Từ chiêm nghiệm nghệ thuật
“Trong tháng 11 này, những giá trị của nhiếp ảnh sẽ từ từ hiển lộ một cách đầy đủ và trọn vẹn, kết nối xúc cảm tinh tế giữa các quốc gia, các nền văn hóa trong sự đa dạng và độc đáo. Các góc nhìn giúp chúng ta nhìn thấy nhau mà không còn bất cứ phán xét nào. Để cuối cùng, sự bế tắc của những đòi hỏi bản sắc cá nhân sẽ tan biến nhờ sẻ chia sâu sắc…” - nhiếp ảnh gia người Bỉ Jean-François Spricigo chia sẻ tại Lễ khai mạc Liên hoan Nhiếp ảnh Quốc tế Hà Nội - Biennale Photo Hanoi' 25, sáng 1/11.
Đã giới thiệu tác phẩm tại nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ, nhưng trước khi hội ngộ cùng đồng nghiệp trong sự kiện này, với Jean-François Spricigo, Hà Nội là giấc mơ xa xôi. Đặt chân đến đây và thực hành sáng tạo, ông nhận ra Hà Nội như miền đất của sự khai phóng, ngợi ca cái đẹp và sự hòa hợp. “Trải nghiệm với đôi mắt mở to trong sự tỉnh thức của mọi người mang lại cho tôi cảm giác viên mãn, tràn đầy. Photography còn có nghĩa là viết bằng ánh sáng. Điều đó có nghĩa trong hành trình này không ai bị bỏ lại. Triển lãm Nhật ký kẻ ngỡ ngàng được tôi sáng tạo riêng cho Photo Hanoi' 25. Nó kết nối mọi điều, những điều kỳ diệu, giấc mơ của ngày hôm qua, hôm nay, để mở ra tương lai của nghệ thuật…”.
Nghệ sĩ và công chúng tham quan triển lãm "Hoài niệm về những thành phố" mở màn Liên hoan Nhiếp ảnh Quốc tế Hà Nội - Biennale Photo Hanoi' 25, sáng 1/11. Ảnh: BTC
Bằng chiêm nghiệm cuộc sống, những gắn kết và câu chuyện cá nhân, thông qua nhiếp ảnh, Biennale Photo Hanoi' 25 tạo nên không gian đối thoại sôi động giữa các nghệ sĩ, giữa sáng tạo nghệ thuật và các vấn đề đương đại. Như triển lãm mở màn Hoài niệm về những thành phố (khai mạc sáng 1/11, tại 22 Hàng Buồm), trưng bày 300 tác phẩm của 31 nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế. Lấy cảm hứng từ ý niệm mỗi thành phố là một thực thể sống luôn biến đổi, các tác phẩm đào sâu cách ký ức tập thể được hình thành. Theo giám tuyển, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Thế Sơn, triển lãm đặt ra câu hỏi: Liệu ký ức và hoài niệm có thể là yếu tố định hình bản sắc của nơi chốn? Qua lăng kính của các nghệ sĩ đến từ nhiều thành phố lớn trên thế giới, không gian đô thị hiện lên như kho tàng ký ức, khẳng định sức mạnh của nhiếp ảnh khơi gợi, làm sống lại những điều đã qua…
Trong khuôn khổ Liên hoan, còn có triển lãm Thời gian và những thành phố (khai mạc ngày 3/11, tại Long Biên Art Fair) mời gọi người xem suy ngẫm về sự liên đới của con người với thời gian, không gian và chính bản thân mình. Bằng kết hợp nhiếp ảnh với video, tĩnh lặng với chuyển động, nhiếp ảnh gia khám phá mối quan hệ giữa không gian và thời gian từ nhiều góc độ, nhằm phơi bày quy luật cơ bản của cuộc sống, bất chấp ranh giới địa lý. Các nghệ sĩ đưa nhiếp ảnh vượt lên trên chức năng ghi chép, trở thành sự chiêm nghiệm về vị trí của con người trong dòng chảy đô thị, nhắc nhở rằng, giữa hỗn mang thị thành, vẫn luôn có những câu chuyện chực chờ, những khoảnh khắc đang diễn ra và những ký ức trân quý đang hình thành...
