Tờ trình nêu rõ, Luật Cán bộ, công chức năm 2025 đã hoàn thiện các nội dung cơ bản liên quan đến công tác tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, như chuyển đổi phương thức quản lý cán bộ, công chức theo vị trí việc làm, theo đó, quy định rõ việc tuyển dụng, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và năng lực, kết quả, hiệu quả thực thi nhiệm vụ của cán bộ, công chức. Đổi mới công tác tuyển dụng công chức theo hướng người được tuyển chọn phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm, sau khi trúng tuyển được xếp lương ở ngạch công chức tương ứng với vị trí việc làm trúng tuyển và không phải thực hiện chế độ tập sự; cơ chế thu hút chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng.
Theo chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư hiện nay, việc rà soát, hoàn thiện vị trí việc làm là vấn đề cần được thực hiện để đáp ứng được yêu cầu về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, đơn vị và đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Mục đích ban hành nghị định nhằm quy định chi tiết các nội dung về vị trí việc làm công chức; là căn cứ quan trọng để trả lương và đổi mới công tác tuyển dụng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng công chức theo vị trí việc làm. Đồng thời, có cơ chế cạnh tranh để nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức và tiến tới bỏ chế độ biên chế "suốt đời".
Trên cơ sở đó, dự thảo xây dựng danh mục thống nhất với 6 nhóm: vị trí lãnh đạo, chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành, nghiệp vụ dùng chung, hỗ trợ - phục vụ, vị trí thuộc HĐND cấp tỉnh và vị trí công chức cấp xã. Dự thảo quy định rõ tỷ lệ công chức được bố trí theo từng nhóm vị trí ở trung ương và địa phương.
Lộ trình trả lương công chức theo vị trí việc làm (ảnh minh họa).
Theo đó, ở Trung ương, căn cứ danh mục vị trí việc làm khung theo quy định của Chính phủ và chức năng, nhiệm vụ theo quy định của cấp có thẩm quyền, các Bộ, ngành Trung ương xác định vị trí việc làm công chức sử dụng trong các cơ quan, tổ chức thuộc phạm vi quản lý, làm căn cứ tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức và xác định biên chế.
Ở địa phương, căn cứ danh mục vị trí việc làm khung theo khung quy định của Chính phủ và chức năng, nhiệm vụ được quy định tại Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2025; các Nghị định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ, ngành cho địa phương; Nghị định của Chính phủ và Thông tư của Bộ quản lý ngành, lĩnh vực hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý đối với cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp xã; mức độ hiện đại hóa công sở, trang thiết bị, phương tiện làm việc, ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, vị trí địa lý, tính chất, quy mô, cơ cấu dân số, tốc độ phát triển kinh tế và đô thị hóa, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xác định vị trí việc làm công chức sử dụng trong các cơ quan chuyên môn, cơ quan, tổ chức hành chính khác và Ủy ban nhân dân cấp xã thuộc phạm vi quản lý, làm căn cứ tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức và xác định biên chế.
Thực hiện nội dung này, các cơ quan, tổ chức sẽ chủ động xác định vị trị việc làm được sử dụng cụ thể tại cơ quan, tổ chức mình trên cơ sở danh mục vị trí việc làm và chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao theo quy định của cấp có thẩm quyền mà không phải đợi văn bản hướng dẫn của Bộ quản lý ngành, lĩnh vực như quy định trước đây.
Theo dự thảo, chậm nhất đến ngày 31/12/2026, Bộ, cơ quan ngang bộ, tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thành lập mà không phải là đơn vị sự nghiệp công lập (trong trường hợp được giao thẩm quyền quản lý công chức), Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải hoàn thiện và ban hành quyết định phê duyệt vị trí việc làm của cơ quan, tổ chức thuộc phạm vi quản lý theo quy định tại Nghị định này để thay thế các quyết định về vị trí việc làm đã ban hành trước đó, làm cơ sở bố trí công chức theo vị trí việc làm. Trong thời gian này, các quyết định phê duyệt vị trí việc làm ban hành trước đó được tiếp tục thực hiện.
Chậm nhất đến ngày 1/7/2027, các Bộ, cơ quan ngang bộ, tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thành lập mà không phải là đơn vị sự nghiệp công lập (trong trường hợp được giao thẩm quyền quản lý công chức), Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải hoàn thành việc bố trí và xếp ngạch tương ứng đối với công chức thuộc thẩm quyền quản lý vào vị trí việc làm được phê duyệt theo quy định tại Nghị định này.
Trường hợp công chức chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của vị trí việc làm dự kiến được bố trí, người đứng đầu cơ quan sử dụng công chức có trách nhiệm bố trí tạm thời đảm nhiệm vị trí việc làm tương ứng với ngạch công chức đang được xếp trong thời hạn 24 tháng để hoàn thiện.
Sau thời hạn này, nếu không đáp ứng yêu cầu thì xem xét bố trí vào vị trí việc làm có ngạch thấp hơn hoặc báo cáo cơ quan quản lý công chức quyết định bố trí sang cơ quan sử dụng khác thuộc phạm vi quản lý còn vị trí việc làm phù hợp với ngạch hiện giữ hoặc ngạch thấp hơn ngạch hiện giữ.
Trường hợp không thể điều chuyển hoặc không thể bố trí vào vị trí việc làm có ngạch thấp hơn ngạch hiện giữ tại cơ quan sử dụng khác thì xem xét thực hiện tinh giản biên chế theo quy định của pháp luật.
Nghị định này dự kiến được ban hành trong tháng 12 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2026.
Tuệ Minh