò lấn lướt ở nơi từng là "sân sau" của Mỹ. Khu vực này đang ghi nhận xu hướng trỗi dậy mạnh mẽ của cánh hữu, cực hữu và dân túy. Ông Trump rất muốn khu vực này nhất trí đề cử người thuộc cánh hữu, cực hữu và dân túy vào cương vị Tổng Thư ký Liên hợp quốc. Khi ấy, người này sẽ lập tức thuận theo và ủng hộ thông lệ phân chia nhân sự Tổng Thư ký Liên hợp quốc theo khu vực như lâu nay. Nhưng vì kịch bản này gần như không có cơ hội xảy ra nên phía Mỹ gióng giả ngay từ đầu là sẵn sàng bất chấp thông lệ trên.

Rõ ràng, lần bầu Tổng Thư ký Liên hợp quốc này cũng là thử thách mới đối với Liên hợp quốc về sự đồng thuận nội bộ hay phân rẽ và càng thời sự hóa tính cấp thiết của việc cải tổ cơ bản Liên hợp quốc.

Đại sứ Trần Đức Mậu

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/lan-bau-chon-phuc-tap-725368.html