Nhiếp ảnh gia Nhật Bản Tawada Yuki góp mặt với triển lãm Thơ, Khoa học viễn tưởng, Thể xác và Linh hồn (khai mạc sáng 2/11 tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản), sử dụng nhiếp ảnh để đặt ra những mối tương quan trong cuộc sống, các giá trị văn hóa và thời đại. Cô cho biết: “Nhiếp ảnh, đối với tôi, không phải là điểm đến. Nó là một thực thể chuyển động, giao lộ - nơi ký ức, huyền thoại và vật chất âm thầm va chạm, nơi cảm giác tìm đường hòa vào dữ liệu. Tôi xem nhiếp ảnh như yorishiro - một phương tiện có thể khơi dậy điều gì đó… Ngay cả việc lãng quên, tôi cũng lựa chọn một thực hành, một sự ghi nhớ khác, thầm lặng, bền lâu”.
Truyền thống, hiện đại song hành
Câu chuyện về sự gắn bó của các nghệ sĩ quốc tế với Việt Nam cũng sẽ hiện diện trong Biennale Photo Hanoi' 25. Nhiếp ảnh gia Anh Andy Soloman mang đến triển lãm Tiếp nối: Việt Nam (khai mạc sáng 4/11, tại số 2 Lê Thái Tổ) gồm 51 tác phẩm, gợi suy ngẫm về sức sống bền bỉ của một vùng đất. Rong ruổi khắp Việt Nam từ năm 1992 - 1999, nay trở lại tìm kiếm những nhân vật ông từng chụp, trưng bày các tác phẩm song song nhằm tạo nên cuộc đối thoại thời gian, cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của đất nước, nơi truyền thống và hiện đại song hành.
Ban tổ chức và các nghệ sĩ tại Lễ khai mạc Liên hoan Nhiếp ảnh Quốc tế Hà Nội - Biennale Photo Hanoi' 25. Ảnh: BTC
Trong khi đó, ba nhiếp ảnh gia Pháp Daniel Roussel, Gilbert Bertrand và Lily Franey kể câu chuyện Giao điểm Việt Nam (khai mạc sáng 7/11, tại Đại sứ quán Pháp). Cả ba đã ghi lại góc nhìn độc đáo về Việt Nam thời hậu chiến, những năm 1970, và thời kỳ tái thiết, qua lăng kính nhân văn và sự thấu hiểu sâu sắc…
Bên cạnh các tên tuổi quốc tế, không gian Thực hành nhiếp ảnh của những nghệ sĩ trẻ (khai mạc chiều 10/11 tại số 40 Lãn Ông) giới thiệu 193 tác phẩm của 26 nghệ sĩ trẻ là sinh viên các lĩnh vực mỹ thuật, thiết kế và từ bộ môn nhiếp ảnh nghệ thuật của Trường Khoa học Liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội… Theo Giám tuyển Nguyễn Thế Sơn, các tác phẩm sẽ là tiếng nói đại diện cho một thế hệ sáng tạo linh hoạt, sử dụng nhiếp ảnh như một ngôn ngữ biểu đạt đa chiều...
Nhiếp ảnh, ngay giữa Hà Nội, có thể trở thành ngôn ngữ chung, truyền tải cảm xúc, khơi gợi suy tư và kết nối con người. Nhận định như vậy, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet cho rằng, việc Hà Nội được UNESCO công nhận là Thành phố Sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế là tín hiệu rõ ràng: đã đến lúc cùng nhau phát triển một sáng kiến lớn nhằm hỗ trợ các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo.
“Nhiếp ảnh là loại hình nghệ thuật vừa gần gũi, vừa mạnh mẽ và mang tính dân chủ sâu sắc, vượt qua mọi ranh giới về địa lý, văn hóa và thế hệ. Chúng ta mong muốn lan tỏa chính tinh thần đó tại Việt Nam, để Biennale Photo Hanoi không chỉ là sự kiện nghệ thuật mà là tuyên ngôn của sự sáng tạo, không gian truyền cảm hứng, kết nối và sẻ chia”, ông Olivier Brochet nhấn mạnh.
Khôi Nguyên