Video: Ngành y tế chủ động phòng chống dịch bệnh liên cầu lợn sau khi địa phương có 2 ca bệnh.
Những cái chết bất ngờ sau các bữa ăn quen thuộc như tiết canh, lòng lợn không chỉ gây hoang mang dư luận mà còn phơi bày lỗ hổng lớn trong thói quen ẩm thực, kiểm soát an toàn thực phẩm và ý thức phòng bệnh của người dân. Khi món ăn khoái khẩu trở thành "sát thủ giấu mặt", đã đến lúc cộng đồng cần nhìn lại để tránh những hậu quả đau lòng.
Tử vong vì món tiết canh khoái khẩu
17 người dân tại xã Quỳnh An, huyện Quỳnh Phụ (tỉnh Hưng Yên) ăn sáng tại 3 quán ăn và có điểm chung là đều dùng món tiết canh và lòng lợn. Sau bữa ăn, 6 người xuất hiện triệu chứng bất thường như sốt cao, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy và chóng mặt được đưa vào bệnh viện cấp cứu.
Người dân vẫn vô tư ăn tiết canh tại các quán vỉa hè, bất chấp cảnh báo từ ngành y tế về nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn lợn. Hình minh họa AI
Trong số đó, hai người là ông T.V.D (sinh năm 1974) và ông N.D.T (sinh năm 1970) tử vong nhanh chóng vào ngày 8/7 tại bệnh viện sau khi được chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn nghi do liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis). Các bệnh nhân còn lại được chuyển lên Bệnh viện Bạch Mai điều trị tích cực. Một số trường hợp có biểu hiện viêm màng não, co giật, xuất huyết dưới da.
Tại TP Huế từ đầu năm 2025 đến nay đã có ít nhất 33 ca mắc liên cầu khuẩn lợn, chiếm gần 80% tổng số ca toàn quốc, theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Riêng trong tháng 6 và đầu tháng 7, số ca tăng đột biến với 17 trường hợp mới, bao gồm cả những người không trực tiếp tiếp xúc với lợn sống hoặc giết mổ.
Một trường hợp tử vong vào ngày 2/7 là nam giới 50 tuổi, sau khi ăn lòng lợn tại một bữa tiệc gia đình. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng, tổn thương đa cơ quan, không qua khỏi dù đã cấp cứu tích cực.
Vì sao liên cầu khuẩn lợn nguy hiểm đến vậy?
Liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) thường cư trú trong đường hô hấp và ruột non của lợn. Vi khuẩn có thể lây sang người qua hai con đường chính:
Qua tiếp xúc trực tiếp: khi chế biến thịt lợn sống, nhất là khi có vết thương hở trên tay, vi khuẩn có thể xâm nhập qua da.
Qua đường tiêu hóa: ăn các món chưa chín như tiết canh, lòng tái, nem sống làm từ thịt lợn nhiễm khuẩn.
Sau khi vào cơ thể, vi khuẩn có thể gây ra các biến chứng nặng như: nhiễm trùng huyết, viêm màng não, viêm nội tâm mạc, viêm phổi, và đặc biệt là sốc nhiễm khuẩn – một tình trạng rất nguy hiểm dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Đáng chú ý, một số bệnh nhân sống sót sau khi nhiễm liên cầu lợn vẫn phải chịu di chứng nặng nề như điếc vĩnh viễn, tổn thương thần kinh, suy đa tạng.
Khó khăn trong điều trị và nguy cơ kháng kháng sinh
Hiện nay, liên cầu khuẩn lợn vẫn còn nhạy với một số loại kháng sinh như ceftriaxone và vancomycin. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây tại Việt Nam ghi nhận hiện tượng tăng chỉ số MIC (nồng độ ức chế tối thiểu) với penicillin – loại kháng sinh điều trị phổ biến. Điều này cho thấy vi khuẩn có dấu hiệu kháng thuốc, gây khó khăn hơn trong phác đồ điều trị.
Tỷ lệ tử vong trung bình do liên cầu khuẩn lợn tại Việt Nam dao động từ 5 – 20% tùy theo mức độ tổn thương, phản ứng sớm của người bệnh và năng lực xử trí tại tuyến bệnh viện.
Thói quen ẩm thực nguy hiểm vẫn còn phổ biến
Dù đã được cảnh báo nhiều lần trong các năm gần đây, nhưng các món như tiết canh, lòng tái, nem chua sống... vẫn rất được ưa chuộng trong các bữa nhậu, đám tiệc ở nhiều vùng miền. Việc tiêu thụ thịt từ các lò mổ thủ công, không qua kiểm dịch và thiếu kiểm soát chất lượng càng làm tăng nguy cơ bùng phát dịch.
Không chỉ người dân nông thôn, nhiều quán nhậu tại thành phố cũng phục vụ tiết canh hoặc nội tạng chưa qua xử lý đúng cách. Tình trạng giết mổ không kiểm soát và tâm lý chủ quan của người tiêu dùng khiến các ổ dịch khó bị phát hiện và kiểm soát triệt để.
Lời cảnh tỉnh từ ngành y tế
Các chuyên gia dịch tễ cảnh báo, trong điều kiện mùa hè nắng nóng, vi khuẩn phát triển mạnh và dễ lây lan. Bộ Y tế khuyến cáo người dân:
Tuyệt đối không ăn tiết canh, lòng tái, thịt sống. Mua thịt lợn rõ nguồn gốc, đã qua kiểm dịch thú y. Mang găng tay, khẩu trang khi chế biến thịt sống.
Khi có các triệu chứng như sốt, đau đầu, chóng mặt sau ăn thịt lợn – cần đến bệnh viện ngay.
Liên cầu khuẩn lợn không phải bệnh hiếm ở Việt Nam – nhưng sự chủ quan của người dân và lỗ hổng trong kiểm soát an toàn thực phẩm đang khiến dịch bệnh có nguy cơ lan rộng. Thói quen ăn uống tưởng chừng "vô hại" như tiết canh, cháo lòng, nếu không kiểm soát sẽ trở thành "món ăn gây chết người